Νέος δικαστικός χάρτης: Το σχέδιο και οι αντιδράσεις

Το νομοσχέδιο για το Νέο Δικαστικό Χάρτη έχει ανοίξει ένα καινούργιο μέτωπο στο χώρο της Δικαιοσύνης. Δικηγόροι και δικαστικοί υπάλληλοι ξεκινούν άμεσα κινητοποιήσεις, αντιδρώντας στην κατάργηση δεκάδων Ειρηνοδικείων και στην λειτουργία «παράλληλων» και «περιφερειακών» Πρωτοδικείων. 

Από την πλευρά του, το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι αποφασισμένο να προχωρήσει στις αλλαγές. Το σχέδιο νόμου, που προβλέπει την ενοποίηση του Α’ Βαθμού δικαιοδοσίας, κατατέθηκε το βράδυ της Παρασκευής 19 Απριλίου στη Βουλή και η επεξεργασία του στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή ξεκινά την Τρίτη 23 Απριλίου. Στόχος του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι η άμεση ψήφιση των αλλαγών, ώστε ο νέος δικαστικός χάρτης να τεθεί σε ισχύ με την έναρξη του επόμενου δικαστικού έτους, στις 16 Σεπτεμβρίου 2024.

Οι αλλαγές

Κεντρικός άξονας του νομοσχεδίου είναι η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, δηλαδή των Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία. Καταργούνται τα Ειρηνοδικεία και οι 916 Ειρηνοδίκες θα υπηρετούν πλέον στα Πρωτοδικεία. Έτσι δημιουργείται ένα ενιαίο δικαστικό σώμα Α’ Βαθμού, με 2.100 δικαστικούς λειτουργούς.

Στόχος, η ταχύτερη έκδοση αποφάσεων. Σήμερα για να τελεσιδικήσει μία απόφαση χρειάζονται κατά μέσο όρο 1.482 ημέρες, δηλαδή τέσσερα και πλέον χρόνια. Με τις αλλαγές εκτιμάται ότι το 2027 θα χρειάζονται 630 ημέρες, δηλαδή λιγότερο από δύο χρόνια.

Επιπλέον, το Υπουργείο Δικαιοσύνης ευελπιστεί και στη μείωση του λειτουργικού κόστους, καθώς μία απόφαση Ειρηνοδικείου κοστίζει κατά μέσο όρο 760 ευρώ, ενώ κάθε απόφαση Πρωτοδίκη κοστίζει 380 ευρώ.

Η επαναχάραξη του δικαστικού χάρτη σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης αποσκοπεί:

1. στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης,
2. στην επιτάχυνση και στην ποιοτική απονομή της δικαιοσύνης,
3. στην ορθολογικότερη αξιοποίηση του έμψυχου δυναμικού
4. στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.

Οι αντιδράσεις

Όμως, το νομοσχέδιο που αλλάζει το δικαστικό τοπίο, «η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στο χώρο της Δικαιοσύνης από τη σύσταση του ελληνικού Κράτους», όπως την χαρακτήρισε πρόσφατα ο Γιώργος Φλωρίδης, έχει προκαλέσει αντιδράσεις τόσο από τους δικηγόρους όσο και από τους δικαστικούς υπαλλήλους.

Ήδη, η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων έχει εισηγηθεί αποχή μίας εβδομάδας, αρχής γενομένης από την Τρίτη 23 Απριλίου.

 Όπως σημειώνουν οι δικηγόροι, για να είναι αποτελεσματική η ενοποίηση Ειρηνοδικείων –Πρωτοδικείων θα πρέπει να έχει προχωρήσει η ψηφιοποίηση και να έχουν ληφθεί μέτρα για την υλικοτεχνική στελέχωση των δικαστηρίων. «Είναι προφανές ότι, υπό τους όρους που προωθείται η αναδιάταξη του δικαστικού χάρτη της χώρας, τη μόνη ανάγκη που ικανοποιεί είναι η συμμόρφωση της χώρας στις επιταγές του Ταμείου Ανάκαμψης για την εκταμίευση των σχετικών πόρων- οι οποίοι σημειωτέον δεν θα κατευθυνθούν στις ανάγκες κάλυψης των ελλείψεων υλικοτεχνικής υποδομής της ελληνικής Δικαιοσύνης», σημειώνουν οι δικηγόροι. Παράλληλα, εκφράζουν την πλήρη αντίθεσή τους στη διχοτόμηση του Πρωτοδικείου της Αθήνας σε Ποινικό με έδρα την πρώην Σχολή Ευελπίδων και σε Πολιτικό και τη δημιουργία τριών Περιφερειακών Πρωτοδικείων σε Μαρούσι, Περιστέρι και Κορωπί. Αντιτίθενται επίσης στον ορισμό του Πρωτοδικείου Πειραιά ως κεντρικού με αντίστοιχα Περιφερειακά σε Καλλιθέα, Ελευσίνα και Πόρο, υπογραμμίζοντας ότι «δημιουργεί ιδιαίτερες δυσκολίες έως και αντικειμενική αδυναμία άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος ιδίως στους νέους δικηγόρους και στους δικηγόρους που δεν έχουν την δυνατότητα απασχόλησης συνεργατών».

Παράλληλα, οι δικαστικοί υπάλληλοι προχωρούν σε απεργία στις 24 Απριλίου, χαρακτηρίζοντας «ψευδεπίγραφους» τους σκοπούς του Υπουργείου Δικαιοσύνης. «Κλείσιμο και συγχώνευση των δικαστικών υπηρεσιών σημαίνει μεγαλύτερη ταλαιπωρία, έξοδα και καθυστέρηση για τους πολίτες και επισφαλείς, πιο ελαστικές εργασιακές σχέσεις αλλά και εντατικές συνθήκες εργασίας για τους Δικαστικούς Υπαλλήλους», σημειώνει στην ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Δικαστικών Υπαλλήλων.

Παρά τις αντιδράσεις και τις κινητοποιήσεις, πρόθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι το νομοσχέδιο να ψηφιστεί την Μεγάλη Εβδομάδα. Το εάν τελικά ο νέος δικαστικός χάρτης θα αποδειχθεί οδηγός προς την ταχύτερη απονομή δικαίου ή πορεία προς αχαρτογράφητα νερά θα φανεί στην πράξη…