Η ώρα των αυτοδιοικητικών εκλογών και μεταρρυθμίσεων

Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Αυτοδιοικητικός Κώδικας, Πρόγραμμα «Καλλικράτης», Πρόγραμμα «Κλεισθένης», Επιτελικό Κράτος, τεχνοκρατική διοίκηση. Οφείλουμε από τώρα μέχρι τις εκλογικές αναμετρήσεις του Οκτωβρίου, πρωτίστως να χαρτογραφήσουμε τις επιδράσεις αυτών των «εννοιών» στην καθημερινότητα του πολίτη, του Δημότη και δευτερευόντως να αποτυπώσουμε ευκρινώς τις όποιες αδυναμίες, αλλά και στρεβλώσεις έχουν καταγραφεί το διάστημα που διέρρευσε τη τελευταίες μεταρρυθμίσεις έως και σήμερα. Οφείλουμε παράλληλα να αναλογιστούμε το τι εννοεί ο λαός με την αναφορά «τα παράπονά σου στον Δήμαρχο…».

Η αυτοδιοίκηση αποτελεί τον ακρογωνιαίο διοικητικό λίθο των κοινωνιών, αποτελώντας την πρώτη οργανωμένη πολιτειακή μορφή ομάδων ανθρώπων. Ο διαχρονικός ρόλος της πόλης ως κέντρου λήψης ζωτικών αποφάσεων για την καθημερινότητα, τα ζητήματα ενδιαφέροντος, την ανάπτυξη, την αυτονομία και την αειφορία, παραμένει αναλλοίωτος ακόμη και σήμερα, παραμετροποιημένος στα σημερινά δεδομένα. Αλλά ποια είναι τα σημερινά δεδομένα; Δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας ότι η τοπική αυτοδιοίκηση προκλήθηκε μέσα από την αναγκαιότητα επιμερισμού των εξουσιών, απλούστευσης των διαδικασιών και επίτευξης αμεσότητας του πολίτη με τα όργανα διοίκησης. Ιδιαίτερα, δε, μετά την θέσπιση της Νέας Αρχιτεκτονικής, ήτοι το πρόγραμμα «Καλλικράτης» η αρχή της αναλογικότητας – εφαρμογή του επιτελικού κράτους, τέθηκε σε μεγαλύτερη ισχύ, μεταβιβάζοντας κατ’ αναλογικό τρόπο τη μορφή της κεντρικής διακυβέρνησης και σε αιρετά όργανα, εφαρμόζοντας το μοντέλο «εκ των άνω προς τα κάτω». Ως γνωστόν η ψήφιση του νόμου για το «Επιτελικό Κράτος» από το 2019 διαγράφει την πορεία της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα, ενώ αναμένεται για τα επόμενα έτη το «Επιτελικό Κράτος 2». Με τον παραπάνω νόμο επιχειρήθηκε μια καθολική επανα-προσαρμογή της ελληνικής δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα, με καθιέρωση στόχων, νέων δομών διαφάνειας, εκσυγχρονισμού και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας. Ακόμη και σήμερα συζητούμε το θέμα της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών όχι μόνο των ΟΤΑ, αλλά και τους κράτους γεγονός που υποδηλώνει ότι πρέπει να συνεχιστεί η σοβαρή και μεθοδική δουλειά αν όχι για την ολική απάλληψη της γραφειοκρατίας, έστω της μείωσής της στα ελάχιστα δυνατά.

Σήμερα μετρούνται στα δάκτυλα οι δημοτικές αρχές που έχουν καταφέρει να ψηφιοποιήσουν τα αρχεία τους και τις δραστηριότητές τους που σχετίζονται με την καθημερινότητα του πολίτη. Άρα πριν μιλήσουμε για μεταρρυθμίσεις, μοντέλα αυτοδιοίκησης κλπ θα πρέπει να προχωρήσουμε μέχρι τέλος τη ψηφιακή μεταρρύθμιση χάρη στην οποία θα απεικονιστούν ευκρινώς οι προσφερόμενες στον πολίτη υπηρεσίες, αλλά και οι αδυναμίες των περιφερειακών και δημοτικών αρχών σε μείζονος σημασίας θέματα καθημερινότητας. Πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Γιατί διαφορετικά οι «έξυπνες πόλεις» θα μείνουν ένας απλός τίτλος όταν διεκδικούμε να είμαστε μέρος της ψηφιακής μετάβασης η οποία όλοι γνωρίζουμε ότι δεν έχει ολοκληρωθεί. Η κυκλική οικονομία, στην αλυσίδα της οποίας ο πλέον κρίσιμος κρίκος είναι ο Δήμος, θα αποτελεί μόνο θέμα συζήτησης κι ακόμη θα παλεύουν οι Δήμοι για την ανακύκλωση, σε πολλές περιπτώσεις «ημιτελή» διαχείριση των αποβλήτων τους, και όχι μόνο. Θα συνεχίσουμε να ομνύουμε στο όνομα των αιολικών πάρκων και που θα «τοποθετηθούν» τα υπεράκτια αιολικά πάρκα ή σε ποιο σημείο θα «τοποθετηθούν» στα παράλια συσκευές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την αξιοποίηση της κυματικής κινητικότητας. Σήμερα ο πολίτης έχει αναγάγει την καθαριότητα και την αποκομιδή των απορριμμάτων σε «πρωτεύουσα καθημερινότητα» αγνοώντας όσα σχετίζονται με την βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου μέσα από δράσεις των «πράσινων πολιτικών» και της παροχής φθηνής ενέργειας. Η αειφορία πρέπει να πάψει να είναι έννοια του γνωστικού επιπέδου μίας ομάδας τεχνοκρατών και οικονομολόγων και να γίνει «κτήμα» των πολιτών.. Αυτή ίσως να είναι και η δυσκολότερη μεταρρύθμιση για την Αυτοδιοίκηση όλων των βαθμών, αλλά και της κρατικής εξουσίας από την οποία εξαρτάται.

Στόχος των αυτοδιοικητικών όλων των Δήμων της Ελλάδας ήταν και είναι να αναβαθμιστεί ο ρόλος της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, με το βλέμμα στραμμένο προς την κατεύθυνση της Τοπικής Διακυβέρνησης. Με αυτοτέλεια, με επαρκείς  πόρους, μέσα και προσωπικό, ουσιαστική αποκέντρωση, αλλά και με αναβάθμιση του θεσμικού και λειτουργικού ρόλου των Δήμων με ξεκάθαρες αρμοδιότητες, ώστε να είναι αποτελεσματικοί. Στο πλαίσιο δε της ψηφιοποίησης θα πρέπει να δοθεί, μεταξύ των άλλων, έμφαση στις διαδημοτικές συνεργασίες, προκειμένου να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία ώστε η στοχοθεσία να μην είναι διαφορετική από εκείνη της σύγχρονης ευρωπαϊκής αυτοδιοίκησης. Σήμερα οφείλουμε να μετατρέψουμε τους Δήμους μας σε σύγχρονους, πράσινους, ψηφιακούς, βιώσιμους και ανθρώπινους, συμβαδίζοντας με τις προτεραιότητες της ΕΕ. Τι απαιτούν όλοι αυτοί οι στόχοι; Μα μια νέα μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση, που θα αντιμετωπίζει τις στρεβλώσεις και θα κάνει το επόμενο βήμα για την Τοπική Διακυβέρνηση. Κανείς δεν ξέρει καλύτερα τα ζητήματα του τόπου του από τον Δήμαρχο και τον Δημοτικό Σύμβουλο. Χρειάζεται όμως όραμα που να είναι εφικτό και να γίνει πραγματικότητα.

Η απάντηση στο ερώτημα γιατί η κυβέρνηση δίνει κομματικό χρώμα στις Περιφερειακές εκλογές, δόθηκε ξεκάθαρα από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Στις θέσεις των Περιφερειαρχών η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, θέλει ανθρώπους που συμμερίζονται ένα κοινό όραμα και με τους οποίους μπορεί να συνεργαστεί καλά. Επιλέγει όσους πιστεύει πως μπορούν να σταθούν αρωγοί στις προσπάθειες της κυβέρνησης, αλλά και αντίστοιχα η κυβέρνηση να σταθεί αρωγός στο δικό τους αγώνα για τη βελτίωση της ζωής σε κάθε Δήμο και κάθε περιφέρεια. Αναφερόμενος στον Περιφερειάρχη Αττικής και φίλο Γιώργο Πατούλη, ως πρόεδρος του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής οφείλω να τον ευχαριστήσω για τη συνεργασία, αλλά και να ευχηθώ καλή επιτυχία σε ένα άλλο φίλο τον Νίκο Χαρδαλιά. Για την πόλη μου, τον Δήμο Πειραιά, θεωρώ πως είναι σωστό η κυβέρνηση της ΝΔ να στηρίξει, ανεξαρτήτως κόμματος, ένα επιτυχημένο Δήμαρχο και δίκαιο για τον Γιάννη Μώραλη να είναι εκ νέου υποψήφιος. Πιστεύω πως αξιόλογοι αυτοδιοικητικοί υπάρχουν σε όλες τις παρατάξεις και μακάρι να εκλεγούν οι άξιοι και ικανοί υποψήφιοι ώστε να συνεργαστούν εποικοδομητικά στα νέα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Καλό προεκλογικό αγώνα σε όλους!