Τροφές και αντικείμενα που είναι επικίνδυνα στο στόμα μικρών παιδιών

Στη βρεφική ηλικία και μέχρι τα 4 έτη της ζωής, οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί σε τροφές που δίνουν στα παιδιά ή παίρνουν από μόνα τους, αλλά και σε αντικείμενα που κρατούν στα χέρια και δυνητικά μπορούν να εισχωρήσουν στο στόμα τους.

Το παιδί μέχρι την ηλικία των 4 ετών δεν έχει αναπτύξει πλήρως τη οδοντοφυΐα του και συνεπώς δεν μπορεί να τεμαχίσει και να πολτοποιήσει μια σκληρή τροφή, όπως ξηρούς καρπούς, γενικά κομμάτια από φρούτα (αχλάδια, μήλα, ροδάκινα). Επίσης μικρά αντικείμενα που από μόνο του έχει βάλει στο στόμα (χάντρες, χαρτί φελιζόλ), υπάρχει πιθανότητα με κλάμα με φόβο να κάνει έντονη εισπνοή και να οδηγηθεί το περιεχόμενο του στόματος στο λάρυγγα, στη τραχεία και στους βρόγχους του πνεύμονα και έτσι έχουμε τις περιπτώσεις εισρόφησης ξένου σώματος στο κατώτερο αναπνευστικό.

Το παιδί αμέσως μετά την εισρόφηση, εκδηλώνει επίμονο ή παροξυσμικό βήχα που μπορεί να συνοδεύεται με δύσπνοια ή και μελάνιασμα στα χείλη και μετά από λίγο να ηρεμήσει και να εμφανιστούν τα συμπτώματα πάλι μετά από λίγη ώρα και κατά τη διάρκεια της νύκτας. Στις περιπτώσεις αυτές οι γονείς πρέπει να μεταφέρουν το παιδί στα επείγοντα Παιδιατρικού Νοσοκομείου, προκειμένου να αξιολογηθεί από παιδίατρο και ωτορινολαρυγγολόγο, να γίνει ακτινογραφία θώρακος και στη πλειονότητα των περιπτώσεων βρογχοσκόπηση, προκειμένου να εξεταστεί εσωτερικά όλος ο πνεύμονας και να αφαιρεθεί το ξένο σώμα.

Εάν ο γονέας δεν είναι παρών στο επεισόδιο και διαπιστώσει επίμονο βήχα, θα συμβουλευτεί τον παιδίατρο άμεσα και το πλέον ασφαλές είναι να αξιολογηθεί στο Νοσοκομείο.

Τη στιγμή που έγινε η εισρόφηση, μπορούμε να ανοίξουμε το στόμα του παιδιού και μόνο στη περίπτωση που βλέπουμε κάποιο ξένο σώμα μεγάλο και ορατό, να προσπαθήσουμε να το τραβήξουμε. Απαγορεύεται να κάνουμε χειρισμούς στα τυφλά με το δάκτυλο, διότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να σπρώξουμε το ξένο σώμα στο λάρυγγα, με ολέθριες για το παιδί συνέπειες. Εάν το παιδί είναι μελανιασμένο, δεν αναπνέει, το κρατάμε μπρούμητα με το κεφάλι προς τα κάτω, πάνω στο αντιβράχιό μας κρατώντας με τα δάκτυλά μας ανοικτό το στόμα, κτυπάμε το παιδί ανάμεσα στις ωμοπλάτες και παράλληλα καλούμε ασθενοφόρο με εξειδικευμένο νοσηλευτή. Εικόνα 1.

(Εικόνα 1)

Εάν πρόκειται για μεγάλο παιδί ή ενήλικα εφαρμόζουμε την τεχνική πίεσης της κοιλιακής χώρας για την αποβολή του ξένου σώματος. Εικόνα 2.

(Εικόνα 2)

Οι εισροφήσεις ξένων σωμάτων σε παιδιά μέχρι 4 ετών, είναι δυστυχώς συχνές. Από μια μελέτη που έγινε από τις Παιδο-ωτορινολαρυγγολογικές κλινικές όλων των Δημόσιων Παιδιατρικών Νοσοκομείων της χώρας, από το 1995 έως το 2015, έγιναν 4.127 βρογχοσκοπήσεις για αφαίρεση ξένων σωμάτων του πνεύμονα σε παιδιά με εντυπωσιακή ποικιλία όσον αφορά και στο μέγεθος και στην υφή αυτών. Εικόνα 3.

(Εικόνα 3)

Όταν το παιδί έχει τοποθετήσει ξένο σώμα στο στόμα του ή έχει ογκώδη τροφή μέσα σε αυτό, υπάρχει περίπτωση κατά τη διαδικασία κατάποσης το ξένο σώμα ή ο βλωμός να σφηνώσει σε κάποιο τμήμα του οισοφάγου και να μη προωθηθεί στο στομάχι. Στη περίπτωση αυτή απουσιάζει ο βήχας και παρατηρείται μια τάση εμέτου που είναι πιο έντονη εάν προσπαθήσουμε να δώσουμε νερό. Το παιδί συνεχίζει να έχει τάση για εμετό, δεν μπορεί να καταπιεί και παρουσιάζει και έντονη σιαλόρροια. Δεν κάνουμε κανένα χειρισμό και οδηγούμε το παιδί στα επείγοντα του Παιδιατρικού Νοσοκομείου για αξιολόγηση, ενδοσκόπηση, ακτινογραφια θώρακος και ενδεχόμενα οισοφαγοσκόπιση για την αφαίρεση του ξένου σώματος. Εικόνα 4.

(Εικόνα 4)

Τα ξένα σώματα οισοφάγου δεν βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού όπως τα ξένα σώματα του πνεύμονα και είναι πιο σπάνια. Η ίδια μελέτη που έγινε από τα Δημόσια Παιδιατρικά Νοσοκομεία κατέδειξε στο ίδιο χρονικό διάστημα 784 οισοφαγοσκοπήσεις  για ξένα σώματα στον οισοφάγο.

Συμπερασματικά συστήνουμε στους γονείς, να μη δίνουν σε παιδιά μικρότερα των 4 ετών ξηρούς καρπούς, μεγάλα κομμάτια σκληρών φρούτων και να ελέγχουν την προσβασιμότητα των παιδιών σε μικρά αντικείμενα που μπορούν να τοποθετήσουν στο στόμα τους με κίνδυνο εισρόφησης αυτών  στον πνεύμονα ή ενσφήνωσης στον οισοφάγο. Εάν το παιδί σε απουσία τους, παρουσιάσει απότομο και επίμονο βήχα, τάση επίμονου εμέτου και σιαλόρροια, θα πρέπει άμεσα να οδηγήσουν το παιδί στα επείγοντα του Παιδιατρικού Νοσοκομείου.

*Αρθρο του Εμμανουήλ Κουδουμνάκη, ΩΡΛ, Συντονιστή Διευθυντή Γ’ Παιδιατρικής Κλινικής Ωτορινολαρυγγολογίας ΜΗΤΕΡΑ.