FT για Ελλάδα: Από το χείλος του γκρεμού στο come back
Το όχι και τόσο μακρινό 2011, η Ελλάδα είχε βυθιστεί στην πιο σοβαρή ύφεση που έχει γνωρίσει ποτέ μια ανεπτυγμένη οικονομία εν καιρώ ειρήνης, σημειώνει δημοσίευμα των Financial Times. Πολλά προσωπικά δράματα εκτυλίχτηκαν κατά τα χρόνια της τεράστιας οικονομικής και κοινωνικής δυσπραγίας που προκλήθηκε από την καταστροφική κρίση του δημόσιου χρέους της χώρας.
Αυτόν τον μήνα συμπληρώνονται δέκα χρόνια από το σημείο καμπής αυτού του δράματος, που συγκλόνισε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές για χρόνια και απειλούσε να διαλύσει το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα χρόνια των μνημονίων
Τον Ιούλιο του 2015, ο ελληνικός λαός απέρριψε το διεθνές πρόγραμμα διάσωσης της χώρας, κατόπιν προτροπής της ακροαριστερής κυβέρνησης και προσφυγής σε δημοψήφισμα, σημειώνουν οι FT.
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικής Πολιτικής από το 2014 έως το 2019, Πιέρ Μοσκοβισί, περιγράφει τη δραματική κατάσταση του 2015 με μια φράση: «Αν η Ελλάδα είχε βγει από το ευρώ, αυτό θα σήμαινε το τέλος του νομίσματος». Ωστόσο, μέσα σε λίγες μόνο ημέρες, ο Αλέξης Τσίπρας υποχώρησε.
Η «κωλοτούμπα» Τσίπρα, καθυστέρησε την οικονομική ανάκαμψη και κατέστρεψε τη διεθνή αξιοπιστία της Ελλάδας, επισημαίνουν οι FT, αναγνωρίζοντας ωστόσο, ότι σημάδεψε την αρχή μιας νέας εποχής για την Ελλάδα, θέτοντας τις βάσεις για ανάκαμψη. Έκτοτε, η χώρα έχει καταφέρει να βγει από το πρόγραμμα διάσωσης, να διατηρήσει δημοσιονομική πειθαρχία και να ξεπεράσει σε ανάπτυξη πολύ μεγαλύτερες οικονομίες.
Η Ελλάδα έχασε το 25% του ΑΕΠ της τότε, σύμφωνα με τον νυν πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Η πορεία της Ελλάδας προς την ανάκαμψη δε θα ήταν δυνατή εάν δεν είχαν περάσει δύσκολες μεταρρυθμίσεις. Παρόλα αυτά, δεν είναι όλα ρόδινα, καθώς δέκα χρόνια μετά, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας αντιστοιχεί μόνο στο 70% του μέσου όρου της ΕΕ.
«Οι μεταρρυθμίσεις είναι εμφανείς, αλλά η χώρα δεν έχει μεταμορφωθεί ακόμα», υποστηρίζει ο Τόμας Βίζερ, πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας του Eurogrοup μέχρι τον Φεβρουάριο του 2018. «H νοθεία στα νούμερα αποτέλεσε την αρχή της κρίσης στην Ελλάδα μεταξύ 2009 και 2010», λέει ο Μάρκο Μπούτι, πρώην αξιωματούχος της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για να φέρει σε τάξη τα οικονομικά της, η Ελλάδα χρειάστηκε να εφαρμόσει τρία πακέτα διάσωσης με σκληρή λιτότητα μέσα σε 8 χρόνια. Σύμφωνα με τους FT, το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης, το οποίο ξεκίνησε το 2010, διαμορφώθηκε περισσότερο από την ανάγκη του κατεπείγοντος.
Εκείνο το διάστημα (2008-2013), η οικονομία κατέρρευσε και η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 28%. Το 2015, ο Τσίπρας υποσχέθηκε να καταργήσει τη συμφωνία της Ελλάδας με τους πιστωτές και η θέση του βρήκε μεγάλη απήχηση, μετά από αρκετά χρόνια λιτότητας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήρθε σε αντιπαράθηση με τους πιστωτές και χρειάστηκαν αρκετοί μήνες διαφωνιών για να επιτευχθεί συμφωνία.
Ο αντικαταστάτης του τότε υπουργού Οικονομικών, Γιάννη Βαρουφάκη (παραιτήθηκε μετά τη στροφή Τσίπρα στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος), Ευκλείδης Τσακαλώτος, υποστηρίζει ότι το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης που τελικά συμφώνησε η κυβέρνηση Τσίπρα, ήταν καλύτερο από τα προηγούμενα γιατί σηματοδοτούσε μικρότερους δημοσιονομικούς στόχους.
Παρόλα αυτά, αξιωματούχοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, διαφωνούν με αυτό, ισχυριζόμενοι ότι η κυβέρνηση Τσίπρα απέσπασε μικρές παραχωρήσεις με τεράστιο κόστος. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, η κυβέρνηση Τσίπρα εφάρμοσε πιστά τους όρους του τρίτου προγράμματος διάσωσης και η οικονομία σταθεροποιήθηκε. Με το κόστος δανεισμού να πέφτει, το 2017 η Ελλάδα επέστρεψε στις αγορές.
Η Ελλάδα έχει αλλάξει αλλά έχει ακόμη δρόμο
Το 2019, με την επιστροφή της ΝΔ στην εξουσία, ηανάπτυξη επιταχύνθηκε. Σήμερα, η Ελλάδα έχει πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%, με το δημόσιο χρέος να μειώνεται γρήγορα χάρη στις πρόωρες αποπληρωμές. «Έχουμε μεταμορφώσει την οικονομία, συγκριτικά με αυτό που κληρονομήσαμε το 2019, αλλά έχουν πολλά να γίνουν ακόμα», δηλώνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Οι Financial times επισημαίνουν την επιτυχή κατάργηση γραφειοκρατικών διαδικασιών, την ψηφιοποίηση και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Επιπλέον, το ΑΕΠ της Ελλάδας ξεπέρασε το αντίστοιχο των μεγαλύτερων οικονομιών της ευρωζώνης. Αν και οι επενδύσεις έχουν αυξηθεί στο 15% ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι ακόμη πολύ κάτω από τον μέσο όρο του 20% της ΕΕ. Σύμφωνα με τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο, πρόεδρο του ΣΕΒ, η Ελλάδα έχει ένα καθαρό έλλειμμα επενδύσεων άνω των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, του δικαστικού συστήματος και της δημόσια διοίκησης τα βήματα που έχουν γίνει είναι μικρά. «Η κυβέρνηση έπρεπε να λύσει τα διαχρονικά προβλήματα που είχε η χώρα για δεκαετίες», δηλώνει ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης.
Για τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών από το 2015-2019, Γιώργο Χουλιαράκη, η επιστροφή στην ευημερία πριν από την κρίση παραμένει ένας μακρινός στόχος. «Πρέπει να ξεπερνάμε κατά 1% την υπόλοιπη ΕΕ για άλλα 15 χρόνια, ώστε να φτάσουμε εκεί που ήμασταν το 2007», τονίζει χαρακτηριστικά.
Μια διαφορετική Ευρώπη
Η κρίση στην Ελλάδα, μεταμόρφωσε επίσης και την ΕΕ. Με την κρίση να εξαπλώνεται στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Κύπρο, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε τελικά να δημιουργήσει το δικό της μόνιμο ταμείο διάσωσης, που έγινε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας.
«Εξαιτίας της Ελλάδας, άλλαξε η Ευρώπη», επισημαίνει ο Γιάννης Στουρνάρας. «Η Ελλάδα ήταν η μαία της ιστορίας», προσθέτει.
Μάνδρα: 58χρονος χτύπησε με σκεπάρνι στο κεφάλι συνάδελφό του
Πρετεντέρης - Εκρηκτικός μηχανισμός: Συνεχίζονται οι έρευνες για την ταυτότητα των δραστών
Θεσσαλονίκη: Φωτιά σε εταιρία ανακύκλωσης στη ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου - Ήχησε το 112 (εικόνες)
