Έκρηξη νέων θεραπειών για την πολλαπλή σκλήρυνση
Ελπιδοφόρες προοπτικές για τον έλεγχο της πολλαπλής σκλήρυνσης και τον περιορισμό των επιπτώσεων της πάθησης, δίνουν τα αποτελέσματα πολύχρονων ερευνών.
«Βρισκόμαστε μπροστά σε μια έκρηξη νέων θεραπειών για την πολλαπλή σκλήρυνση, που οδηγούν σε περιορισμό των επιπτώσεων της πάθησης και στην τεράστια βελτίωση της καθημερινότητας των ασθενών. Βήμα-βήμα οι στόχοι για θεραπείες καλά ανεκτές από τους ασθενείς, χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες και με μεγάλη αποτελεσματικότητα επιτυγχάνονται», αναφέρει στο ΑΠΕ/ΜΠΕ ο Δήμος Μητσικώστας, αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο ΕΚΠΑ.
Οι νεότερες εξελίξεις στην πολλαπλή σκλήρυνση συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων, στο Συνέδριο «Ημέρες Νευρολογιας 2017», που διεξήχθη για έβδομη συνεχόμενη χρονιά στο διάστημα 17-19 Φεβρουαρίου από την Νευρολογική Κλινική του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βόλο.
Ο κ. Μητσικώστας, εστίασε στα δεδομένα από τη χρήση της νεότερης θεραπείας, του φουμαρικού διμεθυλεστέρα, υποστηρίζοντας ότι η κλινική εμπειρία διεθνώς -230.000 ασθενείς έχουν λάβει τη θεραπεία - αποδεικνύει μείωση κατά 50% των υποτροπών της πάθησης και περιορισμό κατά 30% της εξέλιξη της αναπηρίας. Χορηγείται σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση που έχουν υποτροπές, αλλά και σε πρωτοδιαγνωσμένους ασθενείς, επισημαίνοντας παράλληλα τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα των θεραπειών.
«Για περισσότερο απο μια δεκαετία», αναφέρει ο κ. Μητσικώστας, «η πολλαπλή σκλήρυνση είναι στο επίκεντρο του ερευνητικού ενδιαφέροντος, καρπός του οποίου αποτελεί η έγκριση πέντε νέων φαρμάκων για την τροποποίηση της εξέλιξης της πάθησης, ανεβάζοντας τον αριθμό των διαθέσιμων παραγόντων για τον έλεγχο της πολλαπλής σκλήρυνσης σε 12. 'Αλλοι τρεις νέοι βιολογικοί παράγοντες και μόρια είναι σε τελική φάση μελετών και η έγκρισή τους από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (European Medicines Agency) αναμένεται στους επόμενους 18 μήνες. Βρισκόμαστε, επομένως, σε μια έκρηξη νέων θεραπειών για την πολλαπλή σκλήρυνση. Λιγότερο σημαντικά αποτελέσματα έχουμε στον τομέα της πρόληψης. Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια πολυπαραγοντική διαταραχή και φαίνεται πως δεν αρκεί η τροποποίηση μερικών προδιαθεσικών παραγόντων για την πρόληψη της πάθησης. Είναι γνωστό, πάντως, ότι η διακοπή καπνίσματος και η επάρκεια βιταμίνης D, αποτελούν προστατευτικούς παράγοντες που μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της πάθησης».
Οι στόχοι είναι υψηλοί, αλλά βήμα-βήμα επιτυγχάνονται
«Στην ιατρική η πλήρης αντιμετώπιση μιας διαταραχής είναι εξαιρετικά σπάνια, ακόμη και μιας λοίμωξης. Στην ουσία, η ιατρική παρέμβαση βοηθά τον ανθρώπινο οργανισμό για τη θεραπεία μιας διαταραχής μέσω του ανοσιακού συστήματος. Στην πολλαπλή σκλήρυνση πάσχει το ίδιο το ανοσιακό σύστημα, οπότε οι θεραπευτικές παρεμβολές είναι περιορισμένες, σε σχέση με άλλες χρόνιες παθήσεις. Παρόλα αυτά, η πρόοδος είναι τεράστια στην καθημερινότητα των ασθενών, μετά την εφαρμογή των νέων θεραπειών. Στην Γερμανία, επί παραδείγματι, το 1992 το 70% των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση ήταν άνεργοι εξαιτίας της πάθησης, ενώ το 2012 το ποσοστό αυτό έπεσε στο 30%, καταγράφοντας μια πτώση 60%. Οι προσδοκίες των ασθενών είναι φυσικά μεγαλύτερες και αυτό είναι φυσιολογικό, αναζητούν πλήρη ίαση, αλλά αυτό είναι μάλλον ανέφικτο. Ωστόσο, ο περιορισμός των επιπτώσεων της πάθησης είναι πολύ μεγάλος με τις νέες θεραπείες. Και οι προσδοκίες των ιατρών είναι ανεκπλήρωτες επί του παρόντος. Θέλουμε θεραπείες που γίνονται καλά ανεκτές απο τους ασθενείς μας, χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες και με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Οι στόχοι αυτοί είναι υψηλοί. Αλλά βήμα-βήμα επιτυγχάνονται».
Ο κ. Μητσικώστας υπογραμμίζει ότι «οι νεότερες από του στόματος θεραπείες εκπληρώνουν μια φυσική ανάγκη του ανθρώπου, να παίρνει ένα φάρμακο με το φυσικό τρόπο που παίρνει οποιαδήποτε άλλη ουσία, τις στέρεες τροφές και τα υγρά που χρειάζεται. Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος είναι αφύσικος και ενοχλητικός. Η εύκολη χορήγηση αυξάνει τη συμμόρφωση με τη θεραπεία, επομένως και την αποτελεσματικότητά της και επιπλέον τα νεότερα φάρμακα είναι ασφαλέστερα, δεν έχουν δηλαδή ανεπιθύμητες ενέργειες που περιορίζουν την ποιότητα της ζωής».
Νεότερα δεδομένα κλινικών μελετών
«Ο φουμαρικός διμεθυλεστέρας είναι μια νεότερη από του στόματος θεραπεία, που περιορίζει την εξέλιξη της πολλαπλής σκλήρυνσης, μειώνοντας τις υποτροπές κατά 50% και τις βλάβες στον εγκέφαλο που αυτή προκαλεί. Έχει επαρκώς μελετηθεί σε κλινικές μελέτες και υπάρχει σημαντική διεθνής κλινική εμπειρία, αφού περισσότεροι απο 230.000 ασθενείς έχουν πάρει αυτή τη θεραπεία διεθνώς. Στην Ελλάδα η κλινική εμπειρία είναι επίσης σημαντική. Πρόκειται για θεραπεία, που μειώνει σημαντικά τις υποτροπές της πάθησης, περιορίζει κατά 30% την εξέλιξη της αναπηρίας και διπλασιάζει τον αριθμό των ασθενών που δεν εμφανίζουν κανένα νέο σημάδι της πάθησης, είτε κλινικά, είτε στη μαγνητική τομογραφία. Επίσης, περιορίζει το ρυθμό της εγκεφαλικής ατροφίας που παρατηρούμε στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση. Τα ευρήματα αυτά συμπίπτουν απόλυτα με την προσωπική μου εμπειρία απο τη θεραπεία 68 ασθενών».
Ποιοι ασθενείς ωφελούνται περισσότερο
«Όπως όλες οι θεραπείες για την πολλαπλή σκλήρυνση, ο φουμαρικός διμεθυλεστέρας έχει μελετηθεί και χορηγείται στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση που έχουν υποτροπές. Οι ασθενείς που εμφανίζουν προοδευτικά εξελισσόμενη πολλαπλή σκλήρυνση χωρίς υποτροπές, δεν ωφελούνται από αυτή τη θεραπεία. Το φάρμακο μπορεί να χορηγηθεί σαν πρώτη θεραπεία σε πρωτοδιαγνωσμένους ασθενείς, αλλά και σαν δεύτερη θεραπεία σε ασθενείς που εμφάνισαν ανεπιθύμητες ενέργειες σε κάποια άλλη. Υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι ο φουμαρικός διμεθυλεστέρας είναι αποτελεσματικός και στην καλπάζουσα πολλαπλή σκλήρυνση, στις περιπτώσεις εκείνες δηλαδή που ένας ασθενής εμφανίζει πολλές υποτροπές, ή πολλές ενεργές εστίες στη μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Γενικά, το φάρμακο θα πρέπει να χορηγείται νωρίς στην έναρξη της πάθησης, όπως άλλωστε όλες οι θεραπείες. Όταν η πάθηση έχει εξελιχθεί, η αποτελεσματικότητα όλων των διαθέσιμων θεραπειών μειώνεται πολύ».
Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία
Ο κ. Μητσικώστας, τονίζει παράλληλα, τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και έναρξης θεραπείας, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «δεν έχουν πειστεί ακόμη όλοι οι νευρολόγοι επ' αυτού, αλλά τα δεδομένα είναι αδιάσειστα και το μήνυμα προς τους συμπολίτες μας θα πρέπει να είναι σαφές. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, έχει αναπτυχθεί μια δημόσια φοβία προς την πάθηση και πολλοί απευθύνονται σε νευρολόγο αιτιώμενοι γενικά συμπτώματα, κυρίως μουδιάσματα που έρχονται και φεύγουν, τα οποία τελικώς δεν σχετίζονται με κάποια νευρολογική διαταραχή. Γενικά, θα έλεγα πως οποιοδήποτε σύμπτωμα που σχετίζεται με το νευρικό σύστημα, όπως θάμβος όρασης, μούδιασμα, αστάθεια, απώλεια ούρων, ίλιγγος, αδυναμία σε χέρι ή πόδι, που διαρκεί σταθερά για περισσότερες απο δύο ημέρες, θα μπορούσε να είναι σημάδι πολλαπλής σκλήρυνσης. Προσοχή,όμως, μόνο η ιατρική εξέταση μπορεί να επιβεβαιώσει αυτή την οδηγία».
