Νομοσχέδιο για τα σχολεία: οι 4 άξονες και οι κομβικές ρυθμίσεις
Αύριο, Δευτέρα, αναμένεται η δημόσια παρουσίαση του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, με τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και Ενδυνάμωση των Εκπαιδευτικών», από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την αρμόδια υπουργό Νίκη Κεραμέως. «Κεντρικός πυλώνας του νομοσχεδίου αποτελεί το δίπολο Αυτονομία-Αξιολόγηση» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπουργός Παιδείας.
Οι τέσσερις άξονες πάνω στους οποίους κινείται το νομοσχέδιο, σύμφωνα με την υπουργό Παιδείας, είναι:
Ι. Μεγαλύτεροι βαθμοί αυτονομίας στο σχολείο
«Ένα πιο ελεύθερο σχολείο, που επιλέγει τα βιβλία από τα οποία διδάσκουν οι εκπαιδευτικοί του, δημιουργεί εκπαιδευτικούς ομίλους, έχει λόγο στα εκπαιδευτικά προγράμματα, λειτουργεί με διαφάνεια, είναι ένα καλύτερο σχολείο, που δίνει ελευθερίες και απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις μαθητών και εκπαιδευτικών», εξηγεί η κ. Κεραμέως.
ΙΙ. Ενδυνάμωση εκπαιδευτικών - αξιολόγηση, βελτίωση
«Η αξιολόγηση αποτελεί έναν μηχανισμό ενδυνάμωσης των εκπαιδευτικών, άρρηκτα συνδεδεμένο με την επιμόρφωση και τη διαρκή βελτίωση. Στο πλαίσιο της αυξημένης ελευθερίας, ενισχύονται οι μηχανισμοί λογοδοσίας, διαφάνειας και αξιολόγησης, με στόχο τη συνολική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου», εκτιμά η υπουργός.
ΙΙΙ. Δομές εκπαίδευσης - αξιολόγηση στελεχών
«Ενισχύεται η ουσιαστική συμβολή των στελεχών στην εφαρμογή των εκπαιδευτικών πολιτικών στα σχολεία, στην ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη μαθητών και εκπαιδευτικών αλλά και στην επιμόρφωση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», σημειώνει η κ. Κεραμέως.
IV. Εκκλησιαστική εκπαίδευση
Το νομοσχέδιο επιχειρεί να εκσυγχρονίσει και να οργανώσει εξ ολοκλήρου και σε νέα βάση τη δευτεροβάθμια, μεταδευτεροβάθμια και ανώτατη εκκλησιαστική εκπαίδευση, επισημαίνει η υπουργός και προσθέτει: Αναβαθμίζεται η ποιότητα του κλήρου μέσω της μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και εξορθολογίζονται οι ανώτατες εκκλησιαστικές ακαδημίες.
Οι κομβικές ρυθμίσεις, σύμφωνα με την κ. Κεραμέως, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
- Ελεύθερη επιλογή βιβλίου στα σχολεία (πολλαπλό βιβλίο). «Περνάμε από τη μηχανιστική εκμάθηση στην κριτική ανάλυση και σκέψη».
- Αυτονομία ως προς τη μορφή των 4μηνιαίων δοκιμασιών αξιολόγησης. «Απελευθερώνουμε τη δημιουργική πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών»
- Ενδυνάμωση των δομών συντονισμού των σχολείων (ενδοσχολικοί συντονιστές, μέντορες, υποδιευθυντές μετά από εισήγηση διευθυντή). «Επενδύουμε στους εκπαιδευτικούς μας και τους ενισχύουμε».
- Εγκρίσεις εκπαιδευτικών προγραμμάτων και συνεργασιών από το ίδιο το σχολείο. «Εμπιστευόμαστε τους εκπαιδευτικούς– Αποκεντρώνουμε το σύστημα».
- Ελληνική PISA: Αποτίμηση αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος σε μαθητές Στ’ Δημοτικού και Γ’ Γυμνασίου. «Δημιουργούμε ένα νέο, ανεξάρτητο εργαλείο για τη συνεχή βελτίωση της εκπαίδευσης».
- Αξιολόγηση εκπαιδευτικών και επιμόρφωση. «Ενδυναμώνουμε τους εκπαιδευτικούς και ενισχύουμε το σχολείο».
- Αξιολόγηση στελεχών εκπαίδευσης. «Αξιολογούμε την ποιότητα της διοίκησης με σκοπό τη συνεχή βελτίωση».
Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση
Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί εάν δεν αξιολογηθεί, τονίζει η κ. Κεραμέως και προσθέτει: «Αξιολόγηση σημαίνει καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, εντοπισμός των δυνατών και αδύναμων σημείων του έργου των εκπαιδευτικών, διάχυση καλών πρακτικών και ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών μέσω επιμόρφωσης όπου αυτή απαιτείται». Μέσα από την αξιολόγηση θα αναδειχτούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και θα επιβραβευτούν οι ικανότητες, ο τρόπος που λειτουργούν, σημειώνει. Επίσης, προσθέτει η κ. Κεραμέως, «η μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία σε επίπεδο σχολικής μονάδας απαιτεί ένα σύστημα ελέγχων και ισορροπιών – ένα μηχανισμό λογοδοσίας».
Η αξιολόγηση (σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο) αποτελεί κοινή πρακτική στο 90% των ευρωπαϊκών χωρών, με μόνες εξαιρέσεις την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και την Ισλανδία, επισημαίνει η υπουργός Παιδείας.
