Η “αχίλλειος πτέρνα” του νέου πτωχευτικού

Ο νέος πτωχευτικός, που έκανε πρεμιέρα για τα φυσικά πρόσωπα την 1η Ιουνίου, βαπτίστηκε ως δεύτερη ευκαιρία, γεγονός που από μόνο του και εξ ορισμού προσδίδει μεγάλες προσδοκίες για την πολυπόθητη επίλυση των κόκκινων δανείων.

Για να προσδιορίσουμε το αν κάποιος μηχανισμός επίλυσης είναι επιτυχημένος, αφενός θα πρέπει να τον δούμε στην πράξη, καθότι πάντοτε η ίδια η εμπειρία είναι αυτή που μετουσιώνει τις προσδοκίες σε οφέλη. Αφετέρου, για να προσδιορίσουμε την επιτυχία, θα πρέπει πρωτίστως να την ορίσουμε: Τι θεωρείται ως επιτυχής επίλυση των κόκκινων δανείων; Είναι η γρήγορη επίλυση τους, μέσω της απελευθέρωσης των κόκκινων χαρτοφυλακίων από τα «στοκ» των τραπεζών και fund, μέσα από τη διαδικασία της ρευστοποίησης; Όπερ σημαίνει «τα χάνω όλα», αλλά σβήνει και η οφειλή μου; Αυτό άραγε ορίζουμε ως επιτυχία ή την εύρεση ενός μηχανισμού ρύθμισης με αντικειμενικά κριτήρια, ώστε να δύναται ο οφειλέτης να ρυθμίζει και παράλληλα να σώζει την περιουσία του (αν μη τι άλλο την κύρια κατοικία του) μέσα από τις ρυθμίσεις;

Σύμφωνα με το νέο πτωχευτικό, πριν ξεκινήσει η διαδικασία της πτώχευσης, παρέχεται η δυνατότητα στον οφειλέτη να ρυθμίσει εξωδικαστικά τις οφειλές του. Η ρύθμιση αυτή μπορεί να λάβει χώρα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού ή μέσω της διαδικασίας της εξυγίανσης των επιχειρήσεων, ενώ προβλέπεται και η διαδικασία της χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης, κατά τις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές. Εξ ου και υπήρξαν το τελευταίο διάστημα οι τίτλοι ειδήσεων «έρχεται η πολυπόθητη ρύθμιση εξωδικαστικώς με την εφορία και τις τράπεζες» , «ρύθμιση με εφορία με 240 δόσεις και μέχρι 420 με τράπεζες», όπου οι προσδοκίες των πολιτών που είναι χρόνια τώρα υπερχρεωμένοι μεγάλωσαν και γέμισαν με αισιοδοξία ό,τι ίσως ήρθε η ώρα της ρύθμισης. Συμβαίνει άραγε στην πραγματικότητα αυτό;

Η δυνατότητα να γίνεται ρύθμιση εξωδικαστικώς με διαπραγμάτευση, με διαμεσολάβηση, ακόμα και αυτοματοποιημένα, μέσω αλγοριθμικών δεδομένων της πλατφόρμας, είναι κάτι το θετικό. Η αδυναμία όμως του εν λόγω εγχειρήματος, το οποίο μπορεί να αποδειχτεί και η «αχίλλειος πτέρνα» του μηχανισμού είναι η εξής: στην εξωδικαστική αυτή διαδικασία οι Τράπεζες και οι διαχειριστές δανείων που εκπροσωπούν τα fund συμμετέχουν προαιρετικά!

Με απλά λόγια και συνοψίζοντας όλα τα ανωτέρω: ο οφειλέτης που θα μπει στην εξωδικαστική πλατφόρμα ρύθμισης, αν δεν θελήσουν οι πιστωτές του να συμμετέχουν στη διαδικασία ρύθμισης, θα αποτυγχάνει και θα συνεχίζει στο επόμενο βήμα, όπως ορίζεται στο νέο πτωχευτικό, ήτοι στην … πτώχευση!

Βέβαια, αν κάποιος οφειλέτης έχει χρέη προς περισσότερους πιστωτές και συμφωνήσει σε μια ρύθμιση με την πλειοψηφία των πιστωτών, τότε η ρύθμιση αυτή επιβάλλεται υποχρεωτικά και στους υπολοίπους.

Για να χρησιμοποιήσουμε και τη γνώση της εμπειρίας του παρελθόντος, καθότι πλέον υπάρχει εμπειρία από μηχανισμούς επίλυσης δανείων, και χρήσιμο είναι τα λάθη του παρελθόντος να μην επαναλαμβάνονται: Αν ανατρέξουμε στο κοντινό έτος του 2017, τότε που ξεκίνησε ο εξωδικαστικός μηχανισμός για τις επιχειρήσεις, θα διαπιστώσουμε πως πολλές αιτήσεις ρύθμισης απέβησαν άκαρπες, καθότι πολλά από τα πιστωτικά ιδρύματα δεν συμμετείχαν στη διαδικασία. Επίσης βλέπουμε και στην πρακτική όλα αυτά τα χρόνια,  πως πέρα από ελάχιστες και μεμονωμένες περιπτώσεις, οι Τράπεζες δεν συμμετέχουν ούτε στη διαδικασία της διαμεσολάβησης.

Το κεφάλαιο της εξωδικαστικής επίλυσης και της διαμεσολάβησης είναι σημαντικό και καινοτόμο ως μηχανισμός επίλυσης. Όμως το tango χορεύεται με δύο! Για να γίνει εξωδικαστική ρύθμιση θα πρέπει και τα δύο μέρη να συμμετέχουν! Εν προκειμένω, αν η πλειοψηφία των πιστωτών αρνηθούν να εξετάσουν την αίτηση, δεν προχωρά η εξωδικαστική ρύθμιση. Σε περίπτωση που δεν θεσμοθετηθεί κάποια διαδικασία που να ορίζεται ως «υποχρεωτικό» προστάδιο συμμετοχής σε μία προσπάθεια εύρεσης ρύθμισης, τότε ίσως η δύναμη του μηχανισμού επίλυσης να «λαβωθεί» από την αδυναμία της «αχίλλειου πτέρνας» . Η ιστορία μας έχει δείξει ότι μία αδυναμία (η αχίλλειος πτέρνα) μπορεί να «νικήσει» μία υπερδύναμη.

Το ευτυχές σενάριο είναι οι πιστωτές να συμμετέχουν στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης και να επιλύεται ο κόκκινος φάκελος με ρύθμιση αντικειμενική και ωφέλιμη και για τα δύο μέρη. Στην αντίθετη περίπτωση, η πτώχευση των φυσικών προσώπων αποτελεί ήδη από την 1η Ιουνίου την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Η πτώχευση των φυσικών προσώπων είτε ονομαστεί δεύτερη ευκαιρία είτε ονομαστεί ως μόνη ευκαιρία είτε ονομαστεί ως εξ ουρανού ευκαιρία είναι «πτώχευση»! Και γίνεται ακόμα πιο τραγική, όταν αυτή θα λαμβάνει χώρα σε περίοδο πανδημίας…