Πώς αντιμετωπίζονται οι εξωτερικές ωτίτιδες στα παιδιά;

Τα σχολεία ξεκίνησαν και μαζί και τα μαθήματα κολύμβησης. Μετά το κολύμπι πρέπει να στεγνώνουμε προσεκτικά τα αυτιά των παιδιών, γιατί αν ο ακουστικός πόρος παραμείνει βρεγμένος για πολλή ώρα μπορεί να προκληθεί εξωτερική ωτίτιδα, μία επώδυνη μόλυνση που εμφανίζεται όταν ερεθίζεται το δέρμα στο ακουστικό κανάλι.

Τι είναι η εξωτερική ωτίτιδα;

«Τα προβλήματα στα αυτιά των παιδιών, αν και είναι πολύ πιο συχνά το καλοκαίρι, λόγω της ζέστης, της υγρασίας, του πολύωρου παιχνιδιού στη θάλασσα -συνθήκες που ενθαρρύνουν την εμφάνισή τους και ιδιαίτερα της εξωτερικής ωτίτιδας- μας απασχολούν όλο το χρόνο. Η συγκεκριμένη πάθηση είναι μια φλεγμονή του δέρματος και του υποδορίου του έξω ακουστικού πόρου, που πολλές φορές περιγράφεται ως «το αυτί του κολυμβητή» (swimmers ear). Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω, τα οποία κάνουν πολλές βουτιές και κολυμπούν με τη μάσκα και το κεφάλι συνεχώς μέσα στο νερό», επισημαίνει ο κ. Ιωάννης Οικονομίδης Διευθυντής Παιδό - Ωτορινολαρυγγολόγος στο Metropolitan Hospital.

Πού οφείλεται η εξωτερική ωτίτιδα;

Η εξωτερική ωτίτιδα προκαλείται από πολλούς τύπους μικροβίων, γιατί το ερεθισμένο αυτί από την υγρασία είναι επιρρεπές σε βακτήρια ή μύκητες. Κυρίως όταν είμαστε με το κεφάλι συνεχώς μέσα στο νερό, ο έξω ακουστικός πόρος των αυτιών υφίσταται σημαντικές μεταβολές, με την επιδερμίδα που αποτελείται από μια κεράτινη στοιβάδα να υγραίνεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να ευνοείται η ανάπτυξη μικροβίων.

Εκτός όμως από το κολύμπι και τις βουτιές, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που προκαλούν την εξωτερική ωτίτιδα, όπως το ξηρό δέρμα ή το έκζεμα, το ξύσιμο του ακουστικού πόρου, ο καθαρισμός των αυτιών με βαμβακερές μπατονέτες ή η τοποθέτηση αντικειμένων (όπως καρφίτσες ή συνδετήρες) στο αυτί.

Πόσο συχνά εμφανίζεται η εξωτερική ωτίτιδα;

Δεδομένα από μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 80% των παιδιών θα εμφανίσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο ωτίτιδας κατά την προσχολική ηλικία. Αυτή προκαλείται πολλές φορές ως συνέπεια ιογενούς λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ενώ σε ποσοστό 50-90% των περιπτώσεων παρατηρείται ανάπτυξη βακτηρίων από την καλλιέργεια του υγρού που απομονώνεται από το αυτί.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε την εξωτερική ωτίτιδα και ποια είναι τα συμπτώματά της;

«Ο πόνος στο αυτί είναι το κύριο σημάδι της εξωτερικής ωτίτιδας, ο οποίος μπορεί να επιδεινώνεται όταν τραβιέται ή πιέζεται το εξωτερικό μέρος του αυτιού. Η μόλυνση μπορεί επίσης να κάνει επώδυνη τη μάσηση. Επιπλέον, ο κνησμός στον ακουστικό πόρο είναι ένα συχνό σύμπτωμα, όπως επίσης και το πρήξιμο, με το εξωτερικό αυτί να φαίνεται κόκκινο ή πρησμένο και οι λεμφαδένες γύρω από την περιοχή να είναι διογκωμένοι και ευαίσθητοι.

