Αλίμονο αν η πόλωση αντικαταστήσει τον πολιτικό διάλογο

Η μεταβιομηχανική εποχή και ειδικά η τελευταία δεκαετία χαρακτηρίζεται από συνεχή υποχώρηση της Δημοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα. Με την πανδημία δέχεται νέα πλήγματα.

Οι μεγάλες ανισότητες, το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και η ταχύτητα με την οποία κινείται, τα fake news μέσα από τα οποία επιχειρείται η μαζική και η ατομική χειραγώγηση, οι αυταρχικοί ηγέτες και ηγεσίες που θέλουν να διαιωνίζουν τις εξουσίες τους, είναι μόνο μερικοί από τους λόγους που οδηγούν σε αυτή την εξέλιξη.

Η παγκόσμια πραγματικότητα είναι συγκλονιστική. Σύμφωνα με την Intelligence Unit του Economist που μελετά συστηματικά τη Δημοκρατία στον πλανήτη, ήδη πριν από την Πανδημία του Covid-19, μόλις το 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού απολάμβανε πλήρους Δημοκρατίας σε 22 χώρες στον πλανήτη και επιπλέον το 43% ζει σε χώρες με Δημοκρατία η οποία όμως χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και ελλείμματα σε διάφορους τομείς όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία του Τύπου ή της Αντιπολίτευσης και τόσα άλλα. Γνωρίζαμε ότι η Δημοκρατία όχι μόνο δεν είναι κεκτημένο, αλλά αντίθετα αποτελεί ένα στόχο για τον οποίο χρειάζεται διαρκής προσπάθεια και ευρύτερη συστράτευση.

Ιδιαίτερα σήμερα που η απειλή έχει άλλο πρόσωπο, ο απροστάτευτος πολίτης είναι περισσότερο ευάλωτος να ανταλλάξει ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, για την προστασία της ζωής του. Γι αυτό η Πανδημία δεν απειλεί μόνο τη ζωή και την υγεία μας. Αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικονομική ζωή. Αυτό καταγράφεται σε διεθνείς μελέτες από το Μάρτιο μέχρι σήμερα, όπως της οργάνωσης Freedom House. Και η τάση αυτή δεν αφορά μόνο στα ανελεύθερα ή αυταρχικά καθεστώτα.

Αφορά και στις ανοιχτές δημοκρατίες, στα φιλελεύθερα δημοκρατικά πολιτεύματα, όπου παρά τις συνταγματικές εγγυήσεις και το δίκαιο της ανάγκης που υπερισχύει σε έκτακτες συνθήκες, ο πειρασμός της κρατικής εξουσίας να εκμεταλλευτεί την κατάσταση οδηγεί σε αυθαιρεσίες, που διευρύνουν ή παράγουν νέες ανισότητες.

Αφορά και στην Ελλάδα. Η χώρα μας έχει μεταβεί σε καθεστώς δημοκρατίας την δεκαετία του ’70 και έχει εδραιώσει τη δημοκρατία το 1981, με την ιστορική Αλλαγή. Τότε, ο πολίτης έπαψε να φοβάται, να σιωπά, να ζει στο περιθώριο. Και τούτη η κατάκτηση προήλθε από αγώνες.

Σήμερα ο πολίτης φοβάται ξανά -για άλλους λόγους, σιωπά, μπαίνει ξανά στο περιθώριο.

Ο κίνδυνος να μονιμοποιηθούν αρκετές από τις θεσμικές αρρυθμίες της πανδημίας είναι υπαρκτός και στην Ελλάδα, γι’ αυτό χρειάζεται εγρήγορση.

