Είναι πραγματική απειλή το βέτο;

Δεν ξεκινήσαμε καλά.  Ήδη στην ορκωμοσία της  η νέα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιανόφσκα «κατήργησε» τη συμφωνία των Πρεσπών, αποκαλώντας τη χώρα της σκέτο «Μακεδονία». Αυτό προκάλεσε και το πρώτο διπλωματικό επεισόδιο, καθώς η πρέσβης μας στα Σκόπια Σοφία Φιλιππίδου αποχώρησε επιδεικτικά από την τελετή σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Δεν πέσαμε από τα σύννεφα. Η Σιλιανόφσκα είχε προαναγγείλει τη στάση της και η μη αποδοχή της συμφωνίας των Πρεσπών είναι η κύρια πολιτική του κόμματός της, του εθνικιστικού VMRO που κέρδισε τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Στην πραγματικότητα το VMRO δεν έχει άλλη πολιτική από την αντίθεσή του στη συμφωνία των Πρεσπών.  Στο έργο αυτό λοιπόν θα δούμε πολλά ακόμα.

Το ελληνικό ΥΠΕΞ αντέδρασε με μια αυστηρή ανακοίνωση, στην οποία υπενθύμιζε ότι η ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας εξαρτάται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτό ήταν μια έμμεση απειλή για βέτο στα επόμενα στάδια της ενταξιακής πορείας της γειτονικής χώρας. Μπορούμε ωστόσο να υποθέσουμε, ότι τουλάχιστον σε αυτή τη φάση δεν θα ιδρώσει το αυτί της νέας κυβέρνησης στα Σκόπια.

Η ευρωπαϊκή πορεία της γείτονος έχει «κολλήσει» στις συνταγματικές αλλαγές που της επέβαλλε η Βουλγαρία, ώστε να αναγνωριστούν οι Βούλγαροι ως καταστατικός πληθυσμός της Βόρειας Μακεδονίας. Η προηγούμενη κυβέρνηση έσπρωχνε απρόθυμα το θέμα, το VMRO δεν θέλει τις συνταγματικές αλλαγές και αυτή θα είναι η κύρια διελκυστίνδα μεταξύ Σκοπίων, Σόφιας και Βρυξελλών μόλις σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση. Όσο δεν υπάρχει ενταξιακή πορεία όμως ,δεν μπορεί να υπάρξει και ελληνικό βέτο. Οι γείτονες θα συνεχίσουν να παραβιάζουν τη συμφωνία, θα πρέπει μάλιστα να περιμένουμε αντίστοιχες δηλώσεις και από τον αρχηγό του VMRO Χρίστιαν Μιτσοσκι, μόλις συγκροτήσει κυβέρνηση και ορκιστεί πρωθυπουργός.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Έχουν αρχίσει να μαζεύονται πολλά. Απειλούμε ήδη με βέτο την Αλβανία για την υπόθεση Μπελέρη, τώρα και τη Βόρεια Μακεδονία για τη συμφωνία των Πρεσπών. Το Υπουργείο Εξωτερικών και εν πολλοίς και η διπλωματική μας διανόηση, βλέπουν την ενταξιακή προοπτική των γειτόνων μας  ως εργαλείο για να πετύχουμε τις επιδιώξεις μας, ως «μαστίγιο» στη συγκεκριμένη φάση.

Δεν είναι ωστόσο καθόλου βέβαιο ότι το εργαλείο του βέτο θα αποδώσει τα αναμενόμενα, όταν μάλιστα η ενταξιακή προοπτική παραμένει τοπίο στην ομίχλη, λόγω της απροθυμίας των υπόλοιπων 26 κρατών μελών της ΕΕ για μια νέα διεύρυνση. Και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, ότι στο παρελθόν χρησιμοποιήσαμε την ενταξιακή προοπτική ως «καρότο» απέναντι στην Τουρκία, αλλά δεν φτάσαμε σε κάποιο αποτέλεσμα στα ελληνοτουρκικά.

Πολύ καλό λοιπόν ότι είμαστε μέλος της ΕΕ και ότι μπορούμε να απειλούμε με βέτο για να προωθήσουμε τα συμφέροντά μας, αλλά μήπως η διπλωματική κοινότητα και το αρμόδιο Υπουργείο θα πρέπει να αρχίσουν να επεξεργάζονται και άλλους, εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης και πίεσης για τους δύστροπους γείτονές μας;