Οι κοινωνικές ανισότητες συμπιέζουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών

Του Νίκου Ρογκάκου

Επτά στα δέκα νοικοκυριά των ανεπτυγμένων χωρών είχαν “πάγωμα” ή πτώση των εισοδημάτων τους την περίοδο 2005-2014, πράγμα που δείχνει ανάγλυφα το τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες διεθνώς.

Το στοιχείο αυτό από μόνο του είναι ισχυρό για να δείξει την κατάσταση των νοικοκυριών, όμως εάν προστεθεί και το γεγονός ότι «η μεσαία τάξη στις αναδυόμενες οικονομίες και το πλουσιότερο 1% παγκοσμίως ευνοήθηκαν υπέρογκα, ενώ η μεσαία τάξη στις ανεπτυγμένες οικονομίες υπέφερε», όπως υποστηρίζει ο διευθυντής του LSE, Nemat Shafik, του οποίου η έρευνα του φιλοξενείται στην περιοδική έκδοση F&D του ΔΝΤ, τότε τα πράγματα είναι χειρότερα!

Ωστόσο, η φωνή του έρχεται να προστεθεί στις “γκρίζες” προβλέψεις του ΔΝΤ και της ίδιας της Κριστίν Λαγκάρντ, που δείχνουν πιο ανήσυχοι από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τις προοπτικές της οικονομίας διεθνώς.

Το ΔΝΤ παρατηρεί ότι «ζούμε σε μια εποχή ανασφάλειας», και έτσι επιβεβαιώνει σε περιοδική του έκδοση ότι οι δικαστικές αποφάσεις, με τις οποίες ξηλώνονται μια προς μια μνημονιακές διατάξεις, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου προς το οποίο δείχνει να πλέει η ελληνική οικονομία- και όχι μόνο.

«Η λαϊκή δυσαρέσκεια και η δυσπιστία της ελίτ, όπως συντέθηκαν από την οικονομική κρίση, οδήγησαν στην αυξανόμενη υποστήριξη εθνικιστών και ανελεύθερων πολιτικών», διαπιστώνει η δημοσίευση με τίτλο «Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο», που φέρει την υπογραφή του Nemat Shafik, ενώ για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το τι ακριβώς εννοεί, προχωρά σε μια ανάλυση, που “φωτογραφίζει” το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey, που επικαλείται το δημοσίευμα, το 65-70% των νοικοκυριών, δηλαδή γύρω στα 580 εκατομμύρια άνθρωποι, βίωσαν “πάγωμα” ή πτώση των εισοδημάτων τους, την περίοδο 2005- 2014 και αυτή η πίεση στα εισοδήματα αμβλύνθηκε, μέσω δημοσιονομικών “εργαλείων”, δηλαδή του κοινωνικού δικτύου προστασίας, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία, όπου με αυτόν τον τρόπο αυξήθηκε το μέσο διαθέσιμο εισόδημα γύρω στις 3 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το μέσο όρο της αγοράς.

Ωστόσο, αυτές οι κοινωνικές μεταβιβάσεις συσσώρευσαν χρέος, με αποτέλεσμα πολλές χώρες να “κόψουν” εν συνεχεία δαπάνες πρόνοιας, πυροδοτώντας έτσι κοινωνικές εκρήξεις απ’ όσους ένιωσαν ότι τίθενται στο περιθώριο και μένουν πίσω.

Φωτογραφίζει… Ελλάδα

Σε μια ακόμα διαπίστωση του N. Shafik, που μοιάζει να “φωτογραφίζει” την ελληνική πραγματικότητα, αναδεικνύεται το τεράστιο θέμα της “δικαιοσύνης” μεταξύ των γενεών.

«Πολλές κοινωνίες που γερνάνε (σ.σ. μια από αυτές είναι η ελληνική), ξοδεύουν περισσότερα για τους γηραιότερους αντί για τους νέους. Στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι όσο η ηλικία του μέσου ψηφοφόρου αυξάνεται κατά ένα έτος, η δημόσια δαπάνη για συντάξεις αυξάνεται κατά 0,5% του ΑΕΠ. Οι γηραιότεροι ψηφίζουν και είναι πολύ αποτελεσματικοί στην προστασία των συμφερόντων τους. Οι νέοι θα πρέπει να κάνουν το ίδιο», σημειώνει χαρακτηριστικά η δημοσίευση του ΔΝΤ, με φόντο τις ανατροπές του νόμου Κατρούγκαλου, που επί της ουσίας επιβαρύνει τους σημερινούς εργαζόμενους για να διασωθούν (;) οι καταβαλλόμενες συντάξεις.

Αυτές ακριβώς οι διαπιστώσεις για τις κοινωνικές ανισότητες είναι που αποτυπώνονται ολοένα και περισσότερο σε αναλύσεις, όπως η πρόσφατη της Goldman Sachs, που αναδεικνύουν τις επικείμενες Ευρωεκλογές ως “κλειδί” για την επόμενη ημέρα στην Ευρώπη.