ΕΣΠΑ: ταχείς ρυθμοί στην έγκριση προγραμμάτων
Ολοκληρώθηκε το πρώτο σχέδιο της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (ΕΣΠΑ) 2021-2027 από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Στόχος είναι ο σχεδιασμός ολοκληρωμένων προγραμμάτων που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας καθώς και η έγκρισή τους στο ταχύτερο δυνατό χρόνο εντός του 2021 προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση των πρώτων εμπροσθοβαρών δράσεων της νέας περιόδου.
Σχόλια και προτάσεις μπορούν να γίνονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση infoespa@mnec.gr.
Σύμφωνα με το σχέδιο που έχει αναρτηθεί στην ηλεκτρονική σελίδα του ΕΣΠΑ, το κονδύλι που έχει προϋπολογιστεί (κοινοτικοί πόροι) ανέρχεται στα 21.178. 951. 376 ευρώ συν 5.564.333.462 ευρώ, ποσό στο οποίο ανέρχεται η εθνική συμμετοχή. Συνεπώς οι συνολικοί πόροι του νέου ΕΣΠΑ, ανέρχονται στα 26.743.284.838 ευρώ.
Ωστόσο στην κατανομή, πλην των 5 βασικών Στόχων Πολιτικής (Σ.Π.) περιλαμβάνεται και ο ειδικός στόχος του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), το οποίο αφορά κυρίως τη Δυτική Μακεδονία και το νομό Τριπόλεως στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης που επιχειρείται αλλά και στην Τεχνική Βοήθεια.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κατανομή ανά Σ.Π. έχει γίνει για τα κοινοτικά κονδύλια, ενώ η εθνική συμμετοχή έχει επιμεριστεί ανά τομεακό και επιχειρησιακό πρόγραμμα.
Στην τρέχουσα κατανομή των κοινοτικών κονδυλίων, «ωφελημένος» είναι ο Σ.Π.4 ο οποίος αφορά την απασχόληση, την εκπαίδευση και την κοινωνική προστασία
Πόσα λαμβάνει ο κάθε Στόχος Πολιτικής (Σ.Π.)
- Σ.Π.1: Ο πρώτος Στόχος Πολιτικής (ΣΠ1) αφορά στην ανταγωνιστική οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση προγραμματίζεται να λάβει 4,059 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής. Σύμφωνα με το σχεδιασμό, τα προγράμματα που θα συνδέονται με τον ΣΠ1 θα πρέπει να σχετίζονται με τη διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας, την προσαρμογή της ελληνικής βιομηχανίας στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον, τη δημιουργία αξίας σε όλα τα πεδία του επιχειρείν, την ενδυνάμωση της καινοτομικής ικανότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, στη διεύρυνση του εύρους των χρηματοδοτικών εργαλείων με τη δημιουργία ενός θεσμικού περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, κ.ο.κ.
- Σ.Π.2: Ο ΣΠ2 αφορά δράσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον, την ενέργεια και την πολιτική προστασία και θα λάβει 4,995 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά θα κατευθυνθούν στην πράσινη οικονομία μέσω της προώθησης της δίκαιης μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, των πράσινων επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων.
- Σ.Π.3: Ο ΣΠ3 αφορά τους ευρύτερους τομείς των μεταφορών και των ευρυζωνικών δικτύων, θα λάβει 2,220 δισ. ευρώ. και στον στόχο αυτό θα κατευθυνθεί το 15,3% των πόρων. Τα κεφάλαια του συγκεκριμένου στόχου, θα διατεθούν για την ανάπτυξη ενός ασφαλούς, συνεκτικού και διαλειτουργικού συστήματος σιδηροδρομικών μεταφορών υψηλής ποιότητας, στην εξασφάλιση προσβασιμότητας και στη βέλτιστη χρήση των αυτοκινητοδρόμων, των θαλάσσιων λιμένων και των αεροδρομίων της Ελλάδας με την κατασκευή τμημάτων και συνδέσεων που απουσιάζουν από το δίκτυο. Επίσης, έμφαση θα δοθεί στην προώθηση σειράς μεσοπρόθεσμων πρωτοβουλιών και δράσεων οι οποίες στοχεύουν στη δημιουργία ενός σύγχρονου ψηφιακού περιβάλλοντος τόσο για τους πολίτες όσο και τις επιχειρήσεις της χώρας, με την υλοποίηση επενδύσεων σε ταχέα και υπερταχέα ευρυζωνικά δίκτυα, σε ανοιχτά ασύρματα δίκτυα για την πρόσβαση όλων στο διαδίκτυο, καθώς και με την ανάπτυξη σύγχρονων δικτυακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων οπτικών ινών και των δικτύων 5G.
