Ρήξη μηνίσκου: Πόσο σοβαρή είναι;
Τι είναι ο μηνίσκος;
Σε κάθε γόνατο υπάρχουν δύο μηνίσκοι, ο έσω και ο έξω. Ο μηνίσκος αποτελείται από κολλαγόνο ιστό και ο ρόλος του είναι να απορροφά αλλά και να κατανέμει σωστά τα φορτία που ασκούνται στις αρθρικές επιφάνειες του γόνατος. Οι μηνίσκοι έχουν σχήμα ημισεληνοειδές, μαλακή σύσταση σαν μαξιλαράκι και είναι τοποθετημένοι στην περιφέρεια των αρθρικών επιφανειών των κονδύλων της κνήμης, τις οποίες κάνουν βαθύτερες βελτιώνοντας την επαφή τους με τους μηριαίους κονδύλους και αυξάνοντας έτσι την σταθερότητα του γόνατος.
Πως προκαλείται η ρήξη του μηνίσκου;
Ρήξη ενός μηνίσκου μπορεί να συμβεί μετά από βίαιη στροφική κάκωση (οξεία ρήξη) ή να δημιουργηθεί προοδευτικά μετά από επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς (χρόνια εκφυλιστική ρήξη).
Από το είδος, το σημείο και την έκταση μιας ρήξης ενός μηνίσκου θα εξαρτηθεί τόσο το μέγεθος των ενοχλημάτων όσο και το είδος της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Δυστυχώς ο μηνίσκος έχει μικρή δυνατότητα αυτοεπούλωσης λόγω της ανεπαρκούς αιμάτωσής του. Συνήθως λοιπόν μια ρήξη μηνίσκου απαιτεί χειρουργική αποκατάσταση.
Πως διαγιγνώσκεται μια ρήξη μηνίσκου;
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν άλγος στην έσω ή έξω επιφάνεια της άρθρωσης, αίσθημα αστάθειας («μου φεύγει το γόνατο») ή και μπλοκάρισμα της κίνησης του γόνατος αν η ρήξη είναι μεγάλη (ρήξη «δίκην λαβής κάδου»). Οι μηνισκικές ρήξεις που συνοδεύονται από συνεχές και εντονότερο άλγος συνοδεύονται και από χόνδρινες βλάβες γεγονός που καθιστά την επεμβατική αντιμετώπιση ακόμα πιο επιβεβλημένη.
Η διάγνωση θα βασιστεί στο ιστορικό της κάκωσης και στην κλινική εξέταση από τον ορθοπεδικό. Η επιβεβαίωση της διάγνωσης απαιτεί την εκτέλεση μαγνητικής τομογραφίας η οποία θα φανερώσει και τυχόν συνυπάρχουσες βλάβες του γόνατος (π.χ. ρήξη χιαστού ή χόνδρινες βλάβες).
Πως αντιμετωπίζεται η ρήξη του μηνίσκου;
Η αρθροσκόπηση του γόνατος αποτελεί τη σύγχρονη μέθοδο αποκατάστασης των ρήξεων ενός μηνίσκου. Η τελειοποίηση των αρθροσκοπικών τεχνικών και των αρθροσκοπικών εργαλείων καθιστούν την επέμβαση γρήγορη, ασφαλή και καλά ανεκτή από τον ασθενή. Η αρθροσκόπηση πραγματοποιείται συνήθως μέσα από δύο πολύ μικρές οπές στο γόνατο, μεγέθους 4-5 χιλιοστών. Στην περίπτωση που αφαιρείται το κατεστραμμένο τμήμα ενός μηνίσκου (μερική μηνισκεκτομή) ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα και ακολουθεί ένα πολύ γρήγορο πρόγραμμα αποθεραπείας. Σε περίπτωση συρραφής του ραγέντος τμήματος του μηνίσκου (μηνισκοσυρραφή) τοποθετούνται ειδικά μηνισκικά ράμματα και ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει ένα πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα αποθεραπείας με οδηγίες του θεράποντος ορθοπεδικού.
Τα αποτελέσματα της αρθροσκοπικής αποκατάστασης της ρήξεως μηνίσκου παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας που οδηγούν τον ασθενή στο να επιστρέψει στις πριν από τον τραυματισμό καθημερινές και αθλητικές δραστηριότητές του.
Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που μια μεγάλη ρήξη μηνίσκου δεν είναι δυνατό να συρραφτεί ή ένας ολόκληρος μηνίσκος έχει καταστραφεί;. Πρέπει να μείνει η άρθρωση χωρίς μηνίσκο;
Σαφώς όχι, αφού η αφαίρεση μεγάλου τμήματος μηνίσκου και πολύ περισσότερο ολόκληρου του μηνίσκου οδηγεί σταδιακά σε ανάπτυξη αρθρίτιδας. Στην Ελλάδα, ο αριθμός των αρθροσκοπικών μηνισκεκτομών ανέρχεται στις 7.000-8.000 ανά έτος. Καταλαβαίνουμε λοιπόν σε πόσο μεγάλο αριθμό ασθενών που οι πλειοψηφία του είναι νέοι και δραστήριοι μπορεί να αναπτυχθεί πρώιμη οστεοαρθρίτιδα.
Σήμερα, για την πρόληψη της επιπλοκής της οστεοαρθρίτιδας μετά από μηνισκεκτομή, εφαρμόζονται τεχνικές μερικής ή ολικής αντικατάστασης μηνίσκων με τους πλέον εξελιγμένους και πιστοποιημένους τρόπους: (α) τοποθέτηση συνθετικών μηνίσκων, και (β) μεταμόσχευση μηνίσκων με αλλομοσχεύματα.
(α) Τοποθέτηση συνθετικών μηνίσκων
Στη θέση του κατεστραμμένου τμήματος ή ολόκληρου του μηνίσκου εισάγεται συνθετικό ικρίωμα στο οποίο θα αναπτυχθεί με το χρόνο νέος μηνισκικός ιστός. Η επέμβαση πραγματοποιείται αρθροσκοπικά και ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα. Οι συνθετικοί αυτοί μηνίσκοι παρουσιάζουν ικανή μηχανική αντοχή στα πρώιμα στάδια εμφύτευσης, διαμορφώνονται σε μέγεθος ίσο με αυτό που αφαιρέθηκε και βοηθούν την αναγέννηση του μηνίσκου με ιδιότητες ίδιες με τον φυσιολογικό.
(β) Μεταμόσχευση αλλομοσχεύματος μηνίσκου
Στο ΥΓΕΙΑ πραγματοποιούνται πρωτοποριακές αρθροσκοπικές επεμβάσεις μεταμόσχευσης ολόκληρων μηνίσκων. Οι μηνίσκοι προέρχονται από ιστικές τράπεζες μοσχευμάτων των ΗΠΑ ή της Ευρώπης και πληρούν όλους του κανόνες ασφαλείας για την αποφυγή μετάδοσης νοσημάτων. Τα αλλομοσχεύματα μηνίσκων επιλέγονται ώστε να ταιριάζουν απόλυτα στην ανατομία του γόνατος.
*Άρθρο του Ιωάννη Κ. Τριανταφυλλόπουλου, Ορθοπεδικού, Διευθυντή Ε’ Ορθοπεδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.
