O υποβρύχιος “υβριδικός” πόλεμος και ο κίνδυνος για τις υποθαλάσσιες υποδομές της Ελλάδας
Του Χάρη Καρανίκα
Η αρχή έγινε με τις εκρήξεις σε υποθαλάσσιους αγωγούς στη Βαλτική τον Σεπτέμβριο του 2022. Οι αγωγοί Nord Stream που μετέφεραν ρωσικό αέριο στην Ευρώπη είχαν καταστραφεί όμως τα αίτια παραμένουν αδιευκρίνιστα ακόμα και σήμερα. στην Βαλτική.
Μετά τις εκρήξεις που προκάλεσαν την «εξαΰλωση» κομματιού των αγωγών μήκους τουλάχιστον 50 μέτρων και την απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων φυσικού αερίου που ισοδυναμεί με περιβαλλοντική καταστροφή, Δύση και Ρωσία αντάλλαξαν κατηγορίες δείχνοντας ο ένας τον άλλον ως ενδεχόμενο δράστη.
Έναν χρόνο μετά, τον Οκτώβριο του 2023, άλλος υποθαλάσσιος αγωγός, μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας παρουσιάζει σοβαρές ζημιές από άγκυρα κινεζικού φορτηγού πλοίου με αποτέλεσμα η λειτουργία του να διακοπεί.
Επόμενος σταθμός, Νοέμβριος 2024: Δύο υποβρύχια καλώδια τηλεπικοινωνιών που συνδέουν τη Σουηδία και τη Δανία κόβονται την ώρα που πλέει ακριβώς από πάνω τους κινεζικό πλοίο. Το καλώδιο Arelion που συνέδεε το σουηδικό νησί Gotland με τη Λιθουανία υπέστη ζημιά νωρίς το πρωί της 17ης Νοεμβρίου και το καλώδιο C-Lion 1 που συνδέει το Ελσίνκι με το γερμανικό λιμάνι του Ρόστοκ κόπηκε νότια του νησιού Oland της Σουηδίας την επόμενη μέρα. Λίγο αργότερα η Σουηδία δήλωσε ότι η Κίνα απέρριψε σχετικό αίτημα εισαγγελικών ερευνών και ότι το κινεζικό πλοίο είχε εγκαταλείψει την περιοχή.
(Βαλτική: Το πλοίο του σκιώδους ρωσικού στόλου που μπλόκαρε η Φινλανδία τον Δεκέμβριο)
Το πλέον πρόσφατο επεισόδιο γράφτηκε πριν από σχεδόν τρεις εβδομάδες, με τη διακοπή λειτουργίας υποθαλάσσιου καλωδίου ρεύματος Estlink 2 που συνδέει τη Φινλανδία και την Εσθονία, με στέλεχος του φινλανδικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας να δηλώνει ότι “δεν μπορεί να αποκλειστεί η δολιοφθορά”. Την ίδια ώρα ευρωπαίοι αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι υποπτεύονται ότι πολλά από τα περιστατικά αφορούσαν δολιοφθορές που συνδέονται με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο άμεσα απέρριψε τους ισχυρισμούς ως «παράλογους» και «γελοίους».
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ ανέφερε ότι θα ενισχυθεί η στρατιωτική παρουσία στην Βαλτική, ενώ η Φινλανδία έδειχνε συνδεδεμένο με τη Ρωσία τάνκερ ως υπεύθυνο για το πιθανό σαμποτάζ.
(Βαλτική - Εσθονία: Περιπολίες μετά την υποψία για το σαμποτάζ σε υποβρύχιο καλώδιο)
Έπειτα από έρευνες προέκυψε ότι το εν λόγω τάνκερ, ονόματι Eagle S, ενδεχομένως να άνηκε στο “σκιώδη στόλο” δεξαμενόπλοιων που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία για την παράκαμψη των διεθνών κυρώσεων όσον αφορά την εμπορία ρωσικού πετρελαίου. Η ζημιά δε στο Estlink 2 εκτιμάται ότι προκλήθηκε από το σύρσιμο της άγκυρας του τάνκερ και μόνο ως ακούσια δεν αντιμετωπίζεται. Το δεξαμενόπλοιο επιβράδυνε και έσυρε την άγκυρά του γύρω από το καλώδιο γύρω στο μεσημέρι της 25ης Δεκεμβρίου, δήλωσε η αστυνομία της Φινλανδίας. Aποτέλεσμα ήταν το Eagle S να κατασχεθεί από τις φινλανδικές αρχές.
Από πληροφορίες της Lloyd’s List, μίας από τις μεγαλύτερες και παλαιότερες ναυτιλιακές εκδόσεις, φαίνεται ότι το συγκεκριμένο δεξαμενόπλοιο “ήταν φορτωμένο με κατασκοπευτικό εξοπλισμό”, ο οποίος θα χρησιμοποιούνταν για την παρακολούθηση πλοίων και αεροσκαφών του ΝΑΤΟ. “Ο εξοπλισμός υψηλής τεχνολογίας στο πλοίο ήταν ασυνήθιστος για ένα εμπορικό σκάφος και κατανάλωνε περισσότερη ενέργεια από τη γεννήτρια του πλοίου, οδηγώντας σε επαναλαμβανόμενες διακοπές ρεύματος”, ανέφερε στη Lloyd’s List πηγή εξοικειωμένη με το πλοίο που του παρείχε εμπορικές θαλάσσιες υπηρεσίες πριν από επτά μήνες.
“Όπως και το Eagle S, ένα άλλο σχετικό δεξαμενόπλοιο από το ίδιο σύμπλεγμα ιδιοκτησίας, το Swiftsea Rider, είχε επίσης εγκατεστημένο παρόμοιο εξοπλισμό”, αναφέρθηκε. Η πηγή επεσήμανε επίσης ότι ένα μη εξουσιοδοτημένο άτομο, που δεν ήταν ναυτικός, εντοπίστηκε στο Eagle S και ότι ο εξοπλισμός παρακολούθησης μεταφέρθηκε στο 20χρονο δεξαμενόπλοιο μέσω “τεράστιων βαλιτσών” μαζί με “πολλούς φορητούς υπολογιστές”, που διέθεταν πληκτρολόγια για την τουρκική και τη ρωσική γλώσσα. Οι συσκευές εκπομπής και λήψης χρησιμοποιήθηκαν για την καταγραφή όλων των ραδιοσυχνοτήτων και όταν το Eagle S έφτασε στη Ρωσία αποφορτώθηκε για ανάλυση, σύμφωνα με τη πηγή.
Το Eagle S με σημαία Νήσων Κουκ και το Swiftsea Rider με σημαία Ονδούρας είναι δύο από τα 26 γηρασμένα δεξαμενόπλοια που συνδέονται με τη Ρωσία με αδιαφανείς ιδιοκτησιακές δομές, συνδεδεμένα με δύο διαχειριστές πλοίων στους οποίους επιβλήθηκαν κυρώσεις από την Μεγάλη Βρετανία πριν από 12 μήνες για “υποστήριξη της πολεμικής μηχανής του Πούτιν”.
Σημειώνεται ότι πέρα από το υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο Estlink 2, το Eagle S προκάλεσε ζημιές και σε τέσσερα υποθαλάσσια καλώδια τηλεπικοινωνιών.
Σε έγγραφο της Υπηρεσίας Ερευνών του Αμερικανικού Κογκρέσου με ημερομηνία Σεπτεμβριου 2022 που εντόπισε το ant1news.gr, επισημαίνεται ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αυξήσει την ανησυχία για την ασφάλεια των εμπορικών υποθαλάσσιων τηλεπικοινωνιακών καλωδίων μεταξύ ορισμένων μελών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Αυτή η ανησυχία βασιζόταν σε προηγούμενες αναφορές “για τις ικανότητες της Ρωσίας να κόβει ή να προκαλεί βλάβες σε υποθαλάσσια καλώδια και τις δραστηριότητές της κοντά στην υποθαλάσσια υποδομή των χωρών του ΝΑΤΟ”.
Σε αυτές τις προηγούμενες αναφορές αξιωματούχοι άμυνας και άλλοι αναλυτές εξωτερικών σχέσεων έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι η Ρωσία θα μπορούσε να κόψει εμπορικά υποθαλάσσια καλώδια τηλεπικοινωνιών για να διαταράξει τις επικοινωνίες.
Για παράδειγμα, το 2017, ο υποναύαρχος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ Άντριου Λένον, διοικητής των υποβρυχίων δυνάμεων του ΝΑΤΟ τότε, φέρεται να δήλωσε σύμφωνα με το έγγραφο της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου: “Βλέπουμε τώρα ρωσική υποθαλάσσια δραστηριότητα κοντά σε υποθαλάσσια καλώδια που δεν πιστεύω ότι έχουμε δει ποτέ… Η Ρωσία ενδιαφέρεται σαφώς για τις υποθαλάσσιες υποδομές του ΝΑΤΟ και των χωρών του ΝΑΤΟ”. Επιπρόσθετα, το 2018, δημοσίευμα επικαλούμενο έγγραφα του ρωσικού κοινοβουλίου, αναφέρονταν στις δυνατότητες της Ρωσίας να χτυπά άκρως απόρρητα καλώδια επικοινωνίας, να κόβει υποθαλάσσια καλώδια και να μπλοκάρει υποβρύχιους αισθητήρες.
Η καταστροφή υποβρύχιων καλωδίων μέλους του ΝΑΤΟ από τάνκερ του σκιώδους στόλου της Ρωσίας δεν θα έπρεπε να αφήνει αδιάφορη και την Ελλάδα, αφού στις ελληνικές θάλασσες πλήθος τέτοιων δεξαμενόπλοιων φέρεται να πραγματοποιεί μεταφορές πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο (Ship-To-Ship transfers - STS). Ιδίως απο τη στιγμή που οι υποθαλάσσιες περιοχές της χώρας μας διατρέχονται συνολικά από εννέα διεθνή και εθνικά καλώδια τηλεπικοινωνιών.
Τα μέτρα υπό την ηