Διπλάσιος ο ΦΠΑ για το καλάθι αγορών στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες

Για την ανάλυση του ΙΕΛΚΑ πραγματοποιήθηκε σύγκριση τιμών σε 20 υποκατηγορίες προϊόντων που συνθέτουν ένα τυπικό καλάθι αγορών. Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 2.300 τιμών προϊόντων στις πέντε χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σουπερμάρκετ.

Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τόσο τιμές προϊόντων σε προσφορά, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα.

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι και οι τέσσερις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 18% η Ισπανία, 41% η Γαλλία, 27% η Αγγλία, 9% η Πορτογαλία.

Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα, επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ. Συγκεκριμένα, η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση δείχνει ότι οι τέσσερις χώρες έχουν ακόμα πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Ισπανία κατά 30%, η Γαλλία κατά 55%, η Αγγλία κατά 43% και η Πορτογαλία κατά 15%.

Αυτό, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, είναι αποτέλεσμα της πολύ μεγάλης διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ τον Ιούνιο 2016 είναι 13% και 24% για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, κάποιες από τις οποίες συμμετέχουν στο δείγμα της έρευνας, όπως είναι τα έλαια, ο καφές, τα γλυκά, τα σνακς και τα αρτοποιήματα. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από την Αγγλία (0%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αλλαγές του τελευταίου 12μηνου στους συντελεστές ΦΠΑ στην Ελλάδα έχουν αυξήσει σημαντικά την επίδραση του συγκεκριμένου φόρου σε σχέση με το παρελθόν και συγκριτικά με τις άλλες τρεις εξεταζόμενες χώρες. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στο σχήμα 2 στην αντίστοιχη έρευνα του 2012, ο μέσος ΦΠΑ ως ποσοστό της τιμής τότε για το τυπικό καλάθι των 20 προϊόντων ήταν 12.5% (μέσος συντελεστής ΦΠΑ 14.3%), το 2016 ο μέσος ΦΠΑ ως ποσοστό τιμής για το ίδιο τυπικό καλάθι προϊόντων είναι 17.5%, σχεδόν ο διπλάσιος από τις άλλες χώρες. Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%, ενώ όπως προαναφέρθηκε τόσο ο υψηλός, όσο και ο χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ είναι υψηλότεροι στην Ελλάδα των τριών χωρών.

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σουπερμάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο χαμηλότερη τιμή (ακόμα και στα φθηνά προϊόντα των τυπικών 20 κατηγοριών), που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών τα τελευταία χρόνια, όπως φαίνεται και στα στοιχεία για τον δείκτη τιμών καταναλωτή που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ.