Προσφυγή του “Συλλόγου των Αθηναίων” για τα Γλυπτά του Παρθενώνα
Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου για τα Γλυπτά της Ακροπόλεως προσέφυγε ο ιστορικός «Σύλλογος των Αθηναίων», ο οποίος συμπληρώνει εφέτος 120 χρόνια λειτουργίας (1895-2015). Οι γηγενείς της πρωτεύουσας προβάλλουν το σύνολο των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους επί των πολιτισμικών θησαυρών της πόλεώς τους, τους οποίους ο Απόστολος Παύλος χαρακτήρισε «Σεβάσματα των Αθηναίων». Πρόκειται, εξάλλου, περί της μοναδικής παγκοσμίως περιπτώσεως συλήσεως κηρυγμένου από την UNESCO μνημείου οικουμενικής κληρονομιάς (1987) από το οποίο αφαιρέθηκαν δομικά στοιχεία του, όπως είναι οι μετόπες και τα γλυπτά του Παρθενώνος.
Στους σκοπούς του «Συλλόγου των Αθηναίων», όπως αναφέρονται στο Καταστατικό του, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται ειδικότερα «η φροντίς διασώσεως και συντηρήσεως των με την ιστορία των Αθηνών συνδεομένων μνημείων, έργων τέχνης κ.λ.π.». Στα ιδρυτικά του μέλη περιλαμβάνονταν οι απόγονοι των Αθηναίων, οι οποίοι αντιστάθηκαν στην σύληση του Παρθενώνος από τον λόρδο Έλγιν. Εξάλλου, από τις πρώτες ενέργειες του Συλλόγου ήταν εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το έτος 1896 για την απελευθέρωση της Ακροπόλεως από τους Τούρκους και στην οποία ο Αντιπρόεδρός του Καθηγητής Θεοδόσιος Μπενιζέλος (1821-1900) ανέφερε ότι ο Παρθενώνας ήταν τόπος καθημερινής λατρείας, ιερό των ιερών, αγαθό ζωής για τους προγόνους και ότι οι Αθηναίοι αντιστάθηκαν στην σύληση των σωζόμενων αγαλμάτων της Ακροπόλεως από τον Έλγιν.
Ο Παρθενώνας αποτελεί το απόλυτο σύμβολο των Αθηνών, της Ελλάδος αλλά και το πιο σεβάσμιο του Δυτικού Πολιτισμού. Η παράνομη απογύμνωσή του από τα δομικά του στοιχεία, από το 1801 έως το 1808, κατ’ εντολήν του λόρδου Έλγιν, αρχικά τότε Πρέσβεως του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη και, στην συνέχεια, η στήριξη και σύμπραξη στην μεταφορά τους στην Αγγλία επισήμως από το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και η από τότε διαχρονική άρνηση επιστροφής τους, αποτελεί, για μία χώρα που ανήκει στον πολιτισμό αυτό, ηθικό θέμα με νομικές διαστάσεις.
Ενδεικτική της στάσεως αυτής του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν η τελική άρνησή του να προσέλθει σε διαδικασία διαμεσολαβήσεως, στο πλαίσιο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Προώθηση της Επιστροφής Πολιτισμικών Αγαθών στην Χώρα Προελεύσεως. Στην από 26 Μαρτίου 2015 κοινή απάντηση προς την UNESCO του Βρετανικού Υπουργείου Πολιτισμού & Ψηφιακής Οικονομίας και του Βρετανικού Υπουργείου για την Ευρώπη, ανακοινώθηκε η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να μην προσέλθει στην διαδικασία διαμεσολαβήσεως για την επίλυση της διαφοράς, που αφορά στα Γλυπτά του Παρθενώνος, τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Στην απάντηση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι τα Γλυπτά «αποκτήθηκαν νόμιμα από τον Λόρδο Έλγιν σύμφωνα με τους τότε ισχύοντες νόμους» και ότι υφίσταται ιδιοκτησιακό δικαίωμα του Βρετανικού Μουσείου από την αγορά τους.
Όταν το Δ.Σ. του Συλλόγου ενημερώθηκε για την αρνητική αυτή απάντηση, έλαβε την πρωτοβουλία και απόφαση να προσφύγει εντός της 6μηνης προθεσμίας, ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου ενώπιον του ΕΔΔΑ, ανεξάρτητα από τις τυχόν σχετικές νομικές ενέργειες της Ελληνικής Δημοκρατίας. Σε κάθε περίπτωση, η δυνατότητα της Ελληνικής Δημοκρατίας για διακρατική προσφυγή σχετικά με το θέμα αυτό, παραμένει ανοικτή.
Η προσφυγή του Συλλόγου, η οποία έχει ήδη λάβει αριθμό 48259/15 στη Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στρέφεται κατά της αποφάσεως του Ηνωμένου Βασιλείου για την διακράτηση των Γλυπτών, διότι, σύμφωνα με τα Άρθρα 8,9,10,13 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου αυτής:
- Παραβιάζει την υποχρέωση σεβασμού της πολιτισμικής ταυτότητος, ως διάσταση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής.
- Παραβιάζει το δικαίωμα σεβασμού της πολιτισμικής συνειδήσεως.
- Παραβιάζει το δικαίωμα προσβάσεως στην πολιτισμική πληροφόρηση, ως ειδικότερη διάσταση της ελευθερίας της εκφράσεως.
- Παραβιάζει το δικαίωμα σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο, και
- Παραβιάζει τα δικαιώματα απολαύσεως του μνημείου ως ενιαίου και αδιαίρετου κοινόχρηστου αγαθού.
Ο «Σύλλογος των Αθηναίων» αποβλέποντας στην ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης και στην απονομή δικαίου, ευελπιστεί ότι θα επικρατήσει η αλήθεια, θα αποκατασταθεί το μνημείο και θα λάμψουν η ιστορία και η παράδοση επ’ αγαθώ της ανθρωπότητος. Διότι τα Γλυπτά του Παρθενώνος εκπροσωπούν πανανθρώπινες αξίες, με τις οποίες θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν τον πολιτισμένο κόσμο από την Αττική γη που τις γέννησε.
