Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης και οι αλλαγές στην αξιολόγηση των ΑΕΙ

"Η χώρα γυρίζει σελίδα και στην Παιδεία. Με γνώμονα τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα, την αξιοκρατία με κριτήρια ποιότητας, την αποκέντρωση εξουσιών, και την ανάγκη για διαμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας μετά από συνεκτικό στρατηγικό σχεδιασμό", όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά, η Υπ. Παιδείας Νίκη Κεραμέως και ο Υφυπουργός Βασίλης Διγαλάκης, οι οποίοι μαζί με τον Γ.Γ. Απόστολου Δημητρόπουλου, παρουσίασαν το νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, με τους εξής βασικούς άξονες:

1. Ίδρυση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), με ενισχυμένες αρμοδιότητες, σε αντικατάσταση της περιορισμένης και προϋπάρχουσας Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ).
2. Απελευθέρωση της έρευνας και δημιουργία ευέλικτου και ευπροσάρμοστου πλαισίου λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Έρευνας (ΕΛΚΕ).

"Α. Ιδρυση ΕΘΑΑΕ

Ιδρύεται η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), με ενισχυμένες αρμοδιότητες, σε αντικατάσταση της περιορισμένης και προϋπάρχουσας ΑΔΙΠ, με κύριο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας στην εκπαίδευση:

• δίνοντας κίνητρα για συνεχή βελτίωση και συνδέοντας μέρος της χρηματοδότησης των Ιδρυμάτων με αντικειμενικά κριτήρια ποιότητας
• σχεδιάζοντας ολοκληρωμένα, μακροπρόθεσμα και στρατηγικά για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση
• διευρύνοντας τις αρμοδιότητες πιστοποίησης
• αξιολογώντας τα Πανεπιστήμια και τις ερευνητικές μονάδες εντός αυτών.

- Νέα δομή
Η νέα δομή της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης με αυξημένες εγγυήσεις ανεξαρτησίας θα αποτελείται από:

1. τον Πρόεδρο (Ο Πρόεδρος θα ορίζεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων και σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής).
2. το Ανώτατο Συμβούλιο (Το Ανώτατο Συμβούλιο θα αποτελεί επιτελικό όργανο για τις μείζονες αποφάσεις αναδιάρθρωσης του ακαδημαϊκού χάρτη, του στρατηγικού σχεδιασμού και της χρηματοδότησης των ΑΕΙ. Θα συμμετέχουν Καθηγητές α’ βαθμίδας από την Ελλάδα ή το εξωτερικό. Τα Μέλη του θα επιλέγονται από τριμελές Συμβούλιο Επιλογής, αποτελούμενο από τον Πρόεδρο και δύο Καθηγητές α’ βαθμίδας, μετά από δημόσια προκήρυξη).
3. το Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης (Το Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης θα αποτελεί εκτελεστικό όργανο που αξιολογεί και πιστοποιεί τα ΑΕΙ και τα προγράμματα σπουδών. Θα συμμετέχουν εξειδικευμένοι Καθηγητές α’ βαθμίδας ανά γνωστικό αντικείμενο καθώς και εκπρόσωποι φοιτητών και κοινωνικών εταίρων. Τα Μέλη του θα επιλέγονται από τριμελές Συμβούλιο Επιλογής, αποτελούμενο από τον Πρόεδρο και δύο Καθηγητές α’ βαθμίδας, ανά γνωστικό αντικείμενο, μετά από δημόσια προκήρυξη).
4. τον Γενικό Διευθυντή (Θα επιλέγεται από τριμελές Συμβούλιο Επιλογής, αποτελούμενο από Μέλη του Ανώτατου Συμβουλίου, μετά από δημόσια προκήρυξη).

- Ενίσχυση αρμοδιοτήτων
Οι αρμοδιότητες της ΕΘΑΑΕ ενισχύονται στα τρία ακόλουθα πεδία:

1. στρατηγικό σχεδιασμό
2. χρηματοδότηση
3. αξιολόγηση

Συγκεκριμένα, το Ανώτατο Συμβούλιο της ΕΘΑΑΕ θα εισηγείται στον Υπουργό:

• Tο πρόγραμμα εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση
• Tην ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση, κατάργηση πανεπιστημίων, σχολών, τμημάτων,
• Την κατανομή του ετήσιου προϋπολογισμού επιχορήγησης στα ΑΕΙ
• Την κατανομή 20% της χρηματοδότησης αυτής μέσω αξιολόγησης (υλοποίηση για πρώτη φορά performance-based funding και παροχή κινήτρων στα ΑΕΙ να βελτιωθούν σε στόχους που τα ίδια επιλέγουν, στο πλαίσιο της αυτονομίας τους, π.χ. ποιότητα εκπαίδευσης, ερευνητική δραστηριότητα, δράσεις εξωστρέφειας)
• Τις προγραμματικές συμφωνίες Υπουργείου και ΑΕΙ

Και το Συμβούλιο Αξιολόγησης και Πιστοποίησης:

• • Αξιολογεί τα ΑΕΙ και το εάν πληρούν τις ποιοτικές προϋποθέσεις για να οργανώνουν προγράμματα σπουδών α’, β’ και γ’ κύκλου
• • Αξιολογεί τις ερευνητικές μονάδες εντός ΑΕΙ
• • Πιστοποιεί την ποιότητα:

1. o των εσωτερικών συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας των ΑΕΙ
2. o των προγραμμάτων σπουδών (εκ των προτέρων για τα μελλοντικά & εκ των υστέρων για τα ήδη ιδρυθέντα)

• Διενεργεί θεματικές αξιολογήσεις των ΑΕΙ (π.χ. στρατηγική διεθνοποίησης, ισότητα των φύλων, πρόσβαση ΑμεΑ)

- Καινοτομίες 

• Προβλέπεται συγκεκριμένο ποσοστό της χρηματοδότησης να εξαρτάται από την αξιολόγηση
• Πιστοποιούνται τα προγράμματα σπουδών πριν την έναρξη της λειτουργίας τους
• Εξετάζεται αν τα ΑΕΙ πληρούν ποιοτικές προϋποθέσεις για να οργανώνουν προγράμματα σπουδών α’, β’ και γ΄ κύκλου
• Εντάσσονται θεματικές και συγκριτικές αξιολογήσεις των Ιδρυμάτων σε κρίσιμα πεδία, π.χ. ισότητα των φύλων, πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, ηλεκτρονική μάθηση, εξωστρέφεια
• Προβλέπεται αυτοτελής αξιολόγηση των ερευνητικών κέντρων των ΑΕΙ

Β. Απελευθέρωση των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ)

Απελευθερώνουμε την έρευνα, σταματάμε την απώλεια ερευνητικών πόρων. Με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, επιδιώκεται η αποφυγή των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων του υφιστάμενου πλαισίου και επιτυγχάνεται μεγαλύτερη ευελιξία στη λειτουργία των ΕΛΚΕ αυξάνοντας ταυτόχρονα τη λογοδοσία και τη διαφάνεια.

Ενδεικτικά προβλέπεται:

• Ο προϋπολογισμός του έργου/προγράμματος καθίσταται πλέον αυτοτελής και διακριτός σε σχέση με τον προϋπολογισμό των υπόλοιπων έργων.
• Για τα πολυετή έργα συντάσσεται πλέον συνοπτικός συνολικός προϋπολογισμός χωρίς επιμέρους κατανομή των κονδυλίων στα έτη.
• Οι αναμορφώσεις των προϋπολογισμών των έργων γίνονται απολογιστικά ανά τρίμηνο και η αναμόρφωση του προϋπολογισμού του ΕΛΚΕ ανά μήνα, χωρίς να επιβαρύνονται οι ερευνητές.
• Για τη νόμιμη εκτέλεση μιας δαπάνης δεν απαιτείται έκδοση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης.
• Οι δαπάνες είναι νόμιμες εφόσον πραγματοποιούνται εντός των ορίων του συνόλου του εγκεκριμένου προϋπολογισμού ενός έργου/προγράμματος και όχι εντός των ορίων κάθε επιμέρους κατηγορίας δαπάνης.
• Προκαταβολές για την αντιμετώπιση έκτακτων δαπανών θα μπορούν να καταβάλλονται σε αναγνωρισμένα πιστωτικά ιδρύματα της ημεδαπής, και όχι υποχρεωτικά μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος". 

ΚΚΕ: συνεχίζεται ο κύκλος της επίθεσης στις λαϊκές οικογένειες

Σε ανακοίνωσή του, το ΚΚΕ αναφέρει «με τις εξαγγελίες του Υπουργείου Παιδείας για τα Πανεπιστήμια συνεχίζεται ο κύκλος της επίθεσης στα μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών των λαϊκών οικογενειών. Μετά την κατάργηση του ασύλου, τη βίαιη καταστολή και συκοφάντηση των αγωνιστικών διεργασιών των φοιτητών, έρχεται νέο νομοσχέδιο που εισάγει νέους ταξικούς κόφτες στη νεολαία που σπουδάζει. Η κυβέρνηση της ΝΔ, πιστά ευθυγραμμισμένη κι αυτή στις επιταγές της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, προχωρά στη συγκρότηση μιας νέας δομής, μετεξέλιξης της παλιάς Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας, που θα συστηματοποιήσει την κατηγοριοποίηση των Ιδρυμάτων, των πτυχίων και των αποφοίτων σε α, β και γ κατηγορίες. Προχωρά η βαθύτερη σύνδεση της αξιολόγησης των Ιδρυμάτων, του προσωπικού τους και κάθε πτυχής της λειτουργίας τους με την κρατική χρηματοδότηση, με κριτήριο τα ζητούμενα της αγοράς. Έτσι, θα “ανταμείβονται” τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα και Τμήματα εκείνα που “έχουν πέραση” στην αγορά, που προσελκύουν ιδιώτες χορηγούς, ενώ όσα Τμήματα “μένουν στα αζήτητα”, δεν αξιολογούνται θετικά από τους επιχειρηματίες, θα υποχρηματοδοτούνται και τελικά θα κλείνουν. Το μάρμαρο για άλλη μια φορά θα το πληρώσουν οι φοιτητές, όπως το πλήρωσαν και με τις “πανεπιστημιοποιήσεις” της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Με την περαιτέρω απελευθέρωση των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) στην ουσία η έρευνα αποδεσμεύεται από τα τελευταία ψήγματα της σύνδεσής της με το υπόλοιπο εκπαιδευτικό και επιστημονικό έργο στα ΑΕΙ. Τα ερευνητικά Ινστιτούτα και Εργαστήρια θα γίνουν έτσι καλοστημένες επιχειρήσεις με τις υποδομές των ΑΕΙ, χωρίς καμία υποχρέωση να τροφοδοτούν οικονομικά και επιστημονικά την ακαδημαϊκή λειτουργία. Οι φοιτητές, οι διδάσκοντες, το προσωπικό των ΑΕΙ, δεν πρέπει να επιτρέψουν την παραπέρα παράδοση των ΑΕΙ στα νύχια των μεγάλων επιχειρήσεων που θα κατακρεουργήσουν ό,τι έχει απομείνει από την αντιεκπαιδευτική πολιτική όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Καμία αξιολόγηση από και για τις επιχειρήσεις. Αντίθετα, διεκδικούμε τώρα αναβάθμιση των σπουδών, με γενναία αποκλειστικά κρατική χρηματοδότηση σε όλα τα Ιδρύματα, με αποκλειστικό γνώμονα τις ανάγκες της κάθε επιστήμης και με στόχο  την πραγματική λαϊκή ευημερία».