Μερικές φορές, υπάρχει έκκριση από τον ακουστικό πόρο, η οποία στην αρχή είναι καθαρή και στη συνέχεια γίνεται θολή και κιτρινωπή, με τη μορφή πύον. Η ακοή μπορεί να επηρεαστεί προσωρινά αν το πύον ή το πρήξιμο φράξουν τον ακουστικό πόρο. Παράλληλα, σε κάποιες περιπτώσεις, σύμπτωμα είναι και ο πυρετός, αν και δεν συμβαίνει στην πλειοψηφία των παιδιών» εξηγεί ο ειδικός.

«Για να τα προλάβουμε όλα αυτά», συνεχίζει, «θα πρέπει οπωσδήποτε πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα κολύμβησης να πάμε το παιδί σε ωτορινολαρυγγολόγο ο οποίος θα του κάνει έναν καλό καθαρισμό στους έξω ακουστικούς πόρους και θα αφαιρέσει τυχόν βύσματα κυψέλης, ώστε ακόμη και αν μπει νερό στο αυτί να μην υπάρχει κερί το οποίο αν βραχεί, θα φουσκώσει και θα λειτουργήσει ως βαλβίδα που μπορεί να επηρεάσει την ακοή και να οδηγήσει σε ωτίτιδα. Ένας ακόμη τρόπος να πρόληψης, είναι ο γονέας του παιδιού να του βάζει ένα βαμβακάκι με οινόπνευμα στα αυτιά ύστερα από το μπάνιο, είτε στη θάλασσα, την πισίνα είτε στο σπίτι, ώστε να τραβήξει την υγρασία ή ακόμη και να στεγνώσει τα αυτιά του με ένα πιστολάκι μαλλιών.

Επίσης, όσον αφορά τις μπατονέτες, πλέον δεν επιτρέπεται να είναι πλαστικές αλλά πρέπει να είναι χάρτινες. Παρόλα αυτά, η χρήση τους παραμένει επικίνδυνη γιατί όσο προσεκτικοί και αν είναι οι γονείς κατά την εφαρμογή τους, τα παιδιά κάνουν πάντοτε απότομες κινήσεις και μπορεί να τραυματιστούν».

Πώς αντιμετωπίζεται η εξωτερική ωτίτιδα;

«Η διάγνωση πρέπει να γίνει άμεσα και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το πόσο σοβαρή και επώδυνη είναι η λοίμωξη. Στην πρώτη εξέταση, είναι απαραίτητο ο παιδο-ΩΡΛ να καθαρίσει σωστά το αυτί του παιδιού και να ελέγξει μήπως υπάρχει ρήγμα στο τύμπανο, ώστε να συνταγογραφήσει τις κατάλληλες ωτικές σταγόνες.

Συνήθως περιέχουν αντιβιοτικό για την καταπολέμηση της λοίμωξης, πιθανώς αναμεμειγμένες με ένα φάρμακο για τη μείωση του οιδήματος του ακουστικού πόρου. Οι σταγόνες στα αυτιά χορηγούνται συνήθως πολλές φορές την ημέρα για 7-10 ημέρες. Εάν υπάρχει πύον, ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να το αφαιρέσει με ήπιο καθαρισμό ή αναρρόφηση, ώστε το φάρμακο να λειτουργήσει καλύτερα.

Για πιο σοβαρές λοιμώξεις, ο παιδο-ΩΡΛ μπορεί να συνταγογραφήσει αντιβιοτικά που λαμβάνονται από το στόμα, σε συνδυασμό με αναλγητικά που βοηθούν στη διαχείριση του πόνου. Μόλις ξεκινήσει η θεραπεία, το παιδί θα αρχίσει να αισθάνεται καλύτερα σε μία ή δύο ημέρες και καθ’ όλη τη διάρκεια της, υπάρχει ισχυρή σύσταση να αποφεύγεται η επαφή με το νερό, τόσο στο κολύμπι όσο και στο ντους» καταλήγει ο κ. Οικονομίδης.