Η Ενεργειακή Μετάβαση και ο Ρόλος του Υδρογόνου

Με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ανέκυψε το ζήτημα της διαχείρισης μιας νέας κρίσης, εκείνης που αφορά την ενέργεια. Αμέσως μετά το πέρας της υγειονομικής κρίσης, η Ευρώπη κλήθηκε να αντιμετωπίσει ζητήματα ενεργειακής επάρκειας και αυτονομίας, γεγονός που ήρθε ως επακόλουθο της βιαστικής μετάβασης στην πράσινη ενέργεια. Έτσι, η νέα κρίση ξεσπά σε μια περίοδο που βρίσκει την Ευρωπαϊκή Ένωση ανέτοιμη, αλλά και αθωράκιστη. Τα παραπάνω αποτελούν απότοκο της μείωσης της δικής της παραγωγής κατά 35% τα τελευταία 6 χρόνια, έχοντας επαναπαυθεί στο φθηνό ρωσικό αέριο (Aurora, 2022).

Πιο συγκεκριμένα, πριν την έναρξη της ρωσικής εισβολής η Ευρώπη απορροφούσε το 72% του φυσικού αερίου της Ρωσίας, αλλά και το 48% του πετρελαίου της (ΙΕΑ, 2021).  Χώρες που επίσης εξάγουν υδρογονάνθρακες στην ΕΕ αποτελούν: η Νορβηγία, το Κατάρ, το Αζερμπαϊτζάν, η Αλγερία και η Αίγυπτος. Τονίζεται πως τα κράτη αυτά (εξαιρουμένης της Νορβηγίας) έχουν αυταρχικά καθεστώτα ή ασταθή  πολιτικά συστήματα. Παράλληλα, οι εισαγωγές LNG (Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) από τις ΗΠΑ τετραπλασιάστηκαν την περίοδο Ιανουαρίου 2021 – Ιουνίου 2022 (ΙΕΑ, 2022). Τέλος, υπογραμμίζεται πως, με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, τα ετήσια έσοδα εταιρειών και κρατών από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο σχεδόν τριπλασιάστηκαν το 2022, με το μεγαλύτερο μέρος αυτού του βάρους να το επωμίζεται η Ευρώπη (ΙΕΑ, 2022).

Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω στοιχεία, γίνεται αντιληπτό ότι η ενεργειακή αυτονομία της Ένωσης θα έχει εκτός από γεωπολιτικό αντίκτυπο, και οικονομικό. Η απεξάρτηση από εξωγενείς πηγές προμήθειας ενέργειας θα την καταστήσει καλύτερο διαπραγματευτή στη διεθνή πολιτική σκηνή και θα της επιτρέψει να μην είναι έρμαιο εκβιασμών και αναγκαστικών πολιτικών υποχωρήσεων. Την ίδια στιγμή, η επένδυση σε νέες τεχνολογίες που θα οδηγήσουν σε ενεργειακή ουδετερότητα θα φέρουν σημαντικά οφέλη για τις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Θέλοντας να αντιμετωπίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, η ΕΕ έθεσε, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, ένα αναπτυξιακό όραμα που αποτελείται από τέσσερις άξονες (SDSN, 2021):

1. Κλιματικά ουδέτερη ευρωπαϊκή ήπειρος
2. Εξάλειψη της μόλυνσης
3. Μετάβαση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε καθαρές τεχνολογίες
4. Δίκαιη πράσινη μετάβαση

1. Στην πρώτη φάση (2020-2024), στόχος είναι η απανθρακοποίηση της υφιστάμενης παραγωγής υδρογόνου, από τη στιγμή που ένα μεγάλο μέρος της τωρινής παραγωγής δεν είναι πράσινο αλλά βασίζεται στο φυσικό αέριο και τον άνθρακα.
2. Στην επόμενη φάση (2024-2030), το υδρογόνο θα γίνει μέρος του ενοποιημένου ενεργειακού συστήματος που αποβλέπει η ΕΕ, ενώ η χρήση του θα επεκταθεί και σε νέους τομείς, όπως σε αυτούς της χαλυβουργίας, του σιδηροδρομικού δικτύου και των θαλάσσιων μεταφορών.
3. Στην τελευταία φάση (2030-2050), οι τεχνολογίες πράσινου υδρογόνου θα πρέπει να είναι σε θέση να δώσουν λύσεις σε δύσκολα απανθρακοποιήσιμους τομείς, όπως η ναυτιλία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2020).

1. Κατά την περίοδο 2022-2027 λόγω αβεβαιότητας θα έχουμε κυρίως κρατικές ενισχύσεις προκειμένου να ξεκινήσουν οι πρώτες επενδύσεις.
2. Στη δεύτερη φάση (2025-2030) θα αρχίσουν τα πρώτα πιλοτικά έργα, ορισμένες προσαρμογές των υφιστάμενων αγωγών αερίου, και ο σχεδιασμός της αποθήκευσής του.
3. Κατά τη διάρκεια της οκταετίας 2027-2035 θα γίνουν προσπάθειες για δημιουργία των πρώτων δικτύων.
4. Τέλος, τη δεκαπενταετία 2030-2045 θα επέλθει η βιομηχανική ωρίμανση με την ολοκλήρωση της μετατροπής των δικτύων αερίου, αλλά και με ολοκληρωμένα αποθηκευτικά συστήματα.

• Aurora (2022). Ευρωπαϊκή παραγωγή φυσικού αερίου. Διαθέσιμο Εδώ
• Bruegel (2021). Οn national hydrogen strategies. Διαθέσιμο Εδώ
• European commission (2020). An EU Strategy for Energy System Integration. Διαθέσιμο Εδώ
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020). Στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.
• ΙΕΑ (2022). Εισαγωγές LNG. 
• ΙΕΑ (2022). Electricity Market Report. Διαθέσιμο Εδώ
• ΙΕΑ (2021). Εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. 
• ΙΕΑ (2019). The future of hydrogen. Διαθέσιμο Εδώ,
• Kanellopoulos, K. & Blanco Reano, H. (2019). The potential role of Η2 production in a sustainable future power system. JRC Technical Reports.
• Oceana Europe (2022). Shipping Pollution. Διαθέσιμο Shipping Pollution – Oceana Europe
• Οικονομικός Ταχυδρόμος (2022). Διαθέσιμο Εδώ
• SDSN (2021). European green deal senior working group. Διαθέσιμο Εδώ
• Tietenberg, T. & Lewis, L. (2010). Οικονομική Περιβάλλοντος και Φυσικοί Πόροι. Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα.
• Wood Mackenzie (2022). China’s dominance in raw materials. EU commission.

*Συντονιστής κειμένου: Γεώργιος Σταυρόπουλος

**H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στα άρθρα συνεργατών, αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.

***Αποποίηση Ευθυνών: Οι απόψεις οι οποίες εκφράζονται στα άρθρα μελών της SAFIA εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους συντάκτες των άρθρων. Το Ant1news.gr δεν είναι απαραίτητο ότι ασπάζεται τις απόψεις οι οποίες αναφέρονται στα κείμενα.