Κόκκινα Δάνεια: Το σχέδιο Ηρακλής και η “Λερναία Ύδρα”

Το κόκκινο χρώμα έχει συνδεθεί εννοιολογικά με τα δάνεια, αλλά και το αντίστροφο: τα δάνεια έχουν συνδεθεί εννοιολογικά με το κόκκινο χρώμα. Και ενώ βρισκόμαστε σε περίοδο «ανάπτυξης» και «επενδύσεων» – όπως ακούγονται οι έννοιες τελευταία αρκετά – τα κόκκινα δάνεια καλά κρατούν στην κορυφή του νούμερου ένα άλυτου προβλήματος στην Ελλάδα, κρατώντας μάλιστα την Χώρα μας στα ύψη των στατιστικών ευρωπαϊκών πινάκων κατάταξης άλυτων και αρρύθμιστων δανείων.

Το σχέδιο που προετοιμάζεται και μόλις ψηφιστεί θα έχει ως στόχο την αντιμετώπιση ενός μεγάλου ποσοστού κόκκινων δανείων, ονομάστηκε «Ηρακλής», δανειζόμενο το όνομα από τον αρχαίο μυθικό ήρωα, γιο του Δία και της Αλκμήνης. Η ονομασία αυτή είναι συμβολική, καθότι το σχέδιο αυτό που ετοιμάζει η Τράπεζα της Ελλάδος σε συνεργασία με την ελληνική Κυβέρνηση, έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει και να ελαφρύνει τις ελληνικές Τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια κατά 40% τουλάχιστον σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπων. Με τον τρόπο αυτό οι Τράπεζες θα απαλλαγούν από τα «κόκκινα» χαρτοφυλάκια τους που τις κρατούσαν μακριά, τόσα χρόνια από το κατ’ εξοχήν έργο τους που είναι : η διαχείριση κινδύνου μέσω της χορήγησης δανείων. Βρισκόμαστε λοιπόν σε μία εποχή προσπάθειας «κάθαρσης» των τραπεζών, με σκοπό τον νέο γύρο δανειακών χορηγήσεων.

Σύντομη περιγραφή του Σχεδίου Ηρακλής:
Ένας μεμονωμένης διαχείρισης φορέας τιτλοποίησης θα αγοράζει μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τις τράπεζες, θα τιτλοποιούνται και οι τίτλοι θα πωλούνται σε επενδυτές. Το κράτος θα παρέχει την εγγύηση του Δημοσίου για τους τίτλους υψηλής εξασφάλισης, οι οποίοι θα θεωρούνται «χαμηλότερου κινδύνου». Στόχος λοιπόν του σχεδίου είναι η διευκόλυνση των τραπεζών να τιτλοποιούν και να αφαιρούν τα κόκκινα χαρτοφυλάκιά τους από τους ισολογισμούς τους. Επίσης στόχος του σχεδίου είναι η προσέλκυση επενδυτών, οι οποίοι θα «κληθούν» να επενδύσουν στα κόκκινα χαρτοφυλάκια που έχουν τιτλοποιηθεί.

Ένα πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο είναι ασφαλής δημοσιονομικά η παροχή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου;

Ένα δεύτερο ερώτημα που γεννάται επίσης ευλόγως είναι το εξής: Ακόμα και αν πετύχουν τους στόχους τους και γίνουν όλα όσα έχουν σχεδιάσει με το σχέδιο Ηρακλής, οι κόκκινοι δανειολήπτες έχουν κάποιο όφελος από το σχέδιο αυτό; Ο σκοπός του σχεδίου είναι η μονομερής επίλυση και «κάθαρση» μονάχα των Τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια; Γιατί με μία πρώτη ανάγνωση του σχεδίου, δεν γίνεται ουδόλως αναφορά στους δανειολήπτες και πως αυτοί θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και να ρυθμίσουν τις κόκκινες οφειλές τους με τους καινούριους επενδυτές των δανείων τους. Δεν γίνεται σαφής μνεία για τους τρόπους ρύθμισης καθώς επίσης και δεν κατατέθηκε κάποιο άλλο σχέδιο ρύθμισης που να αφορά τους δανειολήπτες. Υπάρχουν μόνο κατά καιρούς αόριστες δηλώσεις και παροχές διευκρινήσεων, οι οποίες κατά κύριο λόγο αναφέρουν ότι οι ρυθμίσεις με τους επενδυτές θα μπορούν να είναι πιο ευέλικτες σε σχέση με αυτές που είχαν λάβει χώρα μέχρι σήμερα με τα πιστωτικά ιδρύματα.

Σύμφωνα με τον μύθο, όταν ο Ηρακλής έκοβε το κεφάλι της Λερναίας Ύδρας, έβγαιναν δύο κεφάλια. Κατάφερε όμως και την νίκησε, όταν έκαψε την πληγή της με τη φωτιά. Χρειάζεται λοιπόν αντιμετώπιση του προβλήματος από τη ρίζα του και συνολικά. Και η συνολική αντιμετώπιση συμβαίνει όταν θα μπουν στο «κάδρο» των σχεδίων αντιμετώπισης και οι πολίτες δανειολήπτες, οι οποίοι αυτοί τη στιγμή όχι μόνο δεν δύνανται να πληρώνουν τις δόσεις έτσι όπως έχουν προσαρμοστεί από την υπερημερία τους, αλλά δεν μπορούν καν να τις ρυθμίσουν! Δεν υπάρχει κανένα νομικό εργαλείο να αντιμετωπίσουν τις οφειλές τους, πέραν της πλατφόρμας της προστασίας κύριας κατοικίας. Η συγκεκριμένη δε πλατφόρμα έχει ως στόχο μόνο την προστασία της κύριας κατοικίας και όχι τη ρύθμιση εν γένει. Έχει δε συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια και αφορά μια ειδική κατηγορία ατόμων. Οι υπόλοιποι τι να κάνουν; Η δε δυσκολία της χρήσης της και η μη αποτελεσματική εφαρμογή της, αποκαλύπτονται και από τον αριθμό των αιτήσεων που έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς μέχρι σήμερα. Ένα ακόμα νομικό εργαλείο είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός που είναι επίσης μια πολύπλοκη διαδικασία και αφορά τις επιχειρήσεις μόνο.

Πέραν των ανωτέρω, δεν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να ρυθμίσει κάποιος τις οφειλές του και εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες βρίσκονται σε αδιέξοδο, βυθισμένοι στα οικονομικά τους προβλήματα, και καταδικασμένοι να ακούν για «ανάπτυξη» και επίλυση κόκκινων δανείων, ωσάν να βρίσκονται στην έρημο και να βλέπουν οάσεις, με αποτέλεσμα να τρέχουν «διψασμένοι» να πιουν νερό και να συνειδητοποιούν μόλις φτάσουν ότι ήταν «όνειρο», ή για να μιλήσουμε και επίκαιρα ήταν «μύθος»..

Δυστυχώς δεν υπάρχει καιρός για λάθη και αναποτελεσματικές μονομερείς μεθόδους. Η δεκαετής εμπειρία μας από την οικονομική κρίση, θα έπρεπε να μας έχει διδάξει και τους τρόπους αντιμετώπισης της. Ένα είναι σίγουρο.. η Λερναία Ύδρα των κόκκινων δανείων έχει πολλά κεφάλια (υπερχρεωμένους πολίτες, εγγυητές, πλειστηριασμούς, επιχειρήσεις, Τράπεζες, οφειλές στο Δημόσιο) και εμείς πάμε να «κόψουμε» μόνο το ένα..