Στην τελική ευθεία για την παραχώρηση περιφερειακών αεροδρομίων

Της Φαίης Χρυσοχόου

Την Τρίτη αναμένεται να ανοίξουν οι προσφορές των  αναδόχων  για τα περιφερειακά αεροδρόμια καθώς τη Δευτέρα το ΤΑΙΠΕΔ θα έχει τα αποτελέσματα της τεχνικής αξιολόγησης.  Βασικός στόχος είναι μέσα από την αξιοποίηση να αναβαθμιστεί η εικόνα των αεροδρομίων που αποτελούν πύλες εισόδου εκατομμυρίων τουριστών.

Ο  διεθνής ανοιχτός διαγωνισμός αφορά την παραχώρηση και όχι πώληση  του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης 14 Περιφερειακών Αεροδρομίων της χώρας  για 40 χρόνια υπό τον έλεγχο  της πολιτείας. Χωρίζονται σε 2 ομάδες:

•  Την Ομάδα Α που περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης, Κέρκυρας, Χανίων, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Ακτίου, Καβάλας και

•   Την Ομάδα Β που περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Ρόδου, Κω, Σάμου, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σαντορίνης και Σκιάθου.

Στη διαδικασία συμμετέχουν  διεθνείς φορείς σε κοινοπραξία,  με αντίστοιχους κορυφαίους ελληνικούς επιχειρηματικούς ομίλους. Στις συμβάσεις παραχώρησης που έχουν καταρτιστεί έχει ενσωματωθεί ένα πλαίσιο ρύθμισης κι ελέγχου του Κράτους στον Παραχωρησιούχο , προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα αεροδρόμια θα αναβαθμιστούν ,  θα συντηρούνται εγκαίρως και  θα λειτουργούν ανελλιπώς με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές ασφάλειας. Ειδικότερα :

-Τα αεροδρόμια πρέπει να λειτουργούν συνεχώς – η διακοπή λειτουργίας αεροδρομίου πάνω από 48 ώρες είναι λόγος άμεσης καταγγελίας της σύμβασης,

-Οι εργασιακές σχέσεις διέπονται από την Ελληνική εργατική νομοθεσία, όπως για όλες τις υπόλοιπες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική επικράτεια,

-Αντιστοίχως, οι Παραχωρησιούχοι πρέπει να τηρούν απαρέγκλιτα την περιβαλλοντική νομοθεσία και δεν προβλέπεται στη σύμβαση καμία εξαίρεση από αυτήν,

-Οι δαπάνες συντήρησης, επέκτασης, λειτουργίας βαρύνουν αποκλειστικά τον Παραχωρησιούχο, με μόνη εξαίρεση τα δημόσια έργα που εκτελούνται στα Χανιά, στη Θεσσαλονίκη και την Σκιάθο. Ο Παραχωρησιούχος θα ελέγχεται για το επίπεδο εξυπηρέτησης, την ικανοποίηση των επιβατών καθώς και την επάρκεια της δυναμικότητας των εγκαταστάσεων. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, υπάρχουν σημαντικές ποινικές ρήτρες ενώ σε περίπτωση επανειλημμένης υποτροπής, αυτό είναι λόγος καταγγελίας της σύμβασης.

Χρεώσεις και ρυθμιστικό πλαίσιο

Χρεώσεις Περιφερειακών Αεροδρομίων

α.  Το μέγιστο ύψος των αεροπορικών χρεώσεων μέχρι την ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης των Περιφερειακών Αεροδρομίων (που θα ολοκληρωθούν το αργότερο σε 48 μήνες από την έναρξη ισχύος της σύμβασης παραχώρησης) θα ανέρχεται σε €13,0/αναχωρούντα επιβάτη όταν η  μέση χρέωση αυτήν την περίοδο ανέρχεται σε περίπου €12,7 / αναχωρούντα επιβάτη,

β.   Μετά την ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης των Περιφερειακών Αεροδρομίων και μόνο, το ανώτατο όριο των αεροπορικών χρεώσεων θα ανέρχεται σε €18,5/αναχωρούντα επιβάτη.

Το όριο των €18,5/αναχωρούντα επιβάτη υπολογίστηκε με γνώμονα τον μέσο όρο των αεροπορικών χρεώσεων αεροδρομίων με αντίστοιχα χαρακτηριστικά (ήτοι υψηλή εποχικότητα, τουριστικός χαρακτήρας) στην Νότια Ευρώπη και στη Μεσόγειο.

Σε αυτά τα ποσά πρέπει να προστεθεί χρέωση security ύψους €1,5/αναχωρούντα επιβάτη, με την οποία ο παραχωρησιούχος πρέπει να καλύψει τα κόστη της συγκεκριμένης λειτουργίας, χωρίς να έχει δικαίωμα να βγάλει κέρδος.

Τέλος Εκσυγχρονισμού και Ανάπτυξης Αερολιμένων (ΤΕΑΑ) και Χρηματοδότηση Μικρών Αεροδρομίων και Άγονων Γραμμών

Το υφιστάμενο ΤΕΑΑ ανέρχεται σε €12,0/αναχωρούντα επιβάτη για τις πτήσεις εντός ΕΕ και σε €22,0/αναχωρούντα επιβάτη για τις πτήσεις εκτός ΕΕ.

