Μερκελ: Το τηλεφώνημα του Τσίπρα που την άφησε άφωνη
Με τον γνώριμό της φλεγματικό και μετρημένο τρόπο και φορώντας ένα από τα πασίγνωστα χρωματιστά της σακκάκια, η πρώην Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ανέτρεξε σε σημαντικές στιγμές στη θητεία της, που κυρίως σημάδεψαν την πρόσφατη ελληνική ιστορία, αλλά και σε κομβικά συμβάντα και πρόσωπα που απασχολούν ίσαμε σήμερα την παγκόσμια ιστορική σκηνή, στη συζήτηση που είχε με τον δημοσιογράφο Αλέξη Παπαχελά, την οποία οργάνωσε την Τετάρτη 2 Ιουλίου η εφημερίδα «Καθημερινή», στην αίθουσα της Λυρικής Σκηνής, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Με αφορμή και την κυκλοφορία του βιβλίου με τα απομνημονεύματά της από εκείνη την περίοδο, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, η κα Μέρκελ, με την ψυχραιμία που επιβάλλει η τωρινή απόσταση κι η ανασκόπηση των γεγονότων από τους ακροατές της εξήγησε το παρασκήνιο και τους λόγους που επέβαλαν τις σημαντικές αποφάσεις, που η ίδια-ως κυρίαρχη μορφή στην πολιτική σκηνή της ΕΕ-και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έλαβαν, προκειμένου να διαχειρισθούν την πολύπλοκη και κρίσιμη για το μέλλον της ίδιας της Ένωσης ελληνική χρηματοοικονομική κρίση και τα μνημόνια.
Όπως σε πολλές περιπτώσεις στη συζήτηση εξήγησε η ίδια, βασικός άξονας της λογικής των αποφάσεών της ήταν πώς μόνο μέσα από τη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και την ανάγκη για συνοχή και συνυπευθυνότητα των μελών της ΕΕ θα μπορούσαν να λυθούν προβλήματα και να κρατηθεί στη ζωή η Ένωση έπειτα από τέτοιους κλυδωνισμούς, όπως η κρίση στην Ελλάδα και το μεταναστευτικό.
Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας γλαφυρά περιέγραψε την έκπληξή της για την επισήμανση της προδιαγραφόμενης ελληνικής οικονομικής κρίσης από τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου. Η κα Μέρκελ υπογράμμισε την δυσχερή συγκυρία με την οποία συνέπεσε η απαρχή της ελληνικής κρίσης σε σχέση με τις πολιτικές συνθήκες στη Γερμανία και τον κυβερνητικό συνασπισμό του οποίου ηγείτο, αλλά και τις νομικές και συνταγματικές δεσμεύσεις που η κυβέρνησή της θα έπρεπε να ξεπεράσει για να συνδράμει την Ελλάδα.
Η Άνγκελα Μέρκελ περιέγραψε τις εξαντλητικές συνομιλίες που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό, αλλά και τις άλλες ευρωπαϊκές ηγεσίες, ιδίως με τον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί και τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μπαρόζο για να βρεθούν οι τρόποι και τα απαιτούμενα κονδύλια για να βοηθήσουν την Ελλάδα να βγεί από την οικονομική στενωπό, κυρίως παρακάμπτοντας τις δεσμεύσεις του γερμανικού Συντάγματος. Ιδιαίτερα επεσήμανε την συμβολή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν φαν Ρομπέι, ο οποίος εκπόνησε το σχέδιο των τεσσάρων σημείων του (αποδοχή των ευθυνών της Ελλάδας, την συνδρομή του ΔΝΤ, τη βοήθεια των άλλων μελών και κυρίως την κοινή ευθύνη), που προσέφεραν το κλειδί για το συνταγματικό, κυρίως, αδιέξοδο.
