Η Αγία Σοφία προετοιμάζεται να υποδεχθεί “Σουλτάνο”;

Ο διορισμός ιμάμη για την Αγία Σοφία –έτσι όπως διαφημίστηκε τουλάχιστον στα τουρκικά μέσα- δεν προκάλεσε μόνο αίσθηση στην Ελλάδα λόγω της ορθόδοξης ταυτότητας του μνημείου και της ιδιαίτερης ευαισθησίας που νοιώθουμε ως χριστιανοί για το θρησκευτικό αυτό σύμβολο, αλλά αίσθηση προκάλεσε και στην ίδια τη γείτονα με τους πιο ψύχραιμους παρατηρητές να βλέπουν με καχυποψία την ολοένα αυξανόμενη κινητικότητα και ρητορική για την Αγία Σοφία.

Ο ιμάμης Οντέρ Σόι, που οι πόζες του ως δάσκαλος του καράτε έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση από την ίδια τη θρησκευτική του περιβολή, διορίστηκε ουσιαστικά ιερέας στο κτήριο Χιουνκάρ Κασρί, που αποτελεί μέρος του περιβόλου της Αγίας Σοφίας, αλλά όχι ιερέας της ίδιας της Αγίας Σοφίας. Βέβαια, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η προσευχή ακούγεται από τους μιναρέδες που περιβάλλουν την Αγία Σοφία, από τα μεγάφωνα που έχουν τοποθετηθεί σε αυτούς, άσχετα αν η προσευχή δεν γίνεται στον κυρίως χώρο του μουσείου. Παρόλα αυτά η προσευχή που ξεκίνησε να γίνεται – παρόλο που γινόταν από το 1991 στον ίδιο χώρο με τη μόνη διαφορά ότι τότε δεν είχε διαφημιστεί- προκάλεσε αισθήματα χαράς και ενθουσιασμού στους πιο φανατικούς μουσουλμάνους, που θεωρούν την Αγία Σοφία ‘τρόπαιο’ του Ισλάμ. Μάλιστα η ισλαμιστική θρησκευτική ιστοσελίδα ‘Dini Haberler’ έγραψε «Εναντίον των Χριστιανών σταυροφόρων, τώρα έχουμε έναν ιμάμη που ξέρει από μποξ».

Είναι γεγονός ότι κάποιες ομάδες στην Τουρκία έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους το τελευταίο διάστημα ώστε να πείσουν ότι η Αγία Σοφία πρέπει να ξανα-γίνει τζαμί. Υπάρχει μία έξαρση του μουσουλμανικού φανατισμού με ‘σημαία’ μάλιστα την Αγία Σοφία.

Το hashtag #Ανοίξτε την Αγία Σοφία και αφήστε τον κόσμο να πρασινίσει από τη ζήλια του με εκατοντάδες αναρτήσεις του υποστηρίζει ότι η Κωνσταντινούπολη δεν θα απελευθερωθεί ποτέ όσο η Αγία Σοφία παραμένει μουσείο.

Μία άλλη ομάδα που αυτο-αποκαλείται "Free Hagia Sophia" έγραψε στο τουίτερ μετά την 15η Ιουλίου: «Αν ξαναγίνει η Αγία Σοφία τζαμί, όλα τα προβλήματα και οι δυσκολίες της Τουρκίας θα λάβουν τέλος».

Υπάρχουν ωστόσο και κάποιες άλλες –λιγότερες βέβαια- φωνές που αντέδρασαν αρνητικά στην απόφαση του διορισμού ιμάμη στο συγκεκριμένο χώρο. Μια τέτοια φωνή έγραψε εύστοχα στο τουίτερ: «μόνο στα σπίτια μας δεν έχετε ακόμη διορίσει ιμάμη». 

Κι αν βέβαια ρωτήσεις τους γείτονες μαγαζάτορες στο ιστορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης, η απόφαση αυτή, πολύ δε περισσότερο η μεγάλη διαφήμισή της, μόνο ανησυχία τους προκάλεσε. Η Αγία Σοφία μαζί με το παλάτι Τοπ Καπί, που βρίσκεται ακριβώς από πίσω της, αποτελούν τα δύο πιο κερδοφόρα τουριστικά spots σε όλη την επικράτεια της Τουρκίας. Μία τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αυτόματα σημαίνει αλλαγή του τουριστικού τοπίου της περιοχής.

