Οι “μύθοι” και η πραγματικότητα των τιμών

Η ακρίβεια είναι μία πραγματικότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη και η Ελλάδα που είναι μέρος της, πρέπει να ακούει και να συναρθρώνεται με τους εταίρους της, αλλά θα πρέπει να λαμβάνει και πρωτοβουλίες, εθνικές, για να την πατάξει. Η Κυβέρνηση ομολογουμένως προσπαθεί και έχει λάβει μέτρα σε αυτήν την κατεύθυνση, όμως προφανώς δεν αρκούν.

Ακόμη ένα στοιχείο είναι από το πως οι Κυβερνήσεις θα παρέμβουν στην αγορά, ποιους και πώς θα φορολογήσουν και βέβαια τι συνθήκες θα διαμορφώσουν, ώστε να άρουν τις στρεβλώσεις.

Κυρίαρχη θέση στην ομιλία του Πρωθυπουργού στη Βουλή την Παρασκευή, ήταν η προσπάθεια να αναδείξει ότι η Ελλάδα δεν έχει τη “μοναδικότητα” στα θέματα της ακρίβειας. Συγκεκριμένα, έκανε λόγο για πέντε μύθους, που κυριαρχούν στη δημόσια “σφαίρα” σε σχέση με το ύψος των τιμών στην Ελλάδα, αλλά και το επίπεδο των εισοδημάτων.

«Η Ελλάδα δεν είναι πρωταθλήτρια στην ακρίβεια, έχουμε να κάνουμε με ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζουν όλες οι οικονομίες και αυτό οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν με τα επιτόκια. Αυτό έγινε γιατί υπήρχε ένα παγκόσμιο πρόβλημα ακρίβειας. Το να μιλάμε για “ακρίβεια Μητσοτάκη” είναι επιεικώς παραπλανητικό. Σας διαψεύδει η πραγματικότητα», τόνισε ο Πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στην αντιπολίτευση.

Προφανώς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλησε με αυτόν τον τρόπο να δώσει ένα στίγμα σε σχέση με το τι συμβαίνει στη χώρα παραδεχόμενος, επίσης, ότι τα κέρδη “απληστίας” είναι μέρος του προβλήματος. Μόνο που αυτό έχει και μια εθνική “σφραγίδα” τόσο στην πλευρά της διαμόρφωσης της ζήτησης (μισθοί κτλ), όσο και της προσφοράς (τιμές κτλ) και άρα συνδυάζεται με το ποιες πολιτικές επιλογές γίνονται κάθε φορά.

Είναι, επίσης, ενδεικτικό ότι με βάση πρόσφατη ανάλυση της ΤτΕ για τις τιμές, «τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών αρχίζουν να ομαλοποιούνται, αλλά συνεισέφεραν σημαντικά στην αδράνεια του πληθωρισμού ειδικά στα αγαθά  Η μείωση του πληθωρισμού στα αγαθά θα ήταν ακόμα ταχύτερη εάν τα περιθώρια κέρδους των εταιριών (ειδικά στη λιανική αγορά καταναλωτικών αγαθών και ειδικότερα των τροφίμων) προσαρμόζονταν στην υποχώρηση των τιμών αρκετών πρώτων υλών, καθώς και άλλων εισαγόμενων παραγωγικών εισροών, κατά το 2023 και τους πρώτους μήνες του 2024».

Όπως σημειώνει η ανάλυση της ΤτΕ, «Αυτό όμως δε συνέβη στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, λόγω ισχυρής ζήτησης καθώς και χρόνιων διαρθρωτικών αγκυλώσεων της ελληνικής αγοράς, αλλά και των πρακτικών τιμολόγησης των διεθνών αλυσίδων διάθεσης μεταποιημένων προϊόντων και πρώτων υλών. Αυτή η επίδραση από τον λεγόμενο “πληθωρισμό απληστίας”, δείχνει πλέον να υποχωρεί, στο σύνολο του επιχειρηματικού τομέα, από το β’ εξάμηνο του 2023, όπως αποτυπώνεται και στις τάσεις εξομάλυνσης της εταιρικής κερδοφορίας (το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα του εταιρικού τομέα αρχίζει να μειώνεται ως ποσοστό στο ΑΕΠ μετά την κορύφωσή του κατά το 2022)».

