Το στρες “φρενάρει” την ανάπτυξη των παιδιών - Ποιοι οι κίνδυνοι για την υγεία τους

Πηγή των δεινών του  ανθρώπου, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, είναι για τους επιστήμονες το stress, το οποίο φαίνεται να αναστέλλει ακόμη και τη φυσιολογική ανάπτυξή του!

Επηρεάζει την ανθρώπινη ζωή,  από τη στιγμή της δημιουργίας (κύηση) μέχρι το τέλος της, ενώ ενοχοποιείται από τους επιστήμονες για όλες τις μη μεταδοτικές ασθένειες.

«Σήμερα η επιστήμη είναι σε θέση να αποδείξει ότι το stress επιδρά καθοριστικά την ανθρώπινη ζωή και στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης έχει χτυπήσει κόκκινο», ανέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γιώργος Χρούσος, μιλώντας σε διάλεξη του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος με θέμα: «Στρες στον καιρό της κρίσης».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Χρούσος, έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μέχρι και πέντε χρόνων σε στρεσογόνο περιβάλλον είχαν μη φυσιολογική ανάπτυξη.

Σε αυτό συνηγορεί και  μεγάλη αμερικανική έρευνα στην οποία φαίνεται ότι το 80% των φυλακισμένων είχε γεννηθεί και μεγαλώσει σε δυσμενές περιβάλλον.

Stress-αιτίες-συμπτώματα -συνέπειες

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το άγχος είναι το συναίσθημα δυσφορίας που έχουμε όταν αντιμετωπίζουμε ανεπιτυχώς μια στρεσογόνα κατάσταση.

Για την αντιμετώπιση του συναισθήματος αυτού ο ανθρώπινος οργανισμός επιστρατεύει το σύστημα του stress,  το οποίο τον βοηθά να ανταποκριθεί στα στρεσογόνα ερεθίσματα και να επαναφέρει την υγιή ομοιόσταση (μια ισορροπημένη κατάσταση).

Το σύστημα του stress παίζει τεράστιο ρόλο στην επιβίωση του ατόμου. Είναι αυτό που επέτρεψε στον άνθρωπο να προσαρμόζεται κάτω από στρεσογόνες επιλεκτικές πιέσεις κατά την εξέλιξη και να αλλάζει γενετικά.

Το σύγχρονο stress  του δυτικού ανεπτυγμένου κόσμου είναι περισσότερο ψυχοκοινωνικής και λιγότερο σωματικής φύσης.

«Το σύστημα του stress  είναι ένα σύστημα συναγερμού το οποίο είναι φτιαγμένο για να αντιμετωπίζει οξύ και βραχυπρόθεσμο stress που διαρκεί ώρες ή, το πολύ, μέρες. Όταν η κατάσταση stress αρχίζει και διαρκεί εβδομάδες  έως χρόνια, τότε επηρεάζει και τον εγκέφαλο και το σώμα. Όταν δηλαδή, το stress μετατρέπεται από οξύ σε χρόνιο, τότε κυρίως γίνεται νοσογόνο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ Χρούσος.

Πολλές είναι οι αιτίες που ενοχοποιούνται από τους επιστήμονες για την εμφάνιση του stress. Οι κυριότερες είναι :

Καθημερινές δυσκολίες

Μεταβολές στην επαγγελματική (ανεργία) και προσωπική ζωή (διαζύγιο, απώλεια συντρόφου)

Κοινωνικοοικονομική  ανισότητα

Χρόνιες ασθένειες

Φτώχεια

Εθισμός (ναρκωτικά, ποτό, κ.λ.π)

Φυσικές καταστροφές (σεισμοί, πλημύρες, κ.λ.π)

Κατάθλιψη

Έλλειψη ύπνου

Μοναξιά

Jet-lag

Όπως εξήγησε ο διακεκριμένος καθηγητής, το σύστημα του stress  είναι σε διαντίδραση με βασικούς ενδοκρινολογικούς άξονες, όπως της αναπαραγωγής, της αύξησης, του μεταβολισμού και του θυρεοειδούς αδένα. Παράλληλα, το σύστημα του stress επιδρά στο ανοσοποιητικό και στο γαστρεντερικό σύστημα.

Όταν διεγείρεται το σύστημα του stress, ο οργανισμός δεν μπορεί να δαπανήσει ενέργεια ούτε στο σεξ ούτε στην αύξηση (ανάπτυξη), ενώ προσπαθεί να περιορίσει τις ενεργειακές δαπάνες από αυξημένες καύσεις και συνεπώς έχουμε καταστολή αυτών των συστημάτων. Το stress  αφαιρεί ενέργεια από όλα τα συστήματα του οργανισμού που δεν έχουν σκοπό την άμεση επιβίωση του ατόμου. Τα παιδιά με σοβαρή αγχωτική νόσο –αποτέλεσμα του χρόνιου άγχους– δεν ψηλώνουν κανονικά ή μπορεί να γίνουν παχύσαρκα.

Σε όλες τις σύγχρονες παθήσεις, όπως είναι η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο, η αρτηριακή υπέρταση, οι αλλεργικές και αυτοάνοσες φλεγμονώδεις παθήσεις, τα χρόνια σύνδρομα πόνου και κόπωσης, καθώς και οι καταστάσεις άγχους και κατάθλιψης, το σύστημα του stress  παίζει κεντρικό παθογενετικό ρόλο.

Τα βασικά συμπτώματα που εμφανίζει το  οξύ stress είναι:

Άσθμα

Δερματικές παθήσεις  (κνίδωση κ.λ.π)

Ημικρανίες, πονοκέφαλος

Γαστρεντερολογικός πόνος

Υπέρταση

Καρδιακές αρρυθμίες

Ψυχοσωματικά επεισόδια.

Οι συνέπειες του χρόνιου stress είναι σοβαρές και πολλές. Συγκεκριμένα προκαλεί:

Άγχος, κατάθλιψη, εξάρτηση, αντικοινωνική συμπεριφορά, ψυχοσωματικές ασθένειες, κούραση, πόνο

Απώλεια βάρους, μη φυσιολογική ανάπτυξη, παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, φλεγμονές, δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος

Οστεοπόρωση

Πρόωρη γήρανση όλων των ευάλωτων ανθρώπινων οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του μυαλού και του δέρματος

Εξασθενεί τον οργανισμό και τον κάνει ευάλωτο σε ορισμένες  μολύνσεις και καρκίνους

«Βοηθά» όλες τις χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες.

Αντιμετώπιση  stress

Η βοήθεια του ειδικού επιστήμονα (ψυχιάτρου-ψυχολόγου) είναι αναγκαία ώστε μαζί με φαρμακευτική αγωγή να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα έγκαιρα.

Ωστόσο, ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να βοηθήσει τον εαυτόν του με

Σωστή   διατροφή και άσκηση

Σταθερό ωράριο διατροφής, εργασίας και ύπνου

Πνευματική άσκηση

Αναζητώντας την υγιή ευχαρίστηση και κυρίως αποκτώντας νόημα ζωής.