“Βυθίζεται” η τουρκική λίρα

Προ ημερών η τουρκική λίρα υποχώρησε σε νέα χαμηλά επίπεδα έναντι του δολαρίου και του ευρώ αλλά ο Χακάν Μπουλγκούρλου δεν πανικοβλήθηκε. Είναι διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Arcelik, που παράγει οικιακές συσκευές, και γνωρίζει τι σημαίνει νομισματική κρίση. «Κάνουμε δουλειές σε Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Ινδία, Τουρκία, Νότιο Αφρική. Περνώντας από κρίσεις γίνεται κανείς σκληρότερος και μαθαίνει πώς να τις αντιμετωπίζει», λέει χαρακτηριστικά.

Στην Τουρκία, όμως, πρόκειται για τη δεύτερη νομισματική κρίση σε δύο χρόνια που σε συνδυασμό με την πανδημία εγκυμονεί αυξημένους κινδύνους οικονομικής κατάρρευσης. Οι οικονομολόγοι προβλέπουν ραγδαία επιβράδυνση, καθώς η υποχώρηση της τουρκικής λίρας επαναφέρει τον κίνδυνο νέας εκτίναξης των τιμών για τα εισαγόμενα προϊόντα όπως τα φάρμακα και τα καύσιμα, σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Καθημερινής».

Η Arcelik, που απασχολεί 32.000 υπαλλήλους με τους μισούς στην Τουρκία, έχει ήδη προχωρήσει σε αντιστάθμιση κινδύνου έναντι αστάθειας των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ήταν ένας από τους τρόπους με τους οποίους προσαρμόστηκε στην οικονομική αστάθεια η επιχειρηματική τάξη της Τουρκίας. Γι’ αυτό και ο κ. Μπουλγκούρλου πιστεύει πως η Τουρκία θα αντιπαρέλθει την κρίση όπως έκανε και στο παρελθόν.

Η οικονομική μοίρα της Τουρκίας έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις. Τελευταία, οι ένοπλες δυνάμεις της κινούνται στην Ανατολική Μεσόγειο επιθετικά εναντίον δύο συμμάχων της στο ΝΑΤΟ, της Ελλάδας και της Γαλλίας. Οι αναλυτές ερμηνεύουν την επιθετική αυτή συμπεριφορά ως προσπάθεια του κ. Ερντογάν να ενσπείρει εθνικιστικά αισθήματα και να αποσπάσει τους Τούρκους από τα οικονομικά τους προβλήματα. Πέρυσι κλονίστηκε η εξουσία του όταν το κόμμα του έχασε τον δήμο της Κωνσταντινούπολης στις δημοτικές εκλογές.

Η ραγδαία υποτίμηση της λίρας, που μέσα στον Αύγουστο έχασε το 7% της αξίας της, έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των τροφίμων και των ειδών πρώτης ανάγκης καλλιεργώντας δυσφορία στην κοινή γνώμη. «Όλα είναι απίστευτα ακριβά», δηλώνει η Ντέρι, καθηγήτρια μαθηματικών που δεν θέλησε να πει το επώνυμό της καθώς εργάζεται στο δημόσιο. Όπως τονίζει, αναγκάζεται να προσθέσει περισσότερα κρεμμύδια στους κεφτέδες της για να φανούν περισσότεροι, γιατί μετά την πτώση της λίρας «οι Τούρκοι έχουν γίνει φτωχότεροι».

 Ο κ. Μπουλγκούρλου επιμένει πως η Τουρκία συντηρεί δυνάμεις όπως ένα αυστηρό ήθος της εργασίας και έναν νεανικό πληθυσμό που θέλει να καταναλώσει. Ίσως οι μελλοντικές σχέσεις της Τουρκίας με τους συμμάχους της στη Δύση να εξαρτώνται από το πόσο δικαιολογημένη είναι αυτή η πίστη του κ. Μπουλγκούρλου στις αντοχές της χώρας του.

 Ο όμιλος Arcelik –που από το 1955 προμηθεύει τη μεσαία τάξη της Τουρκίας με πλυντήρια, ψυγεία και τηλεοράσεις– ενσαρκώνει τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη που γνώρισαν οι Τούρκοι στο πρόσφατο παρελθόν. Από το 2000 ώς το 2013, το μέσο εισόδημα υπερτριπλασιάστηκε και η φτώχεια μειώθηκε κατά το ήμισυ. Σύμφωνα, όμως, με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχει επανέλθει πλέον στα επίπεδα του 2010.

Σε παρελθούσες κρίσεις παρηγορούσε τους Τούρκους η ιδέα ότι με την υποτίμηση της λίρας αντλούσαν κάποια οφέλη όπως η μαζική εισροή τουριστών που ζητούσαν φτηνές διακοπές. Τίποτε τέτοιο δεν ισχύει όμως τώρα με την πανδημία και το πλήγμα που έχει προκαλέσει στον τουρισμό. Θεωρητικά η υποτίμηση της λίρας σημαίνει πιο ανταγωνιστικές τουρκικές εξαγωγές. Αυτό ισχύει εάν οι ξένοι εξακολουθούν να αγοράζουν.