Οι πολυεθνικές

Στο φόντο αυτό, ο Πρωθυπουργός ανέδειξε την πρωτοβουλία του σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ωστόσο δεν θέλησε να πει κάτι σε σχέση με το τι θα πράξει εδώ. Απλά να σημειωθεί ότι π.χ. μετά πολλών κόπων προωθήθηκαν στην Ελλάδα έκτακτες φορολογήσεις υπερκερδών μεγάλων ομίλων.

Έτσι, βέβαια, έβαλε το όλο ζήτημα και πάλι σε μια ευρωπαϊκή διάσταση. Προφανώς, αυτή υπάρχει όπως καταδεικνύει και το μεγάλο πρόστιμο που επιβλήθηκε σε πολυεθνική εταιρεία, ωστόσο, υπάρχει κι ένα μεγάλο περιθώριο, όπου οι εθνικές πολιτικές είναι αυτές που καθορίζουν τις εξελίξεις. Αυτό άλλωστε αναφέρεται κι από την επικεφαλής της ΕΚΤ,Κριστίν Λαγκάρντ, κατά καιρούς, οπότε και κάνει λόγο για “εγχώριους πληθωρισμούς”, που συνυπολογίζονται προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για τα επιτόκια.

Η πραγματικότητα

Κι εκεί έρχεται να καταγραφεί η σκληρή πραγματικότητα, που όμως δεν οφείλεται πάντα στους “άλλους”, αλλά διαμορφώνεται κι από τις πολιτικές επιλογές της κάθε Kυβέρνησης. Όσο κι αν μια οικονομία είναι “συναρθρωμένη” με το διεθνές πεδίο, χαράσσει ρότα και με “εθνικές” αποφάσεις. Εξαρτάται, δηλαδή, η πορεία της από το πώς η κυβέρνηση θα παρέμβει στην αγορά, ποιους και πώς θα φορολογήσει και βέβαια τι συνθήκες θα διαμορφώσει, ώστε να άρει στρεβλώσεις και ιδιαιτερότητες που “συντηρούν” φαινόμενα ακρίβειας.

Η διαμόρφωση των τιμών, άλλωστε, όπως αναφέρει τόσο η θεωρία, όσο και η “πιάτσα”, είναι ένα πολυπαραγοντικό αποτέλεσμα συνυπολογισμού κέρδους - κόστους, αλλά και άλλων παραγόντων, κάποιοι από τους οποίους έχουν στη χώρα μια “μοναδικότητα”.

Σε απλά ελληνικά, το κόστος ενός προϊόντος διαμορφώνεται κυρίως από τα όσα ο παραγωγός πρέπει να δαπανήσει για να “στείλει” ένα προϊόν στο πρώτο στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού.  Στη δαπάνη εντάσσονται, οι διάφορες “εισροές”, δηλαδή, πρώτες ύλες, φάρμακα, άλλα υλικά απαραίτητα για την παραγωγή, αλλά και βέβαια το ενεργειακό και εργασιακό κόστος, το κόστος χρήματος που αντιμετωπίζει ο ίδιος ο παραγωγός και βέβαια το κέρδος του, που ποικίλει ανάλογα με το προϊόν, τον κλάδο, αλλά και την ίδια την επιχείρηση.

Δαπάνη, επίσης, απαιτεί η ανάγκη για κανονιστική συμμόρφωση, δηλαδή τήρηση κανονισμών, που συνήθως ανεβάζουν τις απαιτήσεις της παραγωγικής διαδικασίας. Ειδικά, δε, στην ΕΕ, όπου οι περιβαλλοντικοί, εργασιακοί και άλλοι κανονισμοί είναι σε πληθώρα, εύκολα γίνεται αντιληπτό, ότι τα κόστη ανεβαίνουν. Κι αυτό σε μια Ελλάδα, όπου ο παραγωγικός ιστός μειώνεται, ειδικά στον πρωτογενή κλάδο, αλλά και στη μεταποίηση, κάτι που αναδεικνύει την ανάγκη ουσιαστικών εθνικών πολιτικών.