Αρκτική: Άνοδος της θερμοκρασίας και εξαφάνιση ειδών – Οι συνέπειες

Το 2018 ήταν η δεύτερη πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί στην Αρκτική από το 1900, όταν άρχισαν να συγκεντρώνονται δεδομένα. Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες η θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 1,7 βαθμό Κελσίου, τα καριμπού εξαφανίζονται και τα ερυθροφύκη μετακινούνται βορειότερα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της αμερικανικής υπηρεσίας ωκεανών και ατμόσφαιρας (NOAA). Η πιο θερμή χρονιά για την Αρκτική ήταν το 2016.

Η τάση όμως παραμένει προφανής: τα πέντε τελευταία χρόνια ήταν τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα πάντα με την έκθεση αυτή, η οποία συντάσσεται από περισσότερους από 80 επιστήμονες από 12 χώρες.

Στον Αρκτικό Ωκεανό σχηματίζεται πάγος από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Μάρτιο, όμως με το πέρασμα του χρόνου η περίοδος αυτή μειώνεται αμείλικτα: οι πάγοι είναι πιο λεπτοί, πιο "νέοι" και καλύπτουν μικρότερη έκταση. Ο "παλιός" πάγος (ηλικίας άνω των 4 ετών) έχει μειωθεί κατά 95% τα τελευταία 33 χρόνια. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται: ο "νέος" πάγος είναι πιο εύθραυστος και λιώνει πιο σύντομα την άνοιξη. Λιγότερος πάγος, σημαίνει λιγότερη ηλιακή αντανάκλαση, κάτι που σημαίνει ότι ο ωκεανός απορροφά περισσότερη ενέργεια και υπερθερμαίνεται ακόμη περισσότερο.

Τα δώδεκα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι ο πάγος που καλύπτει τις θαλάσσιες περιοχές γίνεται ολοένα και πιο λεπτός. Για παράδειγμα, στον Βερίγγειο Πορθμό, μεταξύ Ρωσίας και Αλάσκας, τον χειμώνα του 2017-18 ο πάγος έλιωσε τον Φεβρουάριο, μήνα που παλαιότερα έφτανε στο ζενίθ του.

Από την άλλη, όπως παρατήρησε η ΝΟΑΑ, έχει σταθεροποιηθεί ο ρυθμός με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι στη Γροιλανδία.

Η αμερικανική υπηρεσία διαθέτει ένα σημαντικό δίκτυο συλλογής δεδομένων, καθώς οι 28 δορυφόροι της περνούν 28 φορές την ημέρα πάνω από την Αρκτική. Διαπίστωσε έτσι ότι οι έξι μεγάλοι ποταμοί της Ευρασίας που εκβάλουν στον Αρκτικό Ωκεανό τον τροφοδότησαν το περασμένο καλοκαίρι με όγκο νερού 25% μεγαλύτερο σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1980.

Αυτές οι αλλαγές στο κλίμα έχουν δραματικές συνέπειες για το οικοσύστημα της περιοχής. Ο πληθυσμός των καριμπού και των ταράνδων της τούνδρας μειώνεται σταθερά από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Μόνο δύο από τα 22 κοπάδια που παρακολουθήθηκαν από τους επιστήμονες παραμένουν όπως ήταν. Πέντε έχασαν το 905 και πλέον των μελών τους στην περιοχή της Αλάσκας και του Καναδά.

Η αιτία είναι πιθανότατα η επιμήκυνση της θερινής περιόδου και των δεινών που επιφέρει για τα ζώα, τα οποία είναι καλά προσαρμοσμένα για να αντέξουν τον χειμώνα, όχι όμως και το καλοκαίρι, με τα παράσιτα και τις ασθένειες που το συνοδεύουν.

Αντιθέτως, η υπερθέρμανση βοηθά τα τοξικά ερυθροφύκη να κατακτήσουν νέα εδάφη, διεισδύοντας στα ολοένα και πιο θερμά νερά της Αρκτικής, δηλητηριάζοντας ψάρια και καρκινοειδή.