Διατηρώντας τη Ζωή και την Ακεραιότητα: Τα Νέα Σύνορα της Χειρουργικής του Εντέρου
Μια διάγνωση καρκίνου του παχέος εντέρου συνοδεύεται από φόβους, όχι μόνο για την επιβίωση, αλλά και για το πώς θα είναι η ζωή μετά. Οι ασθενείς μας εκφράζουν σταθερά ερωτήσεις όπως “Θα χρειαστεί να ζήσω με μόνιμη κολοστομία;” “Θα έχω ακράτεια;” “Θα μου αφαιρέσουν όργανα ζωτικής σημασίας;”
Σήμερα, χάρη στην πρόοδο, αφ’ ενός στις χειρουργικές τεχνικές και αφ’ ετέρου στις αντικαρκινικές θεραπείες, οι απαντήσεις σε πολλά από αυτά τα ερωτήματα είναι ενθαρρυντικές.
Η σύγχρονη χειρουργική παχέος εντέρου και ορθού, δεν επικεντρώνεται μόνο στη διατήρηση της ζωής, αλλά και της ποιότητάς της. Αυτό σημαίνει λιγότερες κολοστομίες, διατήρηση του σφιγκτήρα και των οργάνων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, καθόλου χειρουργείο. Όταν συνδυαστεί με καινοτόμες θεραπείες όπως η ανοσοθεραπεία για όγκους τύπου MSI-H, οι ασθενείς όχι μόνο ζουν περισσότερο, αλλά ζουν καλύτερα.
Στόχος δεν είναι μόνο η επιβίωση
Μέχρι πρόσφατα, η επιτυχία στη χειρουργική του καρκίνου του εντέρου σήμαινε απλώς την ριζική αφαίρεση του όγκου. Πλέον γνωρίζουμε πως η ποιότητα ζωής μετά τη θεραπεία είναι εξίσου σημαντική. Γι’ αυτό και οι εξειδικευμένοι χειρουργοί εντέρου δίνουμε όλο και μεγαλύτερη έμφαση σε τεχνικές διατήρησης του σφιγκτήρα και διατήρησης των οργάνων.
Με τη βοήθεια προηγμένης απεικόνισης και των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών (δηλαδή των λαπαροσκοπικών και ρομποτικών τεχνικών), αναγνωρίζοντας και προστατεύοντας ζωτικές δομές όπως νεύρα, αγγεία και τον σφιγκτήρα του πρωκτού, πολλοί ασθενείς μπορούν να αποφύγουν τη μόνιμη κολοστομία, ακόμη και με όγκους πολύ χαμηλά στο ορθό (το τελικό τμήμα του εντέρου, που καταλήγει στον σφιγκτήρα του πρωκτού). Αυτό επιτυγχάνεται με επεμβάσεις όπως η υπερ-χαμηλή πρόσθια εκτομή του ορθού ή η διασφιγκτηριακή εκτομή, όπου αφαιρείται μόνο το απολύτως απαραίτητο μέρος του σφιγκτήρα, διατηρώντας τη λειτουργικότητα του εντέρου. Το αποτέλεσμα είναι ότι περισσότεροι ασθενείς κρατούν ακέραιο το σώμα και την αυτοεκτίμησή τους.
Όταν η χειρουργική δεν είναι πάντα απαραίτητη: Η Στρατηγική «Παρακολούθησης»
Σε κάποιους ασθενείς με καρκίνο του ορθού που λαμβάνουν χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία πριν το χειρουργείο, ο όγκος μπορεί να εξαφανιστεί πλήρως. Όταν οι εξετάσεις δείχνουν πλήρη ανταπόκριση, μπορεί να προταθεί η στρατηγική “watch and wait” – δηλαδή στενή παρακολούθηση χωρίς απαραίτητα επέμβαση.
Αυτό επιτρέπει τη διατήρηση του ορθού και του σφιγκτήρα, με πολλούς από αυτούς τους ασθενείς να έχουν ισάξια μακροχρόνια αποτελέσματα με όσους υποβλήθηκαν σε χειρουργείο. Είναι μια προσέγγιση που απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση, αλλά προσφέρει πραγματική ελπίδα για διατήρηση οργάνων.
Ανοσοθεραπεία: Μια Επανάσταση για Όγκους με χαρακτηριστικά «MSI-H»
Μια ακόμα εντυπωσιακή εξέλιξη είναι η ανοσοθεραπεία. Ορισμένοι καρκίνοι του παχέος εντέρου ανταποκρίνονται εκπληκτικά καλά σε ανοσοθεραπεία. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός που έχει σχεδιαστεί για να αναγνωρίζει και να καταστρέφει απειλές, όπως ιούς και καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο, ορισμένοι καρκίνοι έχουν τη δυνατότητα να «ξεγελούν» το ανοσοποιητικό σύστημα, εμποδίζοντάς το να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα. Εδώ έρχεται να δράσει αυτή η νέα θεραπεία: οι αναστολείς των ανοσολογικών σημείων ελέγχου.
Σε κατάλληλους ασθενείς, η ανοσοθεραπεία μπορεί να συρρικνώσει ή και να εξαφανίσει τον όγκο χωρίς χημειοθεραπεία ή χειρουργείο. Δυστυχώς όμως, αυτή η θεραπεία είναι αποτελεσματική μόνο σε όσους ασθενείς έχουν όγκους με Υψηλή Μικροδορυφορική Αστάθεια (MSI-H) ή Ανεπάρκεια στη Διόρθωση του DNA (dMMR). Πρόκειται για μια γενετική ιδιαιτερότητα που υπάρχει στο περίπου 4-5% των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου. Σε αυτούς τους ασθενείς, η ανοσοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη χημειοθεραπεία, και μάλιστα με λιγότερες παρενέργειες.
Ο έλεγχος MSI είναι πλέον απαραίτητος και είναι κάτι που κάθε ασθενής με καρκίνο παχέος εντέρου πρέπει να ζητήσει.
Μέλλον με Επιλογές
Το μέλλον της φροντίδας για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι πιο εξατομικευμένο, λιγότερο επεμβατικό και πιο προσανατολισμένο στη διατήρηση της ποιότητας ζωής. Με τον κατάλληλο συνδυασμό απεικόνισης, χειρουργικής και στοχευμένων θεραπειών, πολλοί ασθενείς μπορούν να αποφύγουν τις παλιές, επώδυνες συνέπειες.
Τι μπορείτε να κάνετε αν διαγνωστείτε με καρκίνο εντέρου:
- Ρωτήστε. Υπάρχουν επιλογές διατήρησης του σφιγκτήρα ή των οργάνων;
- Ζητήστε κι άλλη γνώμη. Η εμπειρία μετράει.
- Γνωρίστε τα χαρακτηριστικά του όγκου σας. Ο έλεγχος MSI μπορεί να ανοίξει την πόρτα για ανοσοθεραπεία.
- Επιλέξτε ιατρική ομάδα όλων των σχετικών ειδικοτήτων και ζητήστε να επικοινωνούν μεταξύ τους
Σήμερα, οι ασθενείς με καρκίνο του εντέρου, αφ’ ενός έχουν περισσότερες επιλογές από ποτέ και, αφ’ ετέρου δεν είναι πια μόνοι στην πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν. Χειρουργοί, ογκολόγοι, ακτινολόγοι και εξειδικευμένοι νοσηλευτές συνεργάζονται στενά, όχι μόνο για να προσφέρουν την καλύτερη δυνατή θεραπεία, αλλά και για να στηρίξουν τον κάθε ασθενή ξεχωριστά. Το πλάνο θεραπείας χτίζεται γύρω από τον ασθενή — όχι μόνο για να θεραπεύσει, αλλά και για να προσφέρει ποιότητα ζωής.
Κωνσταντίνος Μαυραντώνης Χειρουργός, Διευθυντής ΣΤ’ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ Κέντρου Αριστείας στην Χειρουργική Παχέος Εντέρου, Ορθού Πρωκτού. Ιδρυτής, Γεν. Διευθυντής NoDE Institute