Αυτό τροποποιείται σε €12,0/αναχωρούντα επιβάτη ανεξαρτήτως χώρας μέχρι τον Οκτώβριο του 2024, για όλα τα αεροδρόμια, στα οποία περιλαμβάνεται και το Ελευθέριος Βενιζέλος , και αυτομάτως οδηγεί σε μείωση χρεώσεων για τον επιβάτη.  Μετά  τον Οκτώβριο του 2024, το ΤΕΑΑ θα ανέρχεται σε €3/αναχωρούνται επιβάτη.

Από το ΤΕΑΑ που θα εισπράττεται στα περιφερειακά αεροδρόμια που παραχωρούνται, το Ελληνικό Δημόσιο θα λαμβάνει  €1,0/ αναχωρούντα επιβάτη προκειμένου να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία των υπόλοιπων αεροδρομίων στην Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Περιφερειακών Αεροδρομίων (η οποία ανήκει κατά 100% στο Ελληνικό Δημόσιο και αναλαμβάνει μεταξύ άλλων τη λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξή τους), τις άγονες γραμμές καθώς και τη λειτουργία της ΥΠΑ ως ρυθμιστικής αρχής, επιπλέον των αεροπορικών χρεώσεων και των εσόδων από το ΤΕΑΑ που θα έχουν απευθείας τα εν λόγω αεροδρόμια από την κίνηση επιβατών που διακινούν.

Η ΥΠΑ είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο της σωστής εφαρμογής των συμβατικών προβλέψεων για τις αεροπορικές χρεώσεις και εγκρίνει τις χρεώσεις αυτές σε ετήσια βάση.

Σύμφωνα με τη σύμβαση δεν τίθεται θέμα απώλειας από το Δημόσιο των τελών υπερπτήσεων διότι τα τέλη  θα συνεχίσουν όπως ισχύει σήμερα από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας προκειμένου να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις στην αεροναυτιλία και τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, ο οποίος παραμένει σε κάθε περίπτωση σε αυτήν.

 Επενδύσεις και αναβάθμιση υποδομών

Σύμφωνα με τη Σύμβαση Παραχώρησης οι ανάδοχοι  υποχρεούνται να προχωρήσουν σε έργα αναβάθμισης σε διάστημα 20 μηνών από την ισχύ της σύμβασης ενώ σε 48 μήνες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τα έργα επέκτασης   κι εξυπηρέτησης ανάπτυξης.

Ο Παραχωρησιούχος έχει την υποχρέωση να καταρτίσει σε διάστημα 5 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης το Master Plan με την περιγραφή και τη χωροθέτηση των έργων για διάρκεια 20 ετών που θα εγκριθεί  από την ΥΠΑ κατόπιν γνωμοδότησης του Ανεξάρτητου Μηχανικού. Το Master Plan  επικαιροποιείται κάθε 5 έτη και εγκρίνεται με την ίδια διαδικασία.

Ο συνολικός προϋπολογισμός των επενδύσεων που πρέπει να γίνουν την αρχική περίοδο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Τεχνικών Συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ ανέρχεται σε περίπου - 300 εκ και για τις δύο ομάδες. Αυτό το ποσό περιλαμβάνει:

-Τα αρχικά έργα αναβάθμισης/ανακαίνισης

-Τα αρχικά Νέα έργα & έργα Επέκτασης

-Εξοπλισμός Διάσωσης και Πυρόσβεσης (κυρίως πυροσβεστικά οχήματα)

-Εξοπλισμός Ελέγχου Εναέριας κυκλοφορίας μόνο για τα Αεροδρόμια Χανίων και Ανδραβίδας, το οποίο αν και δεν περιλαμβάνεται στα παραχωρούμενα αεροδρόμια είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορία στα Αεροδρόμια  Ζακύνθου και Κεφαλονιάς.

Θέματα ασφαλείας

Το τελικό σχέδιο των Συμβάσεων Παραχώρησης, βάσει του οποίου υπέβαλλαν δεσμευτικές προσφορές οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, διαμορφώθηκε μετά από τα σχόλια των συναρμόδιων Υπουργείων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου και του αρμόδιου Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Οι αρμοδιότητες της Πολεμικής Αεροπορίας, της ΥΠΑ και των Παραχωρησιούχων είναι ορισμένες ξεκάθαρα σε Παράρτημα της Σύμβασης Παραχώρησης (Πλαίσιο Συνεργασίας μεταξύ Πολεμικής Αεροπορίας, ΥΠΑ και Παραχωρησιούχου στα αεροδρόμια κοινής χρήσης).  Στα αεροδρόμια με  στρατιωτική παρουσία (Χανιά, Άκτιο) παραχωρείται μόνο το αμιγώς πολιτικό κομμάτι του αεροδρομίου (π.χ. αεροσταθμός, πίστα πολιτικών αεροσκαφών, παρκινγκ αυτοκινήτων) ενώ οι  υποδομές κοινής χρήσης (διάδρομος προσγείωσης, τροχόδρομοι) παραμένουν  υπό την πλήρη ευθύνη και έλεγχο της Πολεμικής Αεροπορίας με τον  Παραχωρησιούχο  να μπορεί να τα χρησιμοποιεί έναντι τιμήματος που θα πληρώνει στην Πολεμική Αεροπορία. Ο Παραχωρησιούχος δεν έχει καμία πρόσβαση στο στρατιωτικό τμήμα του αεροδρομίου ενώ η  Πολεμική Αεροπορία μπορεί να χρησιμοποιεί τις υποδομές κοινής χρήσης δωρεάν, όπως και σε όλα τα υπόλοιπα αεροδρόμια.