Η εξωτερική πολιτική του Τραμπ εναντίον των “κρατών παριών”

Η κλιμάκωση των σχέσεων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν έχει αυξήσει την ανησυχία στο διεθνές σύστημα για το ενδεχόμενο μιας πολεμικής σύγκρουσης. Οι εκατέρωθεν αντεγκλήσεις ανάμεσα στα δύο κράτη έχουν δυναμιτίσει το κλίμα στην περιοχή. Η Ε.Ε, προσπαθεί να λειτουργήσει πυροσβεστικά και να αμβλύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στους δύο αντιπάλους. Η εξωτερική πολιτική του Trump απέναντι στο Ιράν και την Βόρεια Κορέα χαρακτηρίζεται από ακραίες αντιθέσεις. Από τη μία οι Η.Π.Α υιοθετούν μια διπλωματική προσέγγιση απέναντι στην Βόρεια Κορέα με αποκορύφωμα την συνάντηση ανάμεσα στους δύο ηγέτες στα τέλη Ιουνίου. Τουναντίον, οι Η.Π.Α ολοένα και περισσότερο προσπαθούν να περιθωριοποιήσουν το Ιράν προκαλώντας την αντίδραση του κληρικού καθεστώτος διαταράσσοντας το κλίμα σε μια νευραλγική περιοχή για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου.

Πως όμως εξηγείται αυτή η διαφοροποίηση στην πολιτική των Η.Π.Α απέναντι σε δύο κράτη που έχουν επιδείξει εξίσου απειλητική συμπεριφορά στο παρελθόν; Πρωτίστως, η σχεδόν εμμονική συμπεριφορά του προέδρου Trump όσον αφορά την επίτευξη συμφωνίας με την Βόρεια Κορέα πηγάζει από την ανάγκη για μια επιτυχία σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής εφάμιλλή της συμφωνίας των Η.Π.Α με το Ιράν το 2015 υπό την προεδρία του Barrack Obama. Στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής τα επίπεδα αποδοχής του Προέδρου Trump είναι σημαντικά μειωμένα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Μαΐου 2019 μόλις το 37% των ερωτηθέντων συμφωνεί με την διαχείριση των ζητημάτων της εξωτερικής πολιτικής (Gallup, 2019). Τουναντίον, στο ζήτημα της Βορείου Κορέας το 51% των ερωτηθέντων επιδοκιμάζει την πολιτική Trump (Gallup, 2019). Από αυτό τεκμαίρεται πως για τον Πρόεδρο Trump η Βόρεια Κορέα αποτελεί την μόνη πιθανή επιτυχία που μπορεί να πιστωθεί στην κυβέρνηση του δεδομένου ότι το 2020 είναι χρονιά προεδρικών εκλογών στις Η.Π.Α. Ωστόσο, η συμπεριφορά αυτή είναι εξόχως επικίνδυνη δεδομένου του ιστορικού της Βορείου Κορέας στην αθέτηση συμφωνιών και της χρήσης του πυρηνικού της προγράμματος ως μέσο άσκησης πίεσης για οικονομικά κέρδη (Λάμπας, 2018).

Όσον αφορά το Ιράν, οι πιέσεις για την υιοθέτηση μιας πιο επιθετικής πολιτικής τοποθετούνται στα τέλη της προεδρίας Bush. Τον Ιανουάριο του 2012, δημοσιεύθηκε ένα άρθρο στο Foreign Affairs από τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Georgetown Matthew Kroenig. Το άρθρο τιτλοφορείτο “Time to Attack Iran”(Kroenig, January/February 2012). Στο άρθρο αυτό ο συγγραφέας παρουσίαζε ένα ενδεχόμενο σχέδιο για μια περιορισμένη επίθεση στο Ιράν η οποία θα είχε ως βασικό στόχο να επιβραδύνει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ωστόσο, εξαιτίας της ανάληψης της εξουσίας από τον πρόεδρο Ομπάμα και της εμπλοκής των Η.Π.Α σε δύο πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν η άποψη αυτή δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος. Τουναντίον, η προεδρία Ομπάμα υιοθέτησε μια διπλωματική στάση η οποία κορυφώθηκε με την επίτευξη συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2015. Μία από τις πρώτες κινήσεις της προεδρίας Trump ήταν να αποσυρθεί από την συμφωνία υποσκάπτοντας με αυτό τον τρόπο τις προσπάθειες της προεδρίας Ομπάμα. Και εδώ ακριβώς έγκειται η ρίζα της διαφοροποίησης όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της προεδρίας Trump. Η ρητορική του προέδρου κατά την διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας παρουσίαζες όλες τις πρωτοβουλίες της προεδρίας Obama ως αποτυχημένες. Πιστός στις προεκλογικές του δεσμεύσεις και υπό καθεστώς πίεσης για την πίστωση μιας επιτυχίας στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής ο πρόεδρος Trump διαφοροποίησε την στάση των Η.Π.Α με βασικό γνώμονα την διαφοροποίηση από την προεδρία Obama. Προφανώς, η δογματική στάση του προέδρου δεν αποτελεί τον μοναδικό λόγο για την αλλαγή στάσης ωστόσο σε επίπεδο προσωπικοτήτων αποτελεί μια σαφή ένδειξη για τον τρόπο σχεδιασμού της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α υπό του προέδρου Trump. 

• Gallup. (2019). Presidential Ratings -- Issues Approval. Retrieved Date  from https://news.gallup.com/poll/1726/presidential-ratings-issues-approval.aspx.
• Kroenig, M. (January/February 2012). Time to Attack Iran: Why a Strike is the Least Bad Option. Foreign Affairs, 91(1), pp. 76-86.
• Λάμπας, Ν. (2018). Η.Π.Α και "Κράτη Παρίες": Ιράκ, Ιράν και Βόρεια Κορέα Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα.