Τηλεργασία: όταν το “τηλέ” μπαίνει στη ζωή μας και στην εργασία μας
ΤΣΙΠΤΣΕ ΣΟΦΙΑΤο λεξικό πρόθημα “τηλε-” μπήκε στην ζωή μας και συνοδεύει την κάθε μας ενέργεια και την καθημερινότητα μας, καθότι όλα γίνονται από μακριά, εξαιτίας των νέων συνθηκών που βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε.
Η τηλεργασία δεν ήταν άγνωστη λέξη στην περίοδο “προ κορονοϊού”, λόγω της ραγδαίας τεχνολογικής προόδου και της εξελισσόμενης τάσης για αυτοματοποίηση των πάντων. Την περίοδο όμως του περιβόητου lockdown, αλλά και της μετέπειτα περιόδου- λόγω των μέτρων ασφαλείας- η τηλεργασία κατέστη εν πολλοίς η «αναγκαία λύση» για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Ο κορονοϊός λοιπόν άλλαξε όχι μόνο τα δεδομένα υγείας, αλλά και τα δεδομένα εργασίας.
Με τα ως άνω δεδομένα και με δεδομένο ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις, όσο και αν είναι απαραίτητες, πρέπει να υπόκεινται σε νομοθετικό πλαίσιο, το αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα ορίζει κάποιους κανόνες για εργαζόμενους και επιχειρήσεις, για την τηλεργασία.
Χρειάζεται, υπό τις νέες συνθήκες, να δοθεί προσοχή στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, του σεβασμού της προσωπικότητας του εργαζόμενου, καθώς και των αναγκών της επιχείρησης και της αποτελεσματικότητας στην απομακρυσμένη εργασία. Το νομοθετικό πλαίσιο θα αξιολογηθεί με ασφάλεια, όταν ολοκληρωθεί και τεθεί προς δημόσια διαβούλευση.
Πέρα από τα πρακτικά ερωτήματα του αν η τηλεργασία είναι στην πράξη αποτελεσματική, κατά πόσο είναι οικεία στην εφαρμογή της από τους εργαζόμενους και εργοδότες, για το αν είναι οικονομικά εφικτό να παρέχονται τα κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέσα από τις ήδη οικονομικά πληττόμενες επιχειρήσεις - και πέρα από το σύνθετο και πολυδιάστατο ερώτημα του αν μπορεί η τηλεργασία να αντικαταστήσει σε λειτουργικότητα την διά ζώσης εργασία-, γεννιέται και ένα άλλο ερώτημα, άκρως ενδιαφέρον και μεγάλης σοβαρότητας: Παρέχει η τηλεργασία ασφάλεια για τα προσωπικά δεδομένα που επεξεργάζεται μία επιχείρηση, καθώς και για τα προσωπικά δεδομένα των ίδιων των εργαζόμενων της, αλλά και για τις εν γένει εργασίες της επιχείρησης;
Η τηλεργασία αποτελεί μεν μία αναγκαία λύση, δεν θα πρέπει όμως ενόψει αυτής της αναγκαιότητας να οδηγηθούμε σε μία συμβιβαστική αποδοχή μίας αν- ασφάλειας στο νέο καθεστώς εργασίας.
Ως εκ τούτου, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ήδη από της πρώτες μέρες υπαγωγής μας στο καθεστώς καραντίνας, εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές στο πλαίσιο λήψης μέτρων και οργάνωσης στο πλαίσιο της τηλεργασίας, έχοντας ως στόχο την ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων και εν γένει των υπευθύνων επεξεργασίας για τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από την τηλεργασία, για τον περιορισμό και την ελαχιστοποίηση αυτών.
Επιγραμματικά, οι κατευθύνσεις είχαν ως στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των φορέων και των επιχειρήσεων να δημιουργήσουν συγκεκριμένες διαδικασίες για την τηλεργασία, στις οποίες να λαμβάνονται υπόψη οι κίνδυνοι που απορρέουν από την εξ αποστάσεως εργασία. Στις ως άνω κατευθύνσεις δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη διαρκούς ενημέρωσης και εκπαίδευσης των εργαζομένων, καθώς και η αναγκαιότητα για τη λήψη τεχνικών μέτρων για την ασφαλή απομακρυσμένη πρόσβαση στο διαδίκτυο, καθώς και άλλες τεχνικές κατευθύνσεις, όπως αποφυγή χρήσης προσωπικής ηλεκτρονικής διεύθυνσης, αλλά χρήση της επαγγελματικής ηλεκτρονικής διεύθυνσης που παρέχει ο φορέας, “κλείδωμα” της συσκευής από την οποία γίνεται η τηλεργασία, λήψη αντιγράφων ασφαλείας, εγκατάσταση αντιικών συστημάτων, καθώς και άλλες τεχνικές ασφάλειας. Σε περίπτωση δε τηλεδιασκέψεων, να χρησιμοποιούνται αξιόπιστες πλατφόρμες, οι οποίες υποστηρίζουν υπηρεσίες ασφαλείας.
Τηλεργασία, τηλεδιάσκεψη, ακόμα και τηλεκπαίδευση (αν λάβουμε υπόψη τις σχετικές αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας), μπήκαν στη ζωή μας κάπως γρήγορα κι εν πολλοίς άκομψα. Από ότι φαίνεται όμως, δεν αποτελούν μία “περιστασιακή λύση” , αντιθέτως διαφαίνεται ότι είναι πολύ πιθανό, σε ένα μεγάλο βαθμό, να συνεχίσουν να υπάρχουν στην καθημερινότητα μας και μετά το πέρασμα της πανδημίας και την επαναφορά μας σε μια νέα κανονικότητα.
Βρισκόμαστε λοιπόν, ενόψει μίας αλλαγής όχι μόνο σελίδας, αλλά ολόκληρου κεφαλαίου. Βρισκόμαστε στην είσοδο μιας άλλης εποχής, πιο τεχνοκρατικής, πιο αυτοματοποιημένης , πιο «απομακρυσμένης». Για το λόγο αυτό κρίσιμο είναι να ληφθούν εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα και να θεσμοθετηθεί το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, ώστε η εργασία -όταν και εφόσον χρειάζεται να γίνει απομακρυσμένα- να λαμβάνει χώρα με οργάνωση, σωστά και με ασφάλεια ή πιο επίκαιρα με “τηλε – ασφάλεια”.