Οι ΗΠΑ εθελοτυφλούν με την αναξιοπιστία της Τουρκίας
ΤΣΙΤΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣΗ Αθήνα στρέφεται ολοκληρωτικά προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την αγορά των μαχητικών F-35Α και την πρόθεση για ένταξη στο πρόγραμμα 7 φρεγατών κλάσης Constellation ικανοποιώντας τους στρατιωτικούς και πολιτικούς σχεδιασμούς του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που για ακόμη μια φορά εθελοτυφλεί ως προς την αναξιοπιστία της Αγκυρας.
Η ελληνική κυβέρνηση την επαύριο της συμφωνίας για την πώληση των F-35Α προχώρησε σε δύο αξιοσημείωτες κινήσεις που φανερώνει τις βαθιές πτυχές της υπόθεσης. Aρχικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική συμφωνία με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι όπου συζητήθηκε η στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου (ρωσικά συστήματα που διαθέτει η χώρα), όπως ζήτησε στην επιστολή του o Αντονι Μπλίνκεν («Συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για τις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταφέρει ή να πουλήσει στην Ουκρανία”, έγραψε ο Mπλίνκεν) αφού σύμφωνα με το περιοδικό Forbes ήταν «η προυπόθεση για να λάβει το πρόσθετο στρατιωτικό υλικό η Ελλάδα».
Κατόπιν, ο υπουργός Αμυνας Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε ότι το Ελληνικό Στρατηγείο Επιχειρήσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΕΕΕ) της 1ης Στρατιάς/EU-OHQ στην Λάρισα αναλαμβάνει την Διοίκηση της Επιχείρησης ASPIDES για την προστασία της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα όπου θα αναπτυχθεί η φρεγάτα ΥΔΡΑ.
Το «γεωστρατηγικό βάθος» των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, όπως το περιέγραψε ο κ.Μητσοτάκης αποτυπώνεται και επιβραβεύεται με δύο επισκέψεις από την κυβέρνηση Μπάιντεν: ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Αντονι Μπλίνκεν θα συναντηθεί με τον Ελληνα ομόλογο του Γιώργο Γεραπετρίτη για πρώτη φορά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 9 Φεβρουαρίου με αφορμή την συνέχιση του Στρατηγικού Διαλόγου ενώ κυοφορείται και νέα επίσκεψη Μητσοτάκη στο Λευκό Οίκο – η τρίτη σε δύο θητείες - το επόμενο δίμηνο, με αφορμή τον εορτασμό της 25η Μαρτίου.
Στον αντίποδα, η Αγκυρα, την επαύριο της συμφωνίας έδειξε το πραγματικό της πρόσωπο.Το τουρκικό ΥΠΕΞ μέσω άτυπης ενημέρωσης διάψευσε κατηγορηματικά ότι υπάρχουν όροι κι ότι τα μαχητικά, όταν παραληφθούν, δεν θα μπορούν να πετάνε πάνω από τα νησιά του Αιγαίου αναφέροντας μάλιστα ότι είναι «αδιανόητο να δέχτηκε ο Ερντογάν έναν τέτοιον όρο, καθώς αν ίσχυε, τότε τίθεται θέμα εθνικής κυριαρχίας».
Σε ερώτηση του ΑΝΤ1 την περασμένη Τετάρτη προς στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ αν υπάρχει γραπτός όρος στην συμφωνία ότι τα μαχητικά αεροσκάφη δεν θα χρησιμοποιηθούν για τις υπερπτήσεις στο Αιγαίο, όπως είχαν ζητήσει μέλη του Κογκρέσου για να συναινέσουν, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν διέψευσε αλλά ούτε επιβεβαίωσε: «Σε γενικές γραμμές, δεν σχολιάζουμε την αλληλογραφία του Κογκρέσου». Σύμφωνα με παράγοντες του ελληνοαμερικανικού λόμπι που μίλησαν στην Real News “αυτή η ρήτρα υπάρχει σε απόρρητο έγγραφο αλλά κανείς δεν έχει πρόσβαση να το διαπιστώσει ”.
H συμφωνία πακέτο σε Ελλάδα και Τουρκία προκάλεσε ανάμεικτα συναισθήματα στις ομογενειακές οργανώσεις που έδωσαν ένα μακρύ και σκληρό αγώνα για να εκθέσουν στην αμερικανική διοίκηση την επιθετικότητα της Τουρκίας. O εκτελεστικός διευθυντής HALC, Εντι Ζεμενίδης, εκτίμησε ότι η συμφωνία είναι ικανοποιητική η εξασφάλιση των F35, υποστηρίζοντας πως «πρώτη φορά συμβαίνει το Κογκρέσο να δεσμεύσει το υπουργείο Εξωτερικών, για μια πώληση όπλων σε σύμμαχο του ΝΑΤΟ ». Όπως δήλωσε, η Ελλάδα «θα έχει παραλάβει τα πρώτα F-35 έως το 2028» τονίζοντας πως πρόκειται για μία «ψήφο εμπιστοσύνης για τη χώρα μας, όπως ήταν και η αμυντική συμφωνία».
Διαφορετική προσέγγιση είχε η ΑΧΕΠΑ όπου με μια αιχμηρή ανακοiνωση της στηλίτευσε την πολιτική Μπαιντεν. “Η κοινοποίηση της κυβέρνησης Μπάιντεν στο Κογκρέσο για το σχέδιό της να πουλήσει 40 μαχητικά αεροσκάφη F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού στην Τουρκία, μετά την επικύρωση από την Τουρκία της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, είναι εξοργιστική» ανέφερε ο πρόεδρος της ΑΧΕΠΑ Σάββας Τσίβικος για να συνεχίσει:”Επιπλέον, το γρήγορο, άτυπο νεύμα στην αναφερόμενη συμφωνία 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τους ηγέτες των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής και Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας είναι μια σοβαρή απογοήτευση.Για άλλη μια φορά, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποχώρησαν στην Τουρκία, ένα αποτυχημένο μέλος του ΝΑΤΟ. Αν και επαινούμε τη συμφωνία με την Ελλάδα, είμαστε απογοητευμένοι που φαίνεται ότι έγινε έτσι ώστε να αποφευχθεί η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η οπτική που παρουσιάζεται είναι ότι η κυβέρνηση κράτησε την προτεινόμενη συμφωνία με την Ελλάδα όμηρο, ή σε απόσταση, έως ότου η κυβέρνηση μπορέσει να προχωρήσει στη συμφωνία για τα F-16 με την Τουρκία”.
Αφότου το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε, με ευρεία πλειοψηφία, την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η Άγκυρα κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να επιδείξει μια μορφή χαλάρωσης με την Αθήνα, γινόταν ιδιαίτερα περίπλοκο για την αμερικανική κυβέρνηση, και ειδικά για το Κογκρέσο, να συνεχίσει να εμποδίζει την πώληση 40 νέων F-16 Block 70 και 80 κιτ μετατροπής για όσα αεροσκάφη αφορούν σε αυτό το πρότυπο, στις τουρκικές αεροπορικές δυνάμεις, που διαδραματίζουν έναν καθοριστικό ρόλο στο νότιο μέτωπο του ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία.
Σε κάθε περίπτωση, η εμπιστοσύνη της Ουάσιγκτον στο νέο πρόσωπο που εμφανίζει ο πρόεδρος Eρντογάν δεν είναι παρά περιορισμένη, ενώ, την ίδια στιγμή, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρά στηρίγματα στο Κογκρέσο, τόσο στη Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και στη Γερουσία.
Για να διατηρήσουν το στρατιωτικό status quo στο Αιγαίο και να μειώσουν σε αυτό τους κινδύνους κλιμάκωσης μεταξύ του τουρκικού και του ελληνικού στρατού, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν φανταστεί μια στρατηγική που φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, αποτελεσματική και, που πάνω απ' όλα, είναι γι’ αυτές πολύ ευνοϊκή, αλλά στην ουσία είναι μια ρηχή προσέγγιση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Η συμφωνία πακέτο, 40 F-35 στην Ελλάδα και 40 F-16 στην Τουρκία ήταν έμπνευση της γνωστής φιλότουρκης συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας, Αμάντα Σλόατ, η οποία εκτελέστηκε από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Αντονι Μπλίνκεν. Από τον Ιούνιο του 2023, μόλις ανέλαβε τα καθήκοντα του ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ συζήτησε το θέμα με τον τότε πρόεδρο Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ –ο οποίος είχε από καιρό αντιταχθεί στην πώληση των μαχητικών αεροσκαφών στην Τουρκία– και άλλα μέλη του Κογκρέσου.Τόσο ο γερουσιαστής του Νιού Τζέρσεϊ, όσο και άλλοι αξιωματούχοι κατέστησαν σαφές ότι ήθελαν να εξασφαλίσουν την υποστήριξη της Ελλάδας.
Για το σκοπό αυτό ο Μπλίνκεν ιεράρχησε εκτενείς επαφές και συναντήσεις με τον Έλληνα πρωθυπουργό για να συζητήσει τι θα χρειαζόταν η Ελλάδα για να αισθάνεται ασφαλής, εάν η Τουρκία αποκτήσει τα F-16, τη στιγμή που ακόμη οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν ιδιαιτέρως τεταμένες.
Η Διακήρυξη των Αθηνών στις 7 Δεκεμβρίου και η συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν άνοιξε τον δρόμο ώστε υπάρξει μια συμφωνία που δίνει στην Ελλαδα μια τεχνολογική υπεροχή η οποία αμφισβητείται ωστόσο -αν τελικά παραδοθούν με «κλειδωμένα» τα λογισμικά τους - από μερίδα στρατιωτικών αναλυτών- έναντι της Τουρκίας και ικανοποιεί το αίτημα της Αγκυρας να εκσυχρονίσει και να συντηρήσει τον στόλο των F-16.
Από την εποχή που ο Τούρκος πρόεδρος τον Μάιο του 2022 δήλωσε δημοσίως ότι, «για τον ίδιο δεν υπάρχει πια Μητσοτάκης» και την εποχή που ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο στις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, αξιώνοντας από την Ουάσιγκτον να απορρίψει το αίτημα αποστολής μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-16 στην Τουρκία, περάσαμε σ’ ένα πακέτο συμφωνίας που πρωτίστως ικανοποιεί την Ουάσιγκτον.
Αξιολογώντας την πώληση μαχητικών F-16 στην Τουρκία ο αντιπρόεδρος της δεξαμενής σκέψης Foundation for the Defense of Democracies (FDD) σχολίασε ότι «η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει τη Χαμάς, επιτρέπει στον ISIS, να ξεπλένει χρήματα για το Ιράν και αγοράζει ρωσικό στρατιωτικό υλικό. Στο εσωτερικό, έχει γίνει όλο και πιο αυταρχική. Η πώληση αυτή ήρθε σε μια στιγμή που οι Τούρκοι ήθελαν κάτι από εμάς. Θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε κάποια αλλαγή σε αντάλλαγμα. Δεν το κάναμε. Για άλλη μια φορά, η επιρροή των ΗΠΑ χαραμίστηκε από τον Λευκό Οίκο».Για τον αρθρογράφο και αναλυτή τουρκικών θεμάτων της ιστοσελίδας Νational, Nτέιβιντ Λεπέσκα, η όλη υπόθεση δεν είναι είναι ακριβώς ότι πατέρας που σκότωσε το μοσχάρι για να γιορτάσει την επιστροφή του άσωτου μικρότερου γιου του, αλλά δεν είναι και τόσο μακριά. «Η ζιγκ-ζαγκ εξωτερική πολιτική της Τουρκίας φαίνεται ολοένα και περισσότερο να είναι κυρίως ζαγκ: καμία χώρα στη δυτική τροχιά δεν έχει κάνει τα τελευταία χρόνια τόσα αμφισβητήσιμα βήματα, από την προοπτική των ΗΠΑ, μόνο για να την υποδεχτούν με ανοιχτές αγκάλες» σημείωσε.
Καθώς η Άγκυρα καθυστέρησε την έγκρισή της για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ για σχεδόν δύο χρόνια, πολλοί υποστήριξαν ότι η Τουρκία είχε θέσει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άξιζε να απομακρυνθεί από τη συμμαχία. Αντίθετα, η Τουρκία έχει ανταμειφθεί τριπλά για το λιθοβολισμό της αγοράζοντας τα αμερικανικά αεροσκάφη.Μάλιστα την ημέρα πριν εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο κ. Ερντογάν καλωσόρισε τον Ιρανό Πρόεδρο Ιμπραίμ Ραίσι στην Άγκυρα για να συζητήσει τον πόλεμα στην Γάζα κ.α. Λάβετε υπόψη ότι ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν χτυπήσει θέσεις των ΗΠΑ στη Συρία και το Ιράκ περισσότερες από 165 φορές από τον Οκτώβριο, πιθανώς συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης με drone της περασμένης Κυριακής στα σύνορα Συρίας-Ιορδανίας που σκότωσε τρεις Αμερικανούς στρατιώτες.
Το Ιράν είναι, φυσικά, ο κύριος υποστηρικτής της Χαμάς, η οποία εξαπέλυσε την τρομακτική επίθεση που ξεκίνησε την κλιμακούμενη περιφερειακή σύγκρουση, και των Χούτι, των οποίων οι επιθέσεις έπνιξαν τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα, προκαλώντας ένα μπαράζ αντιποίνων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου στην Υεμένη. Ωστόσο, ο ηγέτης της Τουρκίας, δίνει τα χέρια με τον κ. Ραίσι και μιλά για άνοιγμα νέων συνόρων με το Ιράν, βελτίωση των σχέσεων και ενίσχυση του εμπορίου.
Αρχίζει κανείς να αναρωτιέται τι πρέπει να κάνει ένας Τούρκος ηγέτης για να υποστεί την οργή της Δύσης. Καμία χώρα στη δυτική τροχιά δεν έχει κάνει τόσα πολλά προβληματικά βήματα μόνο για να την υποδεχτούν ξανά με ανοιχτές αγκάλες.