Η κα Μέρκελ στη διάρκεια της συζήτησης διατύπωσε την διαρκή αντίδρασή της στο ενδεχόμενο ενός Grexit, που με μεγάλο ένταση απαιτούσαν εκείνην την εποχή, τόσο ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλγκγανγκ Σόιμπλε, όσο και ο κυβερνητικός εταίρος της Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Η ίδια επέμεινε πως κάτι τέτοιο θα αποτελούσε οπισθοδρόμηση της ΕΕ. Η πρώην καγκελάριος υπενθύμισε το πώς ενημέρωνε διαρκώς για τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες τον Σόιμπλε, του οποίου η δημοφιλία ήταν υψηλή και η ίδια είχε ανάγκη, προκειμένου να προωθήσει τις λύσεις για την ελληνική κρίση.
Η κα Μέρκελ αναφέρθηκε στην έντονη ανησυχία που είχαν με τον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί για το ενδεχόμενο ενός δημοψηφίσματος, που ο Γ. Παπανδρέου είχε θίξει κατά τη σύνοδο στις Κάνες, αλλά και στην απογοήτευσή της για τις κριτικές του Α.Σαμαρά, ενώ είχε συμφωνήσει για τα βήματα που έπρεπε να ακολουθήσει η Ελλάδα για την έξοδο από την κρίση. “Εγώ τότε ήμουν ο κακός μπάτσος”, τόνισε εμφατικά, “αλλά δεν μπορούσα να κάνω διαφορετικά, κάποιος έπρεπε να πει πως πρέπει η Ελλάδα να μπει στη σωστή τροχιά”. Σε αυτό το σημείο, η κα Μέρκελ αναγνώρισε πόσο αυτά τα μέτρα επηρέασαν αρνητικά τη ζωή των Ελλήνων, υπεραμύνθηκε όμως της επιμονής της αυτής, καθώς κατά την ίδια “έγιναν πολλά καλά.
Ιδιαίτερα επεσήμανε η κα Μέρκελ τις διαφορές στην πολιτική της με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, οι οποίες εδράζονταν στον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόταν την οικονομική πολιτική κι ιδίως τον διαφορετικό ρόλο που τηρεί στη χώρα του η Κεντρική Τράπεζα (Fed) σε σχέση με την ΕΚΤ, που κύριο στόχο έχει την συγκράτηση του πληθωρισμού στην ΕΕ κι όχι και στην πολιτική για την ανεργία της αντίστοιχης αμερικανικής.
Με γλαφυρό τρόπο περιέγραψε τις πιέσεις, σχεδόν επιθέσεις, που δεχόταν ως εκπρόσωπος της ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής από άλλες δυτικές χώρες, ιδίως όταν σε μία σύνοδο της G20 έβαλε τα κλάματα: “Άσχημα, γυναίκα να κλαίει σε σύνοδο κορυφής, εντάξει. Επέζησα”, τόνισε εμφατικά. Στο τέλος, τόνισε η ίδια, ο Μάριο Ντράγκι έκανε το σωστό, περίμενε να γίνει υλοποίηση των μνημονίων και χωρίς να συμβουλευθεί εμένα εφηύρε την πολιτική “μπαζούκα” του whatever it takes, που έσωσε την κατάσταση.
Η κα Μέρκελ αναφέρθηκε εκτενώς και στην πολυκύμαντη σχέση της με τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τις μεταβολές που σημείωσε απο το ναδίρ στην αμοιβαία συνεννόηση. Μέσα από την εμπειρία της πρώτης τους συνάντησης, όπου, ενώ τον περίμενε στο Βερολίνο, ο Α. Τσίπρας πρώτα συναντήθηκε με διαδηλωτές έξω από την καγκελαρία, δηλώνοντας κατόπιν πως “κάποιος θα πρέπει να ασχολείται με τους οπαδούς του” κι η ίδια σκέφθηκε πως μπορεί να έχει και δίκαιο. “Συζητήσαμε, ψηλαφώντας ο ένας τις διαθέσεις του άλλου, καθώς έπρεπε να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον”, τόνισε η πρώην καγκλελάριος, επισημαίνοντας τη βαθιά διαφορά της με τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό, καθώς εκείνη προερχόταν από ένα κόμμα που πίστευε πως οι ιδιωτικοποιήσεις είναι καλές, ενώ ο συνομιλιτής από ένα κόμμα που δεν ήθελε να τις ακούσει.
“Η τέχνη στην πολιτική συνίσταται στο ότι όταν έχεις δύο αντίθετες θέσεις πρέπει να αναπτύξεις μία κοινή θέση κι εφόσον είχαμε δύο αντίθετες απόψεις για να υπάρξει προσέγγιση χρειάζεται χρόνος για να δημιουργηθούν βάσεις”, πρόσθεσε η κα Μέρκελ, υπογραμμίζοντας πως εάν τότε οι εκατέρωθεν λαοί διαπίστωναν πως ο ένας θα έλεγε πως έχει η άλλη δίκαιο κι εκείνη πως ο συνομιλητής της είναι ευγενικός, “θα μας καθαρίζανε”. Κι οι δύο είχαμε τη βούληση να συνεργασθούμε: εμείς με την Ελλάδα για να μη βγει από το ευρώ, εκείνοι χωρίς μνημόνια. “Κανείς δεν περίμενε να εξελιχθεί έτσι αυτή η σχέση, όμως είναι υπόθεση σεβασμού να ακούσει κανείς τον άλλον και να συνεργασθεί κι είναι γεγονός ότι δεν παίξαμε παιχνίδια, κατονομάσαμε τα προβλήματα και δεν τα κρύψαμε”, τόνισε.
Η πρώην καγκελάριος αναφέρθηκε ειδικά στο αναπάντεχο και “πιο σιωπηλό στην καριέρα μου” τηλεφώνημα που δέχθηκε από τον κο Τσίπρα για το δημοψήφισμα, έπειτα από τις διαβουλεύσεις που είχε και με τον κο Ολάντ. “Έχασα τη φωνή μου”, τόνισε η κα Μέρκελ όταν πληροφορήθηκε πως η σύσταση του κόμματος του κου Τσίπρα ήταν υπέρ του όχι. Η Γερμανίδα πρώην πολιτικός αναφέρθηκε στις δύσκολες εποχές των Capital Controls, αλλά και στις εκλογές που ακολούθησαν κι απέδειξαν πως ο λαός ακολουθούσε τον κο Τσίπρα και τον στήριξε στο έσχατο που εκείνος έπραξε, ώστε να κάνει την υπέρβαση, η οποία απέδειξε πως σε μία Ένωση θα πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη και πως αυτό με κάποιον τρόπο το καταφέραμε.
Η ίδια τόνισε πως προσωπικά ουδέποτε πίστεψε στο Grexit κι εκ των υστέρων δικαιώθηκε, γιατί δεν υπάρχει κανείς που να μη χαίρεται όταν κατόπιν 10.000 πρόσφυγες περνούσαν στην Ελλάδα: “φαντάζεστε τι θα γινόταν εάν δεν είχαμε λύσει το θέμα αυτό και προστίθετο και αυτό το πρόβλημα στην Ελλάδα, τι θα είχε γίνει”
Με αφορμή το προσφυγικό, η κα Μέρκελ αναφέρθηκε στην τρικυμιώδη σχέση της με τον Τούρκο πρόεδρο Ρατζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τις προσπάθειες προσέγγισης, προκειμένου να διαφυλαχθούν τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης και να αναχαιτισθούν οι διακινητές. Αναφέρθηκε στα ανταλλάγματα που έλαβε η Τουρκία, στην επίσκεψή της στα “ανάκτορα” του Ερντογάν, προσθέτοντας πως “η πολιτική είναι η τέχνη της “ρεαλπολιτίκ”, του πραγματισμού. Μου έχει ασκηθεί κριτική, αλλά πιστεύω έχω κάνει το σωστό”. Όσον αφορά την περιώνυμη selfie με τους πρόσφυγες, τόνισε πως της ζητήθηκε κατά τη διάρκεια επίσκεψής σε ίδρυμα και μόνο αργότερα θεωρήθηκε πως παρακινεί ανθρώπους να έλθουν Γερμανία: “θεωρώ παράλογο να θεωρείται πως κάποιος παρακινείται να διασχίζει τη θάλασσα για να φθάσει στη Γερμανία, λόγω μίας selfie”, τόνισε. Επίσης, αναφέρθηκε στις προσπάθειες παρέμβασεις για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Η ίδια τόνισε πως η σημερινή γερμανική κυβέρνηση έχει δίκιο στην ανάκληση του ασύλου, για όποιον δεν έχει δικαίωμα παραμονής. Η διαφορά μας έγκειται, δήλωσε πως πρέπει να σκεπτόμαστε ευρωπαϊκά και εάν το εφαρμόζαμε ατομικά στα δικά μας σύνορα η ζώνη Σένγκεν θα υποστεί ζημιά. Είναι σωστό να καταπολεμηθούν οι διακινητές, αλλά χρειάζεται και η διαχείριση του προσφυγικού με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ κλπ. Γιατί, όπως υπενθύμισε, θα πρέπει να διαπιστώσουμε τι καλό έχουν προσφέρει κι αυτοί οι άνθρωποι από τη Συρία κλπ στη Γερμανία και την οικονομία της.
Ενδιαφέρουσα ήταν και η περιγραφή των σχέσεών της με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, το γνωστό επεισόδιο με τον σκύλο του και τις διιστάμενες απόψεις του για το ποιό ήταν το χειρότερο γεγονός στον 20ο αιώνα: το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όπως διατείνετο ο Πούτιν ή ο Εθνικοσοσιαλισμός που θεωρεί εκείνη. Απέδωσε μάλιστα την κρίση στην Ουκρανία στην άποψη που έχει ο Ρώσος πρόεδρος για τον έλεγχο της χώρας του πάνω σε άλλα γειτονικά κράτη ανατρέχοντας στις προθέσεις για ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, που προκάλεσαν την παρέμβαση της Μόσχας, αν και με διαφορετικούς τρόπους. Εντούτοις, παραδέχθηκε πως υπήρξαν και κράτη, κυρίως του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, που επηρέασαν την πορεία της προσέγγισης μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας.
Όπως τόνισε η κα Μέρκελ αυτό όμως δεν μπορεί να διαγράψει την Ρωσία: εμείς δε θέλαμε να πέσει στην αγκαλιά της Κίνας, όμως η εισβολή στην Ουκρανία το 2022, τα ψέμματα για τα γεγονότα στην Κριμαία, αλλά και η κρίση του κορωνοϊού διέκοψαν την όποια προσπάθεια. Η κα Μέρκελ απέδωσε την ενεργειακή πρόσδεση της χώρας της με τη Ρωσία στην προσπάθεια προσεταιρισμού της και συνεργασίας, που διακόπημε με τη σύρραξη και την κοινή απόφαση με τον Τζο Μπάιντεν να μην αποτελέσουν οι αγωγοί Nordstream μοχλό πίεσης.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ήσαν κι οι αναμνήσεις της κας Μέρκελ με τον Ντόναλντ Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του και τα επεισόδια με την χειραψία που δεν έγινε, τα οποία τα αποδίδει στον διακαή πόθο του Αμερικανού προέδρου να προκαλεί και μονοπωλεί το ενδιαφέρον. Επίσης, συνέκρινε το πολιτεύεσθαί του με την εμπειρία του στα ακίνητα, όπου θα πρέπει οπωσδήποτε να επιτύχει την καλύτερη συμφωνία, αγνοώντας την ανάγκη του αμοιβαίου συμβιβασμού. Όπως, πρόσθεσε, από την πολιτική, ιδίως με τους δασμούς, που ακολουθεί είναι πιθανόν να μην κερδίσει κανείς. Όπως τόνισε “εμείς οι Ευρωπαίοι δεν θα πρέπει να τρομάξουμε, δεν λέω να διακόψουμε σχέσεις, αλλά η Αμερικανή θα πρέπει να μάθει κι αυτή ποιά είναι η θέση της κι οι δικές μας”. Πάντως θεώρησε πως η αύξηση των αμυντικών δαπανών, τις οποίες είχε απαιτήσει εξάλλου κι ο Ομπάμα, κινείται προς όφελος της ασφάλειας της Ευρώπης. Η ίδια τόνισε πως πρέπει να ξοδέψουμε περισσότερα για άμυνα, όμως παράλληλα κι αντίθετα προς τις ΗΠΑ, πρέπει να προστατεύσουμε και το κοινωνικό κράτος, χωρίς όμως να δημιουργήσουμε χρέη, με ανάπτυξη και καινοτομία. Παράλληλα τόνισε πως αυτό που προσπαθεί να κάνει για την Ουκρανία ή τη Γάζα ο Αμερικανός πρόεδρος είναι δύσκολο, αλλά κάποιος πρέπει να κινηθεί για να υπάρξει λύση.
Η κα Μέρκελ τόνισε πως είναι προβληματική η στάση του αντιπροέδρου Τζ Ντ. Βανς απέναντι στη θέση της Ευρώπης, ενώ στο πρόσωπο του Ίλον Μασκ βλέπει το πρόβλημα του ελέγχου της δημοκρατίας από τις tech εταιρείες και τον κίνδυνο που απορρέει από αυτό. Η ίδια τόνισε πως εμείς στην ΕΕ θα πρέπει να κατανοήσουμε πως κανένας δεν μπορεί να κινηθεί μόνος του και πρέπει να είμαστε όλοι ενωμένοι.
Τόνισε πως η μετάβαση στην κανονική ζωή ήταν θαυμάσια, κυρίως επειδή δεν έχασε τις εκλογές. “Σήμερα που βλέπω κάποια σύνοδο κορυφής είμαι ευτυχής που δεν συμμετέχω”, τόνισε υπογραμμίζοντας πως είχε ελεύθερο χρόνιο για να γράψει το βιβλίο της, να αναρωτηθεί για την παλαιότερη ζωή της, πως έζησε στην Ανατολική Γερμανία, πού έκανε λάθος, τι έκανε σωστό και μπορεί επιτέλους να πάει σινεμά και να δει φίλους. “Έχω ένα κτήμα βόρεια του Βερολίνου, ζω ήρεμα και δε μου λείπει κάτι”, τόνισε.
Η ίδια τόνισε πως χαίρεται που η σημερινή Ελλάδα έχει ξεπεράσει την περίοδο της κρίσης και που υπάρχει καλή συνεννόηση μεταξύ των δύο λαών. Όπως τόνισε, δεν νοιώθει πως θα έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη στον μέσο Έλληνα, γιατί εξήγησε πως τα κίνητρά της ήταν σαφή για την συνοχή της ΕΕ, καθώς κι άλλες χώρες έχουν προβλήματα και πως θα πρέπει να είναι ευτυχής που έχει ξεπερασθεί η κρίση και ζεί σε μία τόσο όμορφη χώρα. Η ίδια τόνισε πως την έχει συναρπάσει η αντοχή της χώρας, η συνοχή της και πως ο ελληνικός είναι ένας λαός, από τον οποίο έχουμε να μάθουμε πολλά.
Ρόδος: Κινητό εκρήγνυται μέσα σε τσάντα (βίντεο)
Εύβοια: Τρελή πορεία αγροτικού οχήματος – Βρέθηκε στο αντίθετο ρεύμα (βίντεο)
Απίστευτες εικόνες: Όρκες εντοπίστηκαν να.... φιλιούνται στον βυθό της θάλασσας (βίντεο)
