ΕΦΚΑ: Ποιοι “βγαίνουν” φέτος στη σύνταξη

Οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για την απασχόληση συνταξιούχων, ο φόβος για πιθανή νέα αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά και η συμπλήρωση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης μιας ολόκληρης γενιάς, αυτής των baby boomers, άνοιξαν και φέτος, διάπλατη την πόρτα της συνταξιοδότησης για χιλιάδες ασφαλισμένους στον ΕΦΚΑ.

Ήδη, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης, από τις αρχές του χρόνου έως σήμερα, περίπου 185.000 ασφαλισμένοι, με την διοίκηση του Φορέα να εκτιμά, ότι έως το τέλος του 2024 θα βρεθούν εκτός αγοράς εργασίας και εντός συνταξιοδοτικού καθεστώτος, λίγο περισσότεροι από 200.000.

Εφόσον η εκτίμηση αυτή επιβεβαιωθεί, τότε ο φόβος για μια νέα, «μεγάλη έξοδο» δεν θα επιβεβαιωθεί. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι πολλοί, υπό το βάρος μάλιστα, του συνεχώς επιδυνούμενου δημογραφικού προβλήματος. Είναι ενδεικτικές, οι τελευταίες δημογραφικές προβολές της Eurostat (Europop 2023), όπου αποτυπώθηκαν οι δυσμενέστερες πληθυσμιακές προοπτικές της χώρας μας.

Ειδικότερα, στις δημογραφικές προβολές του 2019 η Eurostat προέβλεπε ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας μέχρι το 2070 θα μειώνονταν σε 8,6 εκατ. κατοίκους από 10,7 εκατ. κατοίκους που ήταν το 2019 (μείωση 19,7%).

Στις επικαιροποιημένες δημογραφικές προβολές που εκπονήθηκαν τέσσερα χρόνια μετά (2023) (Απρίλιος 2023, Europop 2023), η Eurostat προέβλεψε ότι ο πληθυσμός της χώρας μας θα μειωθεί από 10,435 εκατ. κατοίκους το 2022 σε 7,8 εκατ. κατοίκους το 2070 (μείωση 31%).

Όπως επισημαίνουν στο Euro2day.gr ο ομότιμος Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης και ο Δρ του ίδιου Πανεπιστημίου Βασίλης Μπέτσης, με βάση αυτές τις δημογραφικές προβολές η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ageing Working Group) στην έκθεση του 2021 για την βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.-27, για την χώρα μας είχε εκτιμήσει ότι το 2070 το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθεί από το 67ο στο 71ο έτος.

Στην αντίστοιχη έκθεση του έτους 2024 (Απρίλιος 2024), η οποία εκπονείται κάθε τρία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεωρεί αυτή την πρόβλεψη για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών στα 72,5 έτη.

Μάλιστα, στις προβολές που διεξάγει το Ageing Working Group για την κανονική ηλικία συνταξιοδότησης στη χώρα μας, θεωρεί ότι μέχρι το 2030 η ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξηθεί από το 67ο στο 68,5ο έτος.

Έτσι, με αυτές τις αυξήσεις στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης η Ελλάδα θα είναι η χώρα με το μεγαλύτερο όριο συνταξιοδότησης στην Ε.Ε.-27 μέχρι το 2030 και η δεύτερη μέχρι το 2070, πίσω μόνο από την Δανία για την οποία εκτιμάται ότι το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθεί μέχρι το 2070 στο 74ο έτος.

Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα, μαζί με άλλες 9 χώρες από τις 27 της ΕΕ, έχει συνδέσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής (Ελλάδα, Ιταλία, Εσθονία, Κύπρος, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Δανία, Φιλανδία και Σουηδία).

Σύμφωνα πάντως με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, τουλάχιστον έως το 2024, δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, ήτοι τα 62 μετά από 40 έτη ασφάλισης και τα 67, με τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης.

Βέβαια, και κατά τις λίγες ημέρες που απομένουν έως το τέλος του έτους, δεν είναι λίγες οι ομάδες ασφαλισμένων που μπορούν να ανοίξουν την πόρτα της συνταξιοδότησης βασισμένες σε όρια ηλικίας που ήδη έχουν κατοχυρώσει, για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη.

Αναλυτικά, ισχύουν τα εξής:

Δημόσιο 35ετία (κατοχύρωση το 2010)

Ασφαλισμένοι του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία εφόσον να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 35 έτη ασφάλισης, ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τέκνων ή και στρατού, αλλά και τα 58. Έτσι μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες εφόσον αυτό το όριο έχει ήδη συμπληρωθεί ή συμπληρώνεται εντός του 2024.

