Ιράν και 5+1

Ελπιδοφόρα συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν

Ελπίδες για έξοδο της παγκόσμιας κοινότητας από μια κρίση που διαρκεί για πάνω από δέκα χρόνια δημιουργεί η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ του Ιράν και των «μεγάλων δυνάμεων» για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Η συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των έξι μεγάλων δυνάμεων, που ήρθε έπειτα από τέσσερις ημέρες σκληρών διαπραγματεύσεων, σταματάει την «πρόοδο» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, συμπεριλαμβανομένου και του αντιδραστήρα στο Αράκ.

Η συμφωνία, δεν προβλέπει επίσης καμία αναγνώριση ιρανικού δικαιώματος να εμπλουτίζει ουράνιο και οι κυρώσεις θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται. Όπως ανακοίνωσε δε ο Λευκός Οίκος μετά τη συμφωνία δεν θα επιβληθούν νέες κυρώσεις στο Ιράν για χρονικό διάστημα έξι μηνών.

Ουσιαστικά μετά από αρκετές ώρες διαπραγματεύσεων σχετικά με την ιρανική απαίτηση να «κλειδώσει» το «δικαίωμα » στην Τεχεράνη στον εμπλουτισμό ουρανίου, η συμφωνία τελικά έγινε πράξη.

Λίγο μετά την ανακοίνωση η Κάθριν Άστον έχοντας δίπλα της εξ αριστερών και δεξιών, τους υπουργούς Εξωτερικών που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις διάβασε την κοινή δήλωση ανακοινώνοντας «μια συμφωνία σχετικά με ένα σχέδιο δράσης». Οι υπουργοί της ομάδας 5 +1 αμέσως μετά συνεχάρησαν θερμά τον κ.Ζαρίφ ο οποίος απέφυγε την χειραψία με την κα Άστον για θρησκευτικούς λόγους.

Η ομάδα των 5 +1, (Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία) διαπραγματεύονταν από την περασμένη Τετάρτη με το Ιράν σε αναζήτηση μιας ενδιάμεσης συμφωνίας έξι μηνών, η οποία θα φέρει εγγυήσεις για την ειρηνική φύση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν σε αντάλλαγμα για  «περιορισμό» των κυρώσεων που θα φέρει ανακούφιση στην ιρανική οικονομία.

Παρά ταύτα τις τελευταίες ώρες οι συζητήσεις βρέθηκαν σε αδιέξοδο εξ αιτίας του «δικαιώματος» εμπλουτισμού ουρανίου στο Ιράν. Η Τεχεράνη ήθελε ρητή αναφορά στο κείμενο της συμφωνίας για το δικαίωμά του να εμπλουτίζει ουράνιο. Το δικαίωμα να εμπλουτίζει ουράνιο όμως δεν αναφέρεται στη συνθήκη της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων (NPT ) , στην οποία το Ιράν είναι συμβαλλόμενο μέρος.

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων οι διπλωμάτες της ομάδας 5 +1 τήρησαν σιγή ιχθύος. Οι υπουργοί Εξωτερικών συναντήθηκαν πολλές φορές το Σάββατο, με κάποια διαλείμματα. Υπήρξε επίσης το βράδυ μια δεύτερη τριμερής συνάντηση μεταξύ του Τζον Κέρι και των ομολόγων του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ιράν Κάθριν Άστον και Μοχάμεντ Ζαρίφ.

Τελικά επήλθε η συμφωνία και ο Μάικλ Μάν εκπρόσωπος της επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων με εντολή από τον ΟΗΕ έγραψε στο Twitter «έχουμε φτάσει σε μια συμφωνία ».  Αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοχάμεντ Ζαρίφ, φανατικός οπαδός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ανακοίνωσε επίσης τη συμφωνία στο Twitter : «Έχουμε καταλήξει σε μια συμφωνία », έγραψε.

Τι σημαίνει η συμφωνία για την αγορά πετρελαίου

Η συμφωνία εκτιμάται ότι-έστω και μακροπρόθεσμα- θα αλλάξει τα δεδομένα στο τοπίο της αγοράς πετρελαίου, αφού προβλέπει «χαλάρωση» των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης κατά 4,2 δισ. δολάρια από την πώληση του πετρελαίου, γεγονός που αναμένεται να συμβάλει στην πτώση της τιμής του «μαύρου χρυσού» διεθνώς.

Επίσης, θα ακυρωθούν ορισμένες κυρώσεις, που αφορούν τις εισαγωγές χρυσού, πολύτιμων μετάλλων, τις εξαγωγές του τομέα της ιρανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και της πετροχημικής βιομηχανίας. Δυνητικά, πράγμα που θα φέρει στο Ιράν περί τα 1,5 δισ. δολάρια πρόσθετα έσοδα από τις εξαγωγές.

Πάντως ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών κατέστησε σαφές πως για τους επόμενους 6 μήνες θα διατηρηθούν αμετάβλητες οι βασικές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων της πώλησης πετρελαίου και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

 Διεθνώς η συμφωνία έγινε δεκτή με ενθουσιαμό, με εξαίρεση το Ισραήλ, που έκανε λόγο για κακή συμφωνία.

Όμως και οι άραβες γείτονες του Ιράν,  αντιμετώπισαν με διακριτή επιφυλακτικότητα, την συμφωνία, σχολιάζει το πρακτορείο Ρόιτερς και η αιτία είναι η αναταραχή που θα δημιουργήσει στον τομέα της ενέργειας.

Ενδεικτικό του κλίματος αυτού, είναι ότι έγιναν μεν τηλεφωνικές επικοινωνίες την προηγούμενη νύκτα, ανάμεσα στον σαουδάραβα μονάρχη και τους αρχηγούς κράτους στο Κουβέιτ και στο Κατάρ, όμως επίσημα ανακοινωθέντα έως το μεσημέρι σήμερα δεν εξεδόθησαν αναφορικώς με την συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. 

Αντιθέτως, σαφώς θετικές κρίσεις γιαυτήν διατύπωσαν με τα ανακοινωθέντα τους οι κυβερνήσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν. "Προσδοκά η κυβέρνηση ότι με την συμφωνία αυτήν έγινε το βήμα προς μία οριστική συμφωνία που θα διαφυλάξει την (γεωπολιτική) σταθερότητα στη γεωγραφική μας περιοχή προφυλάσσοντάς την από την ένταση, από τον κίνδυνο να διαδοθούν τα πυρηνικά" αναφέρει επί λέξει η επίσημη ανακοίνωση των ΗΑΕ.

Η Παλαιστινιακή Αρχή ανακοίνωσε από πλευράς της ότι, χαιρετίζει την συμφωνία, επειδή αυτή θα εντείνει την πίεση προς την ισραηλινή κυβέρνηση να αναζητήσει την ειρήνευση, αλλά και επειδή οι ΗΠΑ αψήφησαν τελικώς τις ισραηλινές πιέσεις να μην γίνει η συμφωνία (που ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Νετανιάχου περιέγραψε ως "κακή"). "Θέλουμε μία αποπυρηνικοποιημένη Μέση Ανατολή" δήλωσε η Παλαιστινιακή Αρχή.

"Η συμφωνία απομακρύνει τους φόβους μας, είτε για το Ιράν είτε για όποιο άλλο κράτος", αναφέρει χαρακτηριστικά ο σεΐχης Χαλίντ μπιν Αχμεντ αλ Χαλίφα, ο ΥΠΕΞ του Μπαχρέιν.