Εξωσωματική γονιμοποίηση: Παιδιά από… τρεις γονείς
Η χρήση μιας νέας τεχνικής εξωσωματικής γονιμοποίησης, η οποία χρησιμοποιεί γενετικό υλικό (DNA) από τρεις ανθρώπους, τους δύο γονείς και μία δεύτερη γυναίκα δότρια, είναι ασφαλής και οδηγεί σε φυσιολογικές κυήσεις.
Τα παραπάνω προκύπτουν από μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, στην οποία συμμετείχαν δύο ελληνικής καταγωγής επιστήμονες.
Η διαπίστωση αυτή ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία «μωρών με τρεις γονείς». Τα πρώτα μπορεί να γεννηθούν έως το τέλος του 2017 στη Βρετανία, την πρώτη χώρα στον κόσμο που το κοινοβούλιό της, από πέρυσι τον Φεβρουάριο, έχει εγκρίνει σχετική νομοθεσία, παρά τις έντονες αντιδράσεις από τις εκκλησίες και άλλους φορείς.
Η νέα μελέτη, με επικεφαλής τον καθηγητή Νταγκ Τέρνμπουλ, διευθυντή του Κέντρου Μιτοχονδριακών Νόσων Wellcome Trust του Πανεπιστημίου του Νιούκασλ, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερς, αφορούσε τεστ σε πάνω από 500 γονιμοποιημένα ωάρια που προέρχονταν από 64 δότριες. Διαπιστώθηκε ότι η όλη διαδικασία γονιμοποίησης με τη βοήθεια του τρίτου DNA από τη δεύτερη «μητέρα» δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ μειώνει σημαντικά (αν και όχι κατά 100%) τα ελαττωματικά μιτοχόνδρια, που μπορεί να «περάσουν» στο παιδί και να του προκαλέσουν κάποια πάθηση.
Τα μιτοχόνδρια, που βρίσκονται εντός του κυττάρου αλλά εκτός του πυρήνα του, αποτελώντας τα «εργοστάσια» ενέργειας, περιέχουν τη δική τους μικρή ποσότητα γενετικού υλικού. Όταν υπάρχει σφάλμα στο μιτοχονδριακό DNA, αυτό μπορεί να κληροδοτηθεί από τη μητέρα (μόνο και όχι από τον πατέρα) στο παιδί, με συνέπεια αυτό να παρουσιάσει διάφορες σοβαρές παθήσεις (καρδιοπάθεια, ηπατοπάθεια, τύφλωση, εγκεφαλικές βλάβες, μυϊκή δυστροφία κ.α.).
Η νέα μέθοδος, γνωστή ως πρώιμη προπυρηνική μεταφορά ή θεραπεία αντικατάστασης μιτοχονδρίων, αντικαθιστά το μιτοχονδριακό DΝΑ της μητέρας με εκείνο μιας υγιούς δότριας. Το τρίτο αυτό DNA συνδυάζεται με το πυρηνικό DΝΑ των δύο γονιών (το οποίο περιέχει όλα τα γονίδια-κλειδιά), εξ ού και ο όρος «μωρά τριών γονιών», παρόλο που μόνο το 0,1% του συνολικού DNA του παιδιού προέρχεται από τη δεύτερη γυναίκα, τη δότρια. Όμως έστω και αυτό το λίγο «ξένο» DNA θα περάσει στις επόμενες γενιές.
Κατά τη διαδικασία, λίγο μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο, αφαιρείται από το έμβρυο όλο το πυρηνικό γενετικό υλικό των γονιών (αλλά όχι το ελαττωματικό μιτοχονδριακό DNA που μένει πίσω) και μεταφέρεται στο έμβρυο μιας δότριας, από όπου έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας, αλλά υπάρχει σε αυτό το υγιές μιτοχονδριακό DNA της.
Μετά τη δημοσίευση της νέας μελέτης, που δείχνει ότι η μέθοδος είναι ασφαλής, ο αρμόδιος εποπτικός φορέας της Βρετανίας, η Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας (HFEA), καλείται πλέον να δώσει την οριστική έγκριση για την εφαρμογή της νέας μεθόδου. Αν αυτό όντως συμβεί, όπως αναμένεται, τότε πρώτο το Κέντρο Γονιμότητας του Πανεπιστημίου του Νιούκασλ θα καταθέσει αίτηση για τη χορήγηση της σχετικής άδειας, παρέχοντας τη νέα μέθοδο σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο να περάσουν στο παιδί τους κάποια γενετική (μιτοχονδριακή) πάθηση.
Όμως δεν λείπουν οι επικριτές, που φοβούνται ότι τα «μωρά των τριών γονιών» ανοίγουν το δρόμο στα «μωρά κατά παραγγελία».
Στη νέα μελέτη συμμετείχαν η δρ Ελπίδα Φραγκούλη, διευθυντικό στέλεχος του βρετανικού εργαστηρίου προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης Reprogenetics και ο δρ Δημήτριος Καλλέας, ερευνητής του Κέντρου Μιτοχονδριακών Ερευνών Wellcome Trust του Ινστιτούτου Γενετικής Ιατρικής της Βρετανίας, καθώς επίσης του Τμήματος Κυτταρικής Βιολογίας της κινεζικής Ακαδημίας Στρατιωτικών Ιατρικών Επιστημών στο Πεκίνο.