- Σ.Π.4: Ο ΣΠ4 αφορά τους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής προστασίας και θα λάβει 6,327 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια θα διατεθούν για τη δημιουργία ίσων ευκαιριών και η ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας (ιδίως γυναικών, νέων και μακροχρόνιων ανέργων) και η κοινωνική σύγκλιση, η ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, η κατάρτιση και στη διά βίου μάθηση, η κοινωνική προστασία και η ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, η αντιμετώπιση της υλικής στέρησης και ο συστημικός εκσυγχρονισμό των αντίστοιχων θεσμών. Παράλληλα, ο συγκεκριμένος στόχος πολιτικής θα επικεντρωθεί στην εφαρμογή ολοκληρωμένων μέτρων που αφορούν μεταξύ άλλων τη στέγαση και τις κοινωνικές υπηρεσίες και την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης.
- Σ.Π.5: Ο ΣΠ5, που αφορά τις ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις και την αστική ανάπτυξη θα λάβει 1,145 δισ. ευρώ. Στο συγκεκριμένο στόχο θα δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση της ολοκληρωμένης κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής τοπικής ανάπτυξης, με έμφαση στη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη, της πολιτιστικής κληρονομιάς, του τουρισμού, κ.ά..
Ειδικός Στόχος ΤΔΜ
Ο ειδικός στόχος ΤΔΜ που αφορά την «απεξάρτηση» από τα ορυκτά καύσιμα θα εισπράξει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το ποσό των 1,320 δισ. ευρώ
Το ΤΔΜ επικεντρώνεται στη στήριξη των Περιφερειών Δυτικής Μακεδονίας, Πελοποννήσου, Κρήτης, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.
Ειδικότερα:
- Στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας (ΠΕΚ, ΠΕΦ) και στο Δήμο Μεγαλόπολης (ΔΜ) της ΠΕ Αρκαδίας (ΠΕΑ), περιοχές άμεσα εξαρτώμενες από την εξόρυξη και καύση λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
- Στις Περιφέρειες Κρήτης (ΠΚ), Νοτίου Αιγαίου (ΠΝΑ) και Βορείου Αιγαίου (ΠΒΑ), περιοχές άμεσα εξαρτώμενες από την καύση μαζούτ και ντήζελ που σταδιακά θα καταργηθούν.
Τεχνική Βοήθεια
Τέλος, το ποσό των κοινοτικών πόρων που θα διατεθούν για την τεχνική βοήθεια ανέρχονται στα 758,7 εκατ. ευρώ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι 11 θεματικοί στόχοι της ΠΠ 2014-2020 ενοποιούνται στους 5 Στόχους Πολιτικής που προαναφέρονται, ενώ αντίστοιχα οι 60 επενδυτικές προτεραιότητες ενσωματώνονται σε 35 ειδικούς στόχους [32 ειδικούς στόχους κατανεμημένους στους ΣΠ 1-5, 1 ειδικό στόχο για το Ταμείο Δίκαιας Μετάβασης (ΤΔΜ) και 2 ειδικούς στόχους για τα προγράμματα Interreg].
Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι σημαντική διαφοροποίηση της νέας ΠΠ είναι η αύξηση της ευελιξίας των προγραμμάτων στη μεταφορά πόρων. Κατά τον σχεδιασμό ή κατά την αναθεώρηση, το κράτος-μέλος μπορεί να διαθέσει το 5% των πόρων σε εργαλεία κεντρικής διαχείρισης και μπορεί να μεταφέρει έως το 20% των πόρων ενός ταμείου σε άλλο ταμείο για το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής και το ΕΚΤ+.
Επιπλέον, μπορεί να μεταφέρει έως 15% των πόρων από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες στις περιφέρειες μετάβασης ή στις περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες.
