Το Brexit και η ενότητα της Ευρώπης

Το Brexit είναι μια λογική αδυνατότητα. Οι οπαδοί του Brexit υπόσχονται έξοδο από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση, και αυτό από μόνο του σημαίνει ένα εξωτερικό σύνορο που θα χωρίζει το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ευρώπη.

Όμως δεν μπορείς να χαράξεις αυτό το εξωτερικό σύνορο χωρίς να καταστρέψεις το Ηνωμένο Βασίλειο. Είτε αυτό το εξωτερικό σύνορο θα χωρίσει τη Βόρεια Ιρλανδία από τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, όποτε θα καταρρεύσει η ειρήνευση με τον IRA στην περίφημη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής του 1998. Είτε θα πρέπει η γραμμή αυτή χαραχθεί στην ιρλανδική θάλασσα, που χωρίζει τη Μεγάλη Βρετανία από τη Βόρεια Ιρλανδία, διαλύοντας έτσι την ενότητα του Ηνωμένου Βασιλείου. Και οι δύο επιλογές είναι καταστροφικές. 

Γι΄ αυτό το λόγο είναι εξαιρετικά πιθανό η τελική έκβαση που θα προκύψει να είναι μια νερωμένη εκδοχή του Brexit, δηλαδή μια μορφή παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην τελωνειακή Ένωση με ρυθμιστική ισοδυναμία, με ευθυγράμμιση της Βρετανίας προς τις ρυθμίσεις, τη νομοθεσία, της Ε.Ε. Αυτό βεβαίως τοποθετεί την Βρετανία σε μια θέση παθητικού αποδέκτη πολιτικών, και κάθε άλλο παρά ενισχύει την εθνική αυτονομία όπως επιθυμούσαν οι Brexiteers.

Τα αδιέξοδα του Brexit μας θυμίζουν ότι ο λόγος για τον οποίο συστάθηκε Ευρωπαϊκή Κοινότητα και μετέπειτα ενιαία αγορά, ήταν για να συνενώσει τις ευρωπαϊκές δυνάμεις τις επιμέρους οικονομίες και κυβερνήσεις σε μια ενιαία δύναμη που θα μπορεί να αντιμετωπίζει από κοινού τις κοινές εξωτερικές προκλήσεις. Η Ε.Ε έγινε για να αντιμετωπιστεί στην αρχή η κομμουνιστική απειλή στον Ψυχρό Πόλεμο, στην δεκαετία του '70 απειλήθηκε με την μονομερή έξοδο των Η.Π.Α. από το Μπρέτον Γουντς και η απάντηση της ενωμένης Ευρώπης απέναντι στον μονομερισμό του Νίξον τότε ήταν να προχωρήσει, να χαράξει την πορεία προς το κοινό νόμισμα. Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα του ενοποιητικού ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Δεν είναι μόνο οι προκλήσεις του παγκόσμιου εμπορίου αλλά όλο το διεθνές σύστημα του πολυμερισμού, των διεθνών κανόνων και συνθηκών, του φιλελεύθερου κράτους Δικαίου, των αξιών δηλαδή και των κοινών ευρωπαϊκών συμφερόντων στις οποίες οικοδομήθηκε η Ε.Ε. Και αυτή είναι η στενοκεφαλιά των ευρωσκεπτικιστών: ότι σκιαμαχούν με τους ανεμόμυλους της Ε.Ε. όταν η Ε.Ε. είναι η καλύτερη ασπίδα που διαθέτουν απέναντι στις πραγματικές προκλήσεις, την πραγματική απειλή και τον πραγματικό αντίπαλο που είναι η απειλή προς την φιλελεύθερη δημοκρατία και τους φιλελεύθερους πολυμερείς διεθνείς θεσμούς, τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου, της συμφωνίας με το Ιράν, της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Όλα αυτά τα οποία είναι στο στόχαστρο των ανελεύθερων και αυταρχικών δυνάμεων μέσα αλλά κυρίως έξω από την Ευρώπη.

Για όλους αυτούς τους λόγους είναι εξαιρετικά σημαντικό η Ευρώπη στις προσεχείς ευρωπαϊκές εκλογές να εκπέμψει ένα μήνυμα ενότητας και ισχύος των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό του φιλοευρωπαϊκού τόξου.