Σκέψεις περί Δημοσίου

Είχαν υποπέσει σε πειθαρχικά ή ποινικά παραπτώματα, όπως υπεξαιρέσεις, χρηματισμοί, πλαστογραφίες πιστοποιητικών, ψευδείς τίτλοι σπουδών, αδικαιολόγητη απουσία από την υπηρεσία και πολλά άλλα. Ακόμα τριακόσιοι πενήντα ένας έχουν δει την πόρτα της εξόδου από το Δημόσιο την προηγούμενη διετία για συναφείς παραβάσεις του ποινικού και δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα.

Μία είδηση που αν μη τι άλλο προκαλεί την αίσθηση στους πολίτες ότι το δίκαιο –έστω και καθυστερημένα-  εφαρμόζεται, πλέον ο κακός δημόσιος υπάλληλος κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να πάει σπίτι του και πως το Δημόσιο αρχίζει επιτέλους να αυτοθεραπεύεται από τα καρκινώματα που του κληρονόμησαν οι μέχρι προσφάτως παγιωμένες αντιλήψεις περί ατιμωρησίας και μονιμότητας όσων εργάζονται σε δημόσιες υπηρεσίες.

Όμως αρκεί μόνο αυτό, ώστε να αρχίσει ξανά ο πολίτης να έχει εμπιστοσύνη στις δημόσιες υπηρεσίες και στους υπαλλήλους; Ακόμα κι αν εντοπιστούν και απομακρυνθούν όλοι οι επίορκοι, θα αλλάξει η αντίληψη των πολιτών για το πώς δουλεύουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και το εάν είναι πράγματι αποδοτικοί; Ή απλά ρίχνει και άλλο νερό στο μύλο της απαξίωσης του δημοσίου τομέα και ενισχύει την ήδη διαμορφωθείσα άποψη ότι μία μεγάλη μερίδα των υπαλλήλων είναι ή τεμπέληδες ή «τα πιάνουν» ή έχουν τρυπώσει με αδιαφανείς διαδικασίες;

Το ζητούμενο δεν πρέπει είναι μόνο η κάθαρση. Χρειάζονται επιπλέον παρεμβάσεις ώστε ο δημόσιος τομέας να ανακτήσει το κύρος του και ο πολίτης να νιώσει πως οι υπηρεσίες αρχίζουν επιτέλους να λειτουργούν ορθά, γρήγορα και αποτελεσματικά. Όταν το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη, αυτή πρέπει να περιλαμβάνει και τις υπηρεσίες του Δημοσίου.        

Χρειάζονται κίνητρα, όχι απαραιτήτως οικονομικά, ώστε ο κάθε υπάλληλος να επιδιώκει να κάνει σωστά τη δουλειά του και να μην ταμπουρώνεται πίσω από τη γενικότερη απαξίωση του έργου του. Ας υπάρξει έστω ένα ηθικό κίνητρο, όπως «ο υπάλληλος του μήνα», ας υπάρξουν υπουργικές ανακοινώσεις, όπως αυτή του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης περί απομάκρυνσης υπαλλήλων, στις οποίες όμως να αναφέρονται ονομαστικά και αναλυτικά υπάλληλοι και υπηρεσίες που ολοκλήρωσαν αποτελεσματικά ένα πρόγραμμα εργασιών μέσα στο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Ας υπάρξει ένα κουτί ευχαριστιών δίπλα στο κουτί των παραπόνων με επώνυμες αναφορές πολιτών σε κάθε δημόσια υπηρεσία. Ακόμα και ένα συμβολικό bonus αποδοτικότητας, που μπορεί να μεταφράζεται σε ημέρες άδειας ή συμμετοχή σε κάποιο σεμινάριο, ίσως να λειτουργούσε ως κίνητρο αποδοτικότητας.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να δώσουν μία ώθηση στη βελτίωση της λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών, εφόσον βεβαίως ακολουθηθούν διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης. Είναι άραγε τόσο δύσκολο; Κι αν είναι, δεν θα πρέπει κάποια στιγμή, έστω και πιλοτικά, να δοκιμαστεί;