Την ώρα που η Τουρκία ήδη υποφέρει από την πτώση του τουρισμού, που φέτος έφτασε το μείον 33%, 11 μαγαζάτορες τουριστικών ειδών στην περιοχή –σε σχετικό ρεπορτάζ των τουρκικών μέσων ενημέρωσης- εξέφρασαν την ανησυχία τους για το πώς αυτές οι ειδήσεις προβάλλονται στα διεθνή μέσα και τον αντίκτυπο που έχουν στους υποψήφιους ταξιδευτές στην Τουρκία. Ένας μάλιστα απηύθυνε έκκληση προς το μέσο ‘Al Μonitor’ που του πήρε συνέντευξη, λέγοντας: «Σας παρακαλώ, τονίστε ότι η Αγία Σοφία παραμένει μουσείο και ότι μπορεί ακόμη να το επισκέπτονται. Όλοι μας μουσουλμάνοι είμαστε, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, η Κωνσταντινούπολη δεν έχει ανάγκη από άλλα τζαμιά. Αλλά από τουρίστες».

Με τέτοια απογοητευτικά νούμερα στον τουρισμό φέτος, γιατί ο Ερντογάν να ρισκάρει μία περαιτέρω οικονομική πανωλεθρία του κλάδου; Μιλώντας στο ίδιο μέσο ένας καθηγητής πολιτικής επιστήμης σε τουρκικό πανεπιστήμιο, εξηγεί ότι: «Η πρόσφατη ρητορική Ερντογάν περί Λωζάνης και άλλων διεθνών συνθηκών που καθορίζουν τα σύνορα της Τουρκίας αποσκοπεί στην αμφισβήτηση εκείνων που τις υπέγραψαν ουσιαστικά». Ενώ προετοιμάζει το δημοψήφισμα για την αλλαγή σε προεδρικό σύστημα, σύμφωνα με τον καθηγητή, ο Ερντογάν προσπαθεί παράλληλα να εγκαθιδρύσει μία ‘αυτοκρατορική προεδρία’. «Και ποιο είναι το καλύτερο μέρος για να την επισφραγίσει εκτός από την Αγία Σοφία;», αναρωτιέται ο καθηγητής, που υπενθυμίζει ότι εκεί ακριβώς γίνονταν και οι ενθρονίσεις των σουλτάνων κατά την οθωμανική περίοδο. «Και φυσικά το κοινό των τουρκικών σίριαλ, και κατ’ επέκταση ψηφοφόροι του, το γνωρίζουν και θα το θαύμαζαν κάτι τέτοιο», συμπληρώνει.

O ενθουσιασμός αναφορικά με την πιθανότητα η Αγία Σοφία να μετατραπεί σε τζαμί δεν είναι φυσικά μόνο θρησκευτικός, αλλά και ένας εθνικιστικός θρίαμβος για τους Τούρκους. Γι’ αυτό και τα τουρκικά μέσα  περιέγραψαν ως νίκη την ακύρωση του ταξιδιού στην Κωνσταντινούπολη του υπουργού Άμυνας, Πάνου Καμμένου. «-Τώρα ο ήχος της προσευχής από την Αγία Σοφία γίνεται δυνατότερος. Η απόφαση έκανε τους ευρωπαίους σατανάδες να τρελαθούν. – «Η προσευχή έφτασε σε όλη την Ελλάδα, κάνοντας τον Καμμένο να ακυρώσει το ταξίδι του», ήταν μερικά από τα τιτιβίσματα που ακούστηκαν εδώ στην Τουρκία.

Η τελευταία φορά που ο Ερντογάν αναφέρθηκε στο θέμα της Αγίας Σοφίας και το ενδεχόμενο μετατροπής της σε τζαμί ήταν πριν τις προεδρικές εκλογές τον Ιούνιο του 2014. Τότε είχε πει: «Ας γεμίσουν πρώτα τα υπόλοιπα τζαμιά και μετά βλέπουμε… (για την Αγία Σοφία)». Άραγε όμως θα μπορούσε να πετύχει τις πολιτειακές του φιλοδοξίες, να γίνει πρόεδρος με διευρυμένες εκτελεστικές εξουσίες, χωρίς να χρειαστεί να φέρει τους πιστούς του να προσευχηθούν στην Αγία Σοφία; Ένα τέτοιο ερώτημα έχει δημιουργηθεί πλέον σε κάποιους εδώ στην Τουρκία…