Προστασία ανηλίκων στο Διαδίκτυο: Το σχέδιο της κυβέρνησης και τα εργαλεία που θα δοθούν στους γονείς
Η «Εθνική Στρατηγική για την προστασία των ανηλίκων από τον εθισμό στο Διαδίκτυο» έχει κύριο στόχο να βοηθήσει τους γονείς και τους ανήλικους.
Πρόκειται για μια βοήθεια στην υπεύθυνη, λελογισμένη χρήση, προστατεύοντας τους νέους από βλαβερό περιεχόμενο και κακές ή εθιστικές πρακτικές, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την κοινωνική ωρίμανση, την απόκτηση γνώσεων και την ψυχική υγεία τους. Δεν αποσκοπεί στην απαγόρευση της πρόσβασης παιδιών και εφήβων στο Διαδίκτυο, ούτε στη στέρηση των πληροφοριών, θετικών ερεθισμάτων και ευκαιριών που αυτό προσφέρει.
Η Εθνική Στρατηγική θα ξετυλιχθεί σε τρεις αλληλένδετους άξονες: στην ενημέρωση γονέων και παιδιών, στην ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων που θα είναι διαθέσιμα στους γονείς για την καλύτερη διαχείριση της πρόσβασης σε εφαρμογές και, τέλος, στην υιοθέτηση ρυθμιστικών μέτρων σε εθνικό επίπεδο, με παράλληλη ανάληψη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση κενών που υπάρχουν στην υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αυτό το πλέγμα ενεργειών θα λειτουργήσει συνδυαστικά με άλλες, συμπληρωματικές πρωτοβουλίες, όπως η απαγόρευση της χρήσης κινητού τηλεφώνου από μαθητές στα σχολεία και η εφαρμογή SAFE.YOUth.
Σε κάθε περίπτωση, η Εθνική Στρατηγική εδράζεται στην αρχή ότι η υπεύθυνη χρήση δεν συνιστά μη χρήση, ούτε ισοδυναμεί με απαγόρευση. Αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία στον ρόλο τόσο των γονέων και κηδεμόνων όσο και των παιδιών, καθώς η αντιμετώπιση του εθισμού των ανηλίκων στο Διαδίκτυο δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τεχνικές ή ρυθμιστικές παρεμβάσεις, αλλά προϋποθέτει τη συνεργασία γονέων και παιδιών ώστε να υπάρξει απτό αποτέλεσμα.
Οι τρεις άξονες της Εθνικής Στρατηγικής
Στον πρώτο άξονα περιλαμβάνεται η ιστοσελίδα parco.gov.gr, η οποία είναι ενεργή από σήμερα και θα παρέχει εύληπτες οδηγίες στους γονείς ώστε να αξιοποιούν εργαλεία γονικού ελέγχου που είναι προεγκατεστημένα στις περισσότερες συσκευές. Προβλέπεται, επίσης, ενημερωτική εκστρατεία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 για τους κινδύνους που ενέχει η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου, για δικαιώματα των χρηστών και για τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους οι γονείς.
Τέλος, για την καλύτερη ευαισθητοποίηση των παιδιών, θα καθιερωθεί «Μέρα Ψηφιακής Πλοήγησης» στα σχολεία, με ποικίλες δραστηριότητες και διαφορετικά σημεία έμφασης κάθε φορά.
Ο δεύτερος άξονας αφορά εργαλεία που προσφέρονται στους γονείς, με κυριότερο την εφαρμογή Kids Wallet, η οποία θα είναι διαθέσιμη για εγκατάσταση τον Απρίλιο του 2025. Αυτό το «ψηφιακό πορτοφόλι» των παιδιών θα συνδέεται με το Gov.gr Wallet του γονέα και θα είναι μια πολυδιάστατη δικλίδα ασφαλείας, όπου θα διατίθενται με απλό τρόπο, χωρίς σύνθετες διαδικασίες διάφοροι γονικοί έλεγχοι:
Η εφαρμογή θα επιτρέπει την αυτόματη πιστοποίηση της ηλικίας ενός παιδιού από online υπηρεσίες, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντλώντας με ασφάλεια πληροφορίες από αποθηκευμένα έγγραφα ταυτοποίησης.
Θα δίνει στους γονείς τη δυνατότητα να εγκρίνουν τη χρήση εφαρμογών, αλλά και να συγκατατίθενται στη χρήση τους μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Παραδείγματος χάρη, θα μπορούν να εμποδίσουν τη σύνδεση κατά τις ώρες του ύπνου, του φαγητού ή του σχολείου.
Τα παιδιά δεν θα μπορούν να απεγκαταστήσουν την εφαρμογή από τη συσκευή τους χωρίς τη συγκατάθεση του γονέα ή κηδεμόνα. Επιπλέον, το Kids Wallet θα λειτουργεί ως ψηφιακός «χαρτοφύλακας», όπου, πέραν των στοιχείων ταυτότητας για την επιβεβαίωση της ηλικίας, θα μπορούν να αποθηκευτούν κάρτες υγείας, πληροφορίες για συμμετοχή σε δραστηριότητες και άλλα έγγραφα.
Ο τρίτος άξονας αφορά στις ρυθμιστικές κινήσεις της κυβέρνησης. Περιέχει δύο βασικές πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες αναμένεται να υλοποιηθούν το τρίτο τρίμηνο του 2025:
- Την καθιέρωση Ηλικίας Ψηφιακής Ενηλικίωσης στα 15 έτη. Αυτό σημαίνει ότι θα δοθεί η δυνατότητα σε γονείς ή κηδεμόνες, με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων που θα ενεργοποιήσει η κυβέρνηση, να ρυθμίζουν τη χρήση των υπηρεσιών του διαδικτύου και ιδίως των κοινωνικών δικτύων για τα παιδιά κάτω από αυτή την ηλικία. Ο έλεγχος της ηλικίας θα γίνεται από τους παρόχους και το αδιάβλητο θα διασφαλίζεται μέσω του Kids Wallet. Έτσι, δεν θα αρκεί μια «δήλωση» ηλικίας που θα μπορούσε να είναι ψευδής.
- Την υποχρέωση όλων των κατασκευαστών συσκευών που διατίθενται στην Ελλάδα και συνδέονται στο Διαδίκτυο να προεγκαθιστούν ή να παρέχουν πρόσβαση σε λογισμικό γονικού ελέγχου, το οποίο θα επιτρέπει τη ρύθμιση χρόνου χρήσης και πρόσβασης σε εφαρμογές.
Σειρά ενεργειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Παράλληλα, θα γίνει σειρά ενεργειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα θα παρουσιάσει έως τον Μάρτιο έναν Χάρτη Ψηφιακών Δικαιωμάτων των Παιδιών, όπου μεταξύ άλλων θα αναγνωρίζονται και θα κωδικοποιούνται νέα δικαιώματα για ανήλικους και ενήλικους χρήστες του Διαδικτύου. Τα νέα δικαιώματα θα αποβλέπουν πρωτίστως στην αντιμετώπιση πρακτικών που δίνουν σε παρόχους εφαρμογών τη δυνατότητα να αναπτύσσουν εξατομικευμένα προφίλ χρηστών, τα οποία καλλιεργούν εθισμό και καθιστούν δύσκολη την απομάκρυνση από την οθόνη.
Στη δέσμη των ελληνικών προτάσεων στην ΕΕ θα περιλαμβάνεται η πανευρωπαϊκή καθιέρωση της Ηλικίας Ψηφιακής Ενηλικίωσης στα 15. Οι ελληνικές θέσεις θα υποστηριχθούν και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Με τις προτάσεις της η χώρα μας θα επιδιώξει επίσης την αντιμετώπιση διαπιστωμένων κενών στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία έχει μεν πρόνοιες για ανήλικους χρήστες στην Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act), δίχως όμως αυτές να καλύπτουν το σκέλος της προστασίας από εθιστικές πρακτικές και της διασφάλισης ενός υγιούς, φιλικού ψηφιακού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα ετοιμάσει προτάσεις για την προγραμματισμένη αναθεώρηση του Digital Services Act και τη διαμόρφωση της νέας Πράξης Ψηφιακής Δικαιοσύνης (Digital Fairness Act) με τη συγκρότηση εθνικής ομάδας εργασίας.
Μητσοτάκης: Η καθολική απαγόρευση δεν αποτελεί λύση
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο ανέφερε αρχικά ότι πρόκειται για πρόβλημα που όλοι βλέπαμε αλλά μέχρι τώρα αδυνατούσαμε να βρούμε πολιτικές να το αντιμετωπίσουμε.
«Είναι η εικόνα των κολλημένων παιδιών σε ένα κινητό τα οποία χάνουν την επαφή με τον κόσμο, ανακαλύπτουμε στην πορεία ότι έχουν έντονα ψυχολογικά προβλήματα, κατάθλιψη, απομόνωση, διάσπαση προσοχής. Έχει να κάνει με τη σκοτεινή πλευρά της τεχνολογίας», σημείωσε ο πρωθυπουργός υπενθυμίζοντας ότι είχε μιλήσει για το θέμα και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Μιλώντας για τις παρεμβάσεις είπε ότι αμφιβάλλει ότι θα ήταν αποτελεσματική η καθολική απαγόρευση και τόνισε πως πρώτα πρέπει να συζητήσουμε για το πρόβλημα οι γονείς με τα παιδιά, να δούμε ποιος μπορεί να είναι ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους και να τεθούν οι εταιρείες προ των ευθυνών τους καθώς σημείωσε ότι οι αλγόριθμοι είναι έτσι σχεδιασμένοι για να μεγιστοποιούν τον χρόνο που περνάμε όλη κοιτώντας την οθόνη.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η προστασία της παιδικής ψυχής είναι αυτονόητη υποχρέωση μιας κοινωνίας και πως ο παιδικός και εφηβικός εγκέφαλος ακόμα διαμορφώνονται. «Γι’ αυτό απαιτείται παρέμβαση ειδικά για αυτές τις ηλικίες», πρόσθεσε.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι το kids wallet ευελπιστεί να τύχει και ευρωπαϊκής εφαρμογής σημειώνοντας ότι υπάρχει δυνατότητα ελέγχου του χρόνου που περνάμε στο κινητό αλλά και το τι βλέπουμε. «Μετά η ευθύνη περνάει στο παιδί. Πρέπει να λέμε όχι και στα παιδιά μας», σημείωσε. «Η πολύ μεγάλη πρόκληση της επόμενης ημέρας είναι πώς θα πιέσουμε τις πλατφόρμες να σχεδιάζουν τις εφαρμογές λαμβάνοντας υπόψη την παιδική και εφηβική χρήση. Ήδη κάποιες το κάνουν», συνέχισε φέρνοντας ως παράδειγμα το Instagram.
«Βεβαίως υπάρχει ρόλος για την Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το να προτάξουμε τεχνολογικές λύσεις και να δούμε και τα κανονιστικά ζητήματα, τα οποία αφορούν και τα δικαιώματα», συμπλήρωσε. «Πιστεύω ότι η Ευρώπη θα παίξει μεγαλύτερο κανονιστικό ρόλο να πιέσει τις μεγάλες αμερικανικές πλατφόρμες να επιτρέψει ευρύτερες παρεμβάσεις», πρόσθεσε. «Η Ευρώπη, χωρίς να πάμε σε υπερβολική ρύθμιση, να προσδιορίσει πλαίσιο και δικαιωμάτων πρωτίστως στα δικαιώματα των παιδιών και των εφήβων», τόνισε.
Παπαστεργίου – Τα μέτρα του κυβερνητικού σχεδίου
Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου παρουσίασε τις δράσεις που θα ληφθούν, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, πως “οι απαγορεύσεις δεν είναι η λύση. Η λύση είναι ο διάλογος, να μπορέσουμε να μιλήσουμε με τα παιδιά. Το κράτος πρέπει να σταθεί δίπλα στους γονείς και τα παιδιά”.
Πάτρα - Τροχαίο: Βυτιοφόρο... “μπούκαρε” σε σπίτι (εικόνες)
ΝΔ - Μαρινάκης: Τεράστια τιμή και ευθύνη η απόφαση Μητσοτάκη να ενταχθώ στα ψηφοδέλτια του κόμματος