Για εμάς στη Δημοκρατική Παράταξη είναι αυτονόητο ότι σε συνθήκες πανδημίας ύψιστη προτεραιότητα αποτελεί η ανθρώπινη ζωή, η θωράκιση της δημόσιας υγείας. Η Κυβέρνηση δυστυχώς ενεργεί με προτεραιότητα την συγκάλυψη της ανικανότητάς της. Η παρελθοντική πρακτική “αποφασίζομεν και διατάσσομεν” γίνεται κανόνας. Πιστεύουν ότι ο αυταρχισμός και η επιβολή μπορεί να κρύψει τις ευθύνες τους. Νομίζουν πως με όσο περισσότερη αλαζονεία και απειλητικό ύφος εξαγγείλουν κάθε αυτοσχεδιασμό τους, τόσο πιο πειστικοί θα γίνουν. Επιρρίπτουν διαρκώς ευθύνες μόνο στους πολίτες, αντί να αναλάβουν τις ευθύνες της επικίνδυνης αδράνειάς τους. Πυροδοτούν εστίες διχασμού, χαράσσοντας διαχωριστικές γραμμές στην ελληνική κοινωνία, για να αποπροσανατολίσουν. Αντιστρατεύονται τον πλουραλισμό και τους ίσους όρους στην ενημέρωση. Αδυνατούν να αντιληφθούν πως το μόνο που καταφέρνουν είναι η διάρρηξη της αναγκαίας σχέσης εμπιστοσύνης Πολιτείας – πολιτών, που αποτελεί θεμέλιο της Δημοκρατίας και κλειδί διαχείρισης κάθε κρίσης. Αλίμονο αν θυσιάσουμε τα αντίβαρα της λογοδοσίας, της πολυφωνίας, του πολιτικού αντιλόγου και αφήσουμε την πόλωση να αντικαταστήσει τον διάλογο.

Στη σκιά της πανδημίας γινόμαστε μάρτυρες αυθαίρετης δράσης της Κυβέρνησης. Καταιγισμός ΠΝΠ, κανόνες δικαίου που “παράγονται” και εξειδικεύονται με διαγγέλματα και προφορικές δηλώσεις σε τηλεοπτικά παράθυρα. Ατομικά και συλλογικά δικαιώματα περιορίζονται. Η νομοθετική εξουσία υποβαθμίζεται. Κάθε αρχή καλής νομοθέτησης παραβιάζεται. Το Κοινοβούλιο παρέχει με την πλειοψηφία, γενικές εξουσιοδοτήσεις στην Κυβέρνηση και καλείται, με νυχτερινές τροπολογίες, να νομιμοποιήσει σωρεία κατά παρέκκλιση ενεργειών. Οι πολίτες ανήσυχοι ακούν στα κανάλια μέτρα για τις ατομικές τους ελευθερίες να έρχονται, να αλλάζουν, να ανακαλούνται, να επανέρχονται, να εφαρμόζονται αντιφατικά ανά περίπτωση. Αδυνατούν να παρακολουθήσουν τη βροχή των αλληλοαναιρούμενων ΦΕΚ, δέχονται καταιγισμό είτε από την κυβερνητική προπαγάνδα, είτε τα “fake news”.

Ενώ η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη αντιμετωπίζει την πανδημία χωρίς σχέδιο, με τη λογική του «βλέποντας και κάνοντας¨, στη σκιά της προωθεί τη συντηρητική της ατζέντα που εξυπηρετεί τους λίγους και όχι τους πολλούς. Αδιαφορία για τη θωράκιση του ΕΣΥ. Ανατροπή εργασιακών κεκτημένων. Υπολειτουργία της δημόσιας εκπαίδευσης. Μείωση εισοδημάτων και επιδόματα φτώχειας.

Ταυτόχρονα, η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού εντείνει την περιθωριοποίηση, αποκλείει τη συμμετοχή και την αντικειμενική ενημέρωση, ιδίως υπό καθεστώς “lockdown”.

Το κοινωνικό χάσμα μεγαλώνει, η καθημερινότητα γίνεται αβάσταχτη για ευρείες ομάδες πολιτών, με την Κυβέρνηση να σφυρίζει αδιάφορα και τις ελίτ να ενισχύονται.

Εμείς πιστεύουμε ότι για να αντέξουμε πρέπει και να αλλάξουμε. Αλλιώς οι επιπτώσεις στους συνανθρώπους μας, στην οικονομία και στους θεσμούς θα είναι μακροχρόνιες, επώδυνες και μη αναστρέψιμες.

Όλοι μαζί απαιτείται σήμερα να ενώσουμε δυνάμεις απέναντι στην πανδημία. Δεν υπάρχει χώρος για νέους διχασμούς. Η Δημοκρατία για να επιβιώσει θέλει κράτος και κοινωνία να βρίσκονται σε ισορροπία. Οφείλει υπό οποιεσδήποτε συνθήκες να ενσωματώνει την υγιή διεκδίκηση και την αμφισβήτηση. Χρειάζεται χειραφετημένους πολίτες και ανεξάρτητους θεσμούς που αποπνέουν εμπιστοσύνη και αξιοπιστία.

Το Κίνημα Αλλαγής έχει σταθερή θέση και προσανατολισμό. Να κρατήσουμε την κοινωνία όρθια, την οικονομία ζωντανή και τη Δημοκρατία μας αλώβητη και ισχυρή.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο»