Ψυχοσάββατο: Τι είναι και ποια η σημασία του
Ψυχοσάββατο είναι η κοινή ονομασία του Σαββάτου πριν από την Κυριακή των Απόκρεων και του Σαββάτου πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής.
Φέτος, το πρώτο Ψυχοσάββατο είναι σήμερα, 9 Μαρτίου.
Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει ανά τους αιώνες, με την ελπίδα της Ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους το Ψυχοσάββατο ή αν προτιμάτε τα δύο προαναφερθέντα ψυχοσάββατα.
Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»), ενώ το έθιμο απαγορεύει την εργασία.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα: Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της Επουράνιας Βασιλείας Του.
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής λέγεται και του Ρουσαλιού, επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων. Είναι η ημέρα, που σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία, οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο, αφού κατά τη διάρκεια της πασχαλινής περιόδου κυκλοφορούσαν ελεύθερα πάνω στη γη. Τη θλίψη των ψυχών, αλλά και των οικείων τους, εκφράζει το δίστιχο:
Όλα τα Σάββατα να παν, να παν και να γυρίσουν
Το Σάββατο του Ρουσαλιού να πάει, να μην γυρίσει.
Κατά τα δύο μεγάλα Ψυχοσάββατα η Εκκλησ?α μας καλεί σε μία παγκόσμια ανάμνηση «πάντων των απ’ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου». Μνημονεύει:
Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακολουθ?ες και τα Μνημόσυνα.
Πότε είναι τα Ψυχοσάββατα το 2024
Για το 2024 οι ημερομηνίες που πέφτουν τα Ψυχοσάββατα είναι οι εξής:
- Πρώτο ψυχοσάββατο: 09 Μαρτίου 2024
- Δεύτερο ψυχοσάββατο: 22 Ιουνίου 2024
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν και τρία ανεπίσημα Ψυχοσάββατα. Συγκεκριμένα, αυτά είναι:
- Ψυχοσάββατο της Τυρινής (Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων): 23 Μαρτίου
- Το Σάββατο του Λαζάρου- το γιορτάζουν σαν Ψυχοσάββατο: 27 Απριλίου
- Το Σάββατο πριν την εορτή του Αγίου Δημητρίου: 26 Οκτωβρίου