Δημόσιο 36ετία (κατοχύρωση το 2011)

Ασφαλισμένοι του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 36ετία, με κατοχύρωση το 2011, εφόσον έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 36 έτη ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών σπουδών, τέκνων, στρατού κ.λπ. αλλά και τα 58 χρόνια. Έτσι μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες εφόσον αυτό το όριο έχει ήδη συμπληρωθεί ή συμπληρώνεται εντός του 2024.

Δημόσιο 37ετία

Ασφαλισμένοι του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 37ετία εφόσον έχουν συμπληρώσει 25ετία έως την 31/12/2010 πλην όμως θα πρέπει η 37ετία να έχει συμπληρωθεί ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών (μόνο στρατού ή τέκνων) έως την 31/12/2021. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το αντίστοιχο όριο ηλικίας που έχει τεθεί με το ν. 4336/2015, δηλαδή το 61ο και 2 μήνες και μπορεί να αποχωρήσει με το εν λόγω όριο εφόσον το συμπλήρωσε ήδη ή θα το συμπληρώσει εντός του 2024.

Πρόωρες συντάξεις

Ασφαλισμένοι του Δημοσίου (άνδρες και γυναίκες) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με πρόωρη / μειωμένη σύνταξη εφόσον έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών έως την 31/12/2012 και το όριο ηλικίας ως την 31/12/2022. Έτσι:

Οι γυναίκες (μόνο) που συμπλήρωσαν 25ετία το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55 εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022.
Οι γυναίκες και οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2011 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 56 εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022.
Οι γυναίκες και οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 57 εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022.
Σε όλες τις περιπτώσεις που το εν λόγω όριο ηλικίας συμπληρώνετε μετά την 1/1/2023 τότε για τη λήψη πρόωρης / μειωμένης σύνταξης θα πρέπει να συμπληρωθεί το 62ο έτος της ηλικίας.

Το IKA

Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ πλέον η μοναδική περίπτωση εξόδου πριν τα γενικά όρια ηλικίας είναι η ασφάλιση στα βαρέα και ανθυγιεινά. Στο καθεστώς των ΒΑΕ η κατοχύρωση γίνεται με 7.500 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 10.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά. Έτσι η δυνατότητα εξόδου δίνεται για το 60ο τους έτος για μειωμένη σύνταξη και το 62ο για πλήρη. Η μείωση στην επιλογή της μειωμένης στα 60 είναι 51 € σε σύγκριση με την αντίστοιχη πλήρη.

Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ στα βαρέα που κατοχυρώνουν δικαίωμα με 3.600 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 4.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά η δυνατότητα εξόδου δίνεται για το 62ο τους έτος για πλήρη σύνταξη.

Για τις γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ στα βαρέα που κατοχυρώνουν δικαίωμα με 3.600 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 4.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά η δυνατότητα εξόδου δίνεται με βάση το έτος θεμελίωσης:

• Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55 με πλήρη σύνταξη.
• Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα το 2011 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 56 με πλήρη σύνταξη.
• Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 57 με πλήρη σύνταξη.
• Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα από την 1/1/2013 κι έπειτα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 62 με πλήρη σύνταξη.

* Στις περιπτώσεις των βαρέων χρειάζεται προσοχή από τους ασφαλισμένους καθώς είναι απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν συμπληρωθεί 1.000 βαρέα ένσημα τα τελευταία 17 χρόνια πριν από την αίτηση για σύνταξη.

Γονείς ανηλίκων τέκνων

Μια μεγάλη κατηγορία εξόδου πριν από τα γενικά όρια ηλικίας είναι οι ασφαλισμένοι μισθωτοί που κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα ως γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο, τα ταμεία των ΔΕΚΟ – Τραπεζών και το ΙΚΑ. Συγκεκριμένα:

Δημόσιο και Ταμεία ΔΕΚΟ Τραπεζών με 25ετία και ανήλικο τέκνο)

Οι γονείς ανηλίκων (άνδρες και γυναίκες) και οι τρίτεκνοι και άνω ασφαλισμένοι του Δημοσίου και οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ασφαλισμένοι στα Ταμεία των ΔΕΚΟ - Τραπεζών που είχαν κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης και επιθυμούσαν να συνταξιοδοτηθούν ανάλογα με το έτος θεμελίωσης στα 50 ή τα 52 ή τα 55 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 1/1/2024 εφόσον συμπληρώνουν το όριο ηλικίας όπως αυτό ρυθμίστηκε με βάση το ν. 4336/2015. Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν:

Μητέρες δημόσιοι υπάλληλοι (ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών από τα τέκνα) και υπάλληλοι ΔΕΚΟ
Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2010 την απαραίτητη 25ετία και υπήρχε παράλληλα ανηλικότητα τέκνου και συμπλήρωσαν το 50ο έτος της ηλικίας τους έως το 2016 (γεννηθείσες το 1966).

Γονείς (άνδρες - γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες (μόνο γυναίκες) υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011 την απαραίτητη 25ετία ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών και υπήρχε παράλληλα ανηλικότητα τέκνου και συμπλήρωσαν το 52ο έτος της ηλικίας τους έως το 2016 (γεννηθέντες και γεννηθείσες το 1964).

Γονείς (άνδρες - γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2012 την απαραίτητη 25ετία ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών και υπήρχε παράλληλα ανηλικότητα τέκνου και υπήρχε παράλληλα ανηλικότητα τέκνου και συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018 (γεννηθέντες και γεννηθείσες το 1963).
Δημόσιο και Ταμεία ΔΕΚΟ Τραπεζών με 20ετία και τρία και άνω τέκνα

Τρίτεκνες και άνω μητέρες δημόσιοι υπάλληλοι (ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών από τα τέκνα) και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2010 την απαραίτητη 20ετία μπορούν να αποχωρήσουν εντός του 2024 καθώς το δικαίωμα ασκείται χωρίς όριο ηλικίας.
Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες - γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι (ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών από τα τέκνα) και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011 την απαραίτητη 20ετία και συμπλήρωσαν το 52ο έτος της ηλικίας τους έως το 2016 (γεννηθέντες και γεννηθείσες το 1964).
Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες - γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2012 την απαραίτητη 20ετία ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών και συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018 (γεννηθέντες και γεννηθείσες το 1963).
IKA και Ταμεία ΔΕΚΟ Τραπεζών για κατοχύρωση με 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο

Οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων ανηλίκων του ΙΚΑ των Ταμείων των ΔΕΚΟ - Τραπεζών που είχαν κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης έχοντας συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης και ταυτόχρονα ανηλικότητα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και μετά την 1/1/2024 ανάλογα με το όριο ηλικίας όπως αυτό ρυθμίστηκε με βάση το ν. 4336/2015. Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν:

• Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2010 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 50ο έτος τους για μειωμένη σύνταξη και συμπλήρωσαν το 50ο έτος της ηλικίας τους έως το 2016 (γεννηθείσες το 1966).

Παράδειγμα: Μητέρα ανηλίκου τέκνου, γεννηθείσα το 1966, μισθωτή στον ιδιωτικό τομέα που συμπλήρωσε 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2010 και το 50ο έτος της ηλικίας της το 2016 έχει νέο όριο ηλικία το 56ο και 9 μήνες που συμπλήρωσε το 2023. Μπορεί άμεσα να αποχωρήσει με μειωμένη σύνταξη και επομένως έχει δυνατότητα συνταξιοδότησης το 2024.

• Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2010 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 55ο έτος τους για πλήρη σύνταξη και συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018 (γεννηθείσες το 1963).

Παράδειγμα: Μητέρα ανηλίκου τέκνου, γεννηθείσα τον 6/1963, μισθωτή στον ιδιωτικό τομέα που συμπλήρωσε 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2010 και το 55ο έτος της ηλικίας της το 2018 έχει νέο όριο ηλικία το 61ο που συμπληρώνει τον 6/2024 Μπορεί να αποχωρήσει επομένως με πλήρη σύνταξη από τον 6/2024 και οποτεδήποτε εφεξής.

• Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2011 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης (ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών) και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 52ο έτος τους για μειωμένη σύνταξη και συμπλήρωσαν το 52ο έτος της ηλικίας τους έως το 2017 (γεννηθείσες το 1965).
• Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2011 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης (ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών) και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 57ο έτος τους για πλήρη σύνταξη και συμπλήρωσαν το 57ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018 (γεννηθείσες το 1961).
• Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2012 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 55ο έτος τους για μειωμένη σύνταξη και συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους έως το 2018 (γεννηθείσες το 1963).