Ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη παιδιού και εξωσωματική γονιμοποίηση

Τις τελευταίες δεκαετίες οι μέθοδοι για τη θεραπεία της υπογονιμότητας άρχισαν να εφαρμόζονται συστηματικά. Η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (ΙΥΑ) αποτελεί την πλέον επιστημονικά αποδεκτή προσέγγιση για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας και περιλαμβάνει πολλές μεθόδους που χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ή συμπληρωματικά και διαφέρουν ως προς τον βαθμό παρέμβασης. Παγκοσμίως παρατηρείται αυξητική τάση σχετικά με τη χρήση και τη διαθεσιμότητα των θεραπειών υπογονιμότητας τα τελευταία 25 χρόνια. Συνεπώς, η ζήτηση αυτή για θεραπεία γονιμότητας έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη τεχνολογιών και ερευνών με στόχο την βελτιστοποίηση των μεθόδων της ΙΥΑ. Καθώς η εξωσωματική γονιμοποίηση είχε ήδη εισαχθεί το 1978, οι μελέτες παρακολούθησης (follow-up studies) παιδιών από εξωσωματική γονιμοποίηση (ΕΓ)  είναι ευρύτερα διαθέσιμες και αφορούν την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού καθώς και την ψυχολογική προσαρμογή των γονέων. Υπάρχει, λοιπόν, σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον γύρω από θέματα που σχετίζονται με την εξέλιξη των παιδιών από εξωσωματική γονιμοποίηση σε γνωστικό, συναισθηματικό, συμπεριφορικό και κοινωνικό επίπεδο.

Τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευτεί έρευνες που παρακολουθούν παιδιά που προήλθαν από εξωσωματική γονιμοποίηση καταλήγοντας σε ασφαλή συμπεράσματα για τη φυσική κατάσταση και αναπτυξιακή πορεία τους. Τα προβλήματα συμπεριφοράς συχνά προσδιορίζονται από το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται το νεαρό άτομο και διακρίνονται σε εσωτερικευόμενα και εξωτερικευόμενα. Οι περισσότερες από τις υπάρχουσες μελέτες που συνέκριναν τη συχνότητα εμφάνισης συμπεριφορικών και συναισθηματικών προβλημάτων στα παιδιά από ΕΓ και στα παιδιά από φυσική σύλληψη κατέληξαν στο ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ αυτών των ομάδων ως την ηλικία 11-12 ετών. Η μετάβαση στην περίοδο της εφηβείας επιφέρει συνήθως συναισθηματικές και συμπεριφορικές αλλαγές σε όλα τα παιδιά ανεξαρτήτου τρόπου σύλληψης.

Σε ό,τι αφορά τη μελλοντική πορεία και εξέλιξη της ψυχοσυναισθηματικής τους υγείας τα αποτελέσματα των ερευνών που πραγματοποιήθηκαν σε παιδιά σχολικής ηλικίας και εφήβους είναι καθησυχαστικά και ενθαρρυντικά καθώς δεν παρατηρείται κάποια μορφή παθολογίας ως προς την εκδήλωση του συναισθήματος και της συμπεριφοράς τους.

Δυσκολίες συμπεριφοράς που έχουν αναφερθεί κατά τον πρώτο χρόνο ζωής των παιδιών από ΕΓ προέρχονται περισσότερο από ανησυχίες των μητέρων ως προς την προσαρμογή και την ψυχική υγεία των παιδιών τους παρά σε προβλήματα συμπεριφοράς των ίδιων των παιδιών. Οι μητέρες, συνήθως, παιδιών από ΕΓ τείνουν να είναι πιο ανήσυχες και υπερπροστατευτικές κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου.

Σε κάθε περίπτωση όμως το μεγάλωμα ψυχικά υγειών παιδιών ,σε κάθε είδους οικογένειας, εξαρτάται άμεσα από τις ψυχικές ικανότητες των γονέων.  Ως επαγγελματίες της ψυχικής υγείας  χρειάζεται να έχουμε στο νου μας πως κάθε μορφή οικογένειας αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις, έχει τους δικούς της περιορισμούς αλλά και το δικό της δυναμικό. Ας μην ξεχνάμε ότι η λειτουργικότητα της οικογένειας δεν καθορίζεται από τη σύνθεση και τη μορφή της αλλά από τις οικογενειακές διεργασίες και την ποιότητα των σχέσεων.  

*Αρθρο της Μαρίας Σουροπάνη, Ψυχολόγου, Συστημικής Ψυχοθεραπεύτριας, Μονάδα Υγεία IVF Εμβρυογένεσις.