Ο ρόλος του νοσηλευτή στην ακτινοθεραπεία σήμερα αλλάζει!

Η ακτινοθεραπεία είναι ένα σημαντικό όπλο στη μάχη κατά του καρκίνου. Ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο εκτιμάται ότι θα λάβουν ακτινοθεραπεία κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου τους, σε ποσοστό 50-60%.

Η τεχνολογία προχωράει και η ακτινοθεραπεία γίνεται πιο σύντομη, πιο στοχευμένη και πιο αποτελεσματική. Η «μετάφραση» της τεχνολογίας στη βέλτιστη δυνατή φροντίδα για τον ασθενή είναι το κύριο μέλημα του νοσηλευτή στον χώρο της ακτινοθεραπείας το 2020.

Τα προηγούμενα χρόνια

Ο ρόλος του νοσηλευτή ακτινοθεραπείας αφορούσε την παρουσία του στο τμήμα για την κάλυψη αναγκών μεμονωμένων νοσηλευτικών πράξεων, χωρίς τη συσχέτισή του με τον ακτινοθεραπευόμενο ασθενή και την καθημερινή επαφή και παρακολούθησή του. Όμως ο ρόλος του νοσηλευτή δεν πρέπει να εξαντλείται μόνο σε αυτό.

Ήδη από το 1941 η M. Hopp ήταν η πρώτη που περιέγραψε τον ρόλο του νοσηλευτή στην ακτινοθεραπεία: «Ο νοσηλευτής προετοίμαζε τους ασθενείς πριν από τη θεραπεία και τους παρείχε πληροφορίες σχετικά με τη θεραπεία και τις ανεπιθύμητες παρενέργειες».

Το 1990, το American College of Radiology Task Force on Standards Development ορίζει τον ρόλο του νοσηλευτή ως εξής: «Ο νοσηλευτής εκτιμά και πραγματοποιεί κατάλληλες νοσηλευτικές παρεμβάσεις σε πραγματικά ή δυνητικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ασθενής ή η οικογένειά του και τα οποία έχουν σχέση με την ασθένεια, τη θεραπεία ή την περίοδο παρακολούθησης. Ο ρόλος του περιλαμβάνει τη διδασκαλία, τη συμβουλευτική και την υποστήριξη που χρειάζονται οι ασθενείς και οι οικογένειές τους προκειμένου να προσαρμοστούν στη διάγνωση και στη θεραπεία του καρκίνου».

Η φροντίδα του ασθενούς σήμερα

Η φροντίδα του ασθενούς στη σύγχρονη εποχή της ακτινοθεραπείας, που δίνει έμφαση στην πολυπλοκότητα της τεχνολογίας αιχμής, στις σύγχρονες τεχνικές και στην εξειδίκευση των επαγγελματιών υγείας, προτάσσει μια στροφή στον τρόπο προσέγγισης του ακτινοθεραπευόμενου ασθενούς από τον νοσηλευτή.

Ο νοσηλευτής μπορεί να αποτελεί τον «άνθρωπο-κλειδί» στην υπεράσπιση των αναγκών των ασθενών, στη διαχείριση των συμπτωμάτων τους και στην εκπαίδευσή τους σχετικά με την αποφυγή πιθανών παρενεργειών κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας τους. Ο χώρος της ακτινοθεραπείας έχει πολλές προκλήσεις για τον νοσηλευτή, αφού καλείται να ξεπεράσει το ότι τις περισσότερες φορές είναι ο μόνος νοσηλευτής στο ακτινοθεραπευτικό τμήμα.

Οι νοσηλευτές ακτινοθεραπείας μαθαίνουν από τους ογκολόγους ακτινοθεραπευτές ιατρούς, δημιουργούν ισχυρές συνεργασίες με τους τεχνολόγους ακτινοθεραπείας, κάνουν ερωτήσεις στους ακτινοφυσικούς, διαβιβάζουν τις κατάλληλες πληροφορίες ανάμεσα στην ομάδα και στον ασθενή, όπως και ενδιαφέρονται για τη συνεχή τους ανάπτυξη και επιμόρφωση, ώστε να μπορούν να κατέχουν με αξιοπιστία τον ρόλο τους.

Η προσπάθεια αυτή μπορεί να γίνει πιο στοχευμένη και ολοκληρωμένη εάν καταφέρουμε να γεφυρώσουμε το κενό ανάμεσα στην καθημερινή πρακτική και τη βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη μελέτη, εκπαίδευση, εφαρμογή πρωτοκόλλων και πρακτικών όπως αυτή διεθνώς περιγράφεται.

Το όραμα* για το εγγύς μέλλον είναι ο σχεδιασμός νοσηλευτικών πρωτοκόλλων και πλάνων φροντίδας για τον ακτινοθεραπευόμενο ασθενή, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ολιστικά, με στόχο την ποιότητα ζωής των ογκολογικών ασθενών.

*Άρθρο της Φωτεινής Αντωνοπούλου, Νοσηλεύτριας Κέντρου Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας ΥΓΕΙΑ.

*Στο πλαίσιο αυτού του οράματος, η κ. Αντωνοπούλου εκπόνησε τη μελέτη:“Exploring needs for palliative care and quality of life for oncology patients with advanced disease who undergo radiotherapy”,που έτυχε διεθνούς αναγνώρισης λαμβάνοντας το Βραβείο Novice Research Dissemination Award 2019 (EONS 12 at ESMO 2019 congress, Barcelona – Spain).