Είδος και πεδία αξιολόγησης
Στόχος της διαμορφωτικής αξιολόγησης είναι να υποστηρίζει τις προσπάθειες επιμόρφωσης και αυτοβελτίωσης του εκπαιδευτικού, με στόχο τη συνεχιζόμενη, ολιστική επαγγελματική του ανάπτυξη – όχι την τιμωρία, αναφέρει. Για το λόγο αυτό, εξηγεί, η αξιολόγηση είναι περιγραφική (4βαθμη περιγραφική κλίμακα) και όχι ποσοτική.
Προβλέπονται τρία πεδία αξιολόγησης:
«Γενική και ειδική διδακτική, ανά 4ετία», «Παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης, ανά 4ετία» και «Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού, ανά 2ετία», αναφέρει.
Συνέπειες και κίνητρα
Η θετική αξιολόγηση συνεκτιμάται κατά τη διαδικασία επιλογής σε θέση ευθύνης, ενώ η μη θετική αξιολόγηση οδηγεί σε υποχρεωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα, αναφέρει και προσθέτει: Ευθύνη για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση της εξειδικευμένης επιμόρφωσης έχει ο επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης (παιδαγωγικό στέλεχος εκπαίδευσης σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης). Στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων, υπογραμμίζει, κύριος στόχος της αξιολόγησης είναι η παροχή ανατροφοδότησης. Η παροχή επιπλέον κινήτρων (π.χ. bonus) και η επιβολή κυρώσεων δεν αποτελούν τον κανόνα στις χώρες της ΕΕ, συμπληρώνει.
Η κ. Κεραμέως εξηγεί τη λογική της ευρύτερης μεταρρύθμισης: «Ως προς την αυτονομία των σχολικών μονάδων, η Ελλάδα είναι η χώρα στην ΕΕ με το χαμηλότερο ποσοστό αποφάσεων και αρμοδιοτήτων στο επίπεδο της σχολικής μονάδας. Πάνω από το 80% των αποφάσεων για εκπαιδευτικά ζητήματα λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο, ενώ κατά μέσο όρο στον ΟΟΣΑ το ποσοστό αυτό είναι μόνο 35%». «Δίνουμε λοιπόν μεγαλύτερη αυτονομία στις σχολικές μονάδες, ώστε να απελευθερώσουμε τη δημιουργική πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών και των στελεχών που βρίσκονται κοντά στους μαθητές και τα σχολεία και να τους επιτρέψουμε να ανταποκριθούν με το βέλτιστο τρόπο στις ιδιαίτερες ανάγκες τους, τις οποίες γνωρίζουν καλύτερα από όλους», επισημαίνει η κ. Κεραμέως.
Τι αλλάζει, ως προς τις ενδιάμεσες δοκιμασίες αξιολόγησης
Όπως αναφέρει η υπουργός Παιδείας, δίνεται η αυτονομία στους εκπαιδευτικούς να μπορούν να επιλέγουν τη μορφή των δοκιμασιών αξιολόγησης κατά τη διάρκεια των τετραμήνων. Υπάρχει η πρόβλεψη για μία υποχρεωτική τετραμηνιαία δοκιμασία αξιολόγησης σε κάθε μάθημα, αλλά ο κάθε εκπαιδευτικός θα μπορεί να επιλέξει τη μορφή της, δηλαδή αν αυτή η αξιολόγηση θα γίνεται με ωριαίο διαγώνισμα, με κάποια συνθετική ή διαθεματική εργασία, με ομαδική εργασία, ή ακόμα και μέσω μεθόδων όπως η ανεστραμμένη τάξη (flipped classroom), όπου ο ίδιος ο μαθητής καλείται να παρουσιάσει το μάθημα της ημέρας, συμπληρώνει. Επίσης, σημειώνει ότι παρέχεται στον εκπαιδευτικό η ελευθερία να λαμβάνει αποφάσεις για τυχόν άλλες δοκιμασίες αξιολόγησης των μαθητών κατά τη διάρκεια του τετραμήνου, χωρίς να υπερρυθμίζονται μέσω νόμου λεπτομέρειες όπως η ακριβής διάρκεια των ολιγόλεπτων τεστ, όπως γίνεται σήμερα.
Με αυτόν τον τρόπο, εξηγεί η κ. Κεραμέως, «δείχνουμε εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς μας, οι οποίοι γνωρίζουν καλύτερα από όλους τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών τους. Δίνουμε τη δυνατότητα στους μαθητές να αναπτύσσουν και άλλες δεξιότητες πέραν αυτών που ενισχύονται μέσω των γραπτών διαγωνισμάτων, όπως η παρουσίαση και η επικοινωνία των αποτελεσμάτων μιας εργασίας, η σύνθεση και η κριτική ανάλυση πληροφοριών και επιχειρημάτων από διαφορετικές πηγές, αλλά και η συνεργατικότητα και η ομαδική δουλειά. Δίνουμε στους εκπαιδευτικούς την ελευθερία να εισάγουν διαφορετικές και καινοτόμες μεθόδους αξιολόγησης, κάνοντας το μάθημα πιο ενδιαφέρον και ελκυστικό για τους μαθητές».
Παράδειγμα, αναφέρει, η δοκιμασία της ανεστραμμένης τάξης, όπου ο μαθητής καλείται να επεξεργαστεί συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό και να παρουσιάσει ένα κομμάτι του μαθήματος της ημέρας στην τάξη, καθιστά το μαθητή ενεργό συμμέτοχο στη διαδικασία μετάδοσης της γνώσης, αξιοποιεί με πρωτότυπο τρόπο το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιούν οι μαθητές στην προετοιμασία τους για τη δοκιμασία, και δημιουργεί χρόνο στην τάξη για ομαδικές δραστηριότητες.
