Πολωνία: Η κρίσιμη απόφαση για τις κρατικές υποκλοπές με Pegasus

Την επόμενη Τρίτη, το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Στρασβούργο, αποφασίζει για την προσφυγή όσων παρακολουθούσε το πολωνικό Κράτος, με την προηγούμενη κυβέρνηση του, με την χρήση του λογισμικού spyware Pegasus.

Η απόφαση θα είναι σημαντική, καθώς θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο η παρακολούθηση με λογισμικό υποκλοπής για λόγους εθνικής ασφαλείας θα πρέπει να δικαιολογείται ρητά.

Η νέα πολωνική κυβέρνηση, αν και μέλος του Ευρωπαϊκού Λαικού Κόμματος που κράτησε αμφιλεγόμενη στάση στην επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη χρήση των λογισμικών στην ήπειρο (PEGA) «σπρώχνει» την διαλεύκανση των αντίστοιχων υποθέσεων στην Πολωνία, οπου φαίνεται ότι το Pegasus, το ακριβότερο αδελφάκι του Predator, χρησιμοποιήθηκε όχι μεμονωμένα κατά δικαστικών λειτουργών, αλλά σε ευρύτερη κλίμακα απ’  ότι είχε γίνει μέχρι σήμερα γνωστό. Ανάμεσα στο 2017 και στο 2022, η κυβέρνηση του PiS παρακολούθησε πάνω από 600 άτομα, χρησιμοποιώντας το Pegasus.

Φυσικά, υπήρξαν και νόμιμοι στόχοι, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά ο ίδιος ο υπουργός που ήταν  υπεύθυνος για τις μυστικές υπηρεσίες αναγκάσθηκε να ομολογήσει ότι πάρα πολλοί ανθρωποι παρακολουθήθηκαν απλώς για «λόγους ευκολίας» (δείτε ΕΔΩ).

Όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, οι παρακολουθούντες είχαν θράσος: ένα από τα θύματά τους ήταν ο επικεφαλής της προεκλογικής καμπάνιας της αντιπολίτευσης το 2019, Κρίστοφ Μπρέζα. Εκείνοι που τον παρακολουθούσαν αποφάσισαν να διαρρεύσουν τα μηνύματά του την κρατική πολωνική τηλεόραση, που στη συνέχεια ομολόγησε ότι το «αποκλειστικό» ρεπορτάζ της ήταν  προιόν υποκλοπής και αναγκάσθηκε να πληρώσει αποζημίωση 200.000 ζλότυ.

Φυσικά και στην περίπτωση της Πολωνίας, η κατασκευάστρια εταιρεία NSO απεκδύεται κάθε ευθύνης, λέγοντας ότι εκείνη απλώς πούλησε το λογισμικό στην κυβέρνηση, που είναι υπεύθυνη για την χρήση του. Όμως, το διάστημα της χρήσης του παράνομου λογισμικού - που στην Πολωνία χρειαζόταν έγκριση δικαστικού σχηματισμού για να γίνει- ήταν 5 ολόκληρα χρόνια, στα οποία η NSO θα μπορούσε, αν ήθελε, να ζητήσει εξηγήσεις από τους Πολωνούς  συνεταίρους της. Δεν ήθελε όμως. Όπως δεν ήθελε, απ’  ότι φαίνεται και η τότε πολωνική κυβέρνηση να στερηθεί το «εργαλείο», χάρη στο οποίο ελέγχει την πολιτική διαδικασία στη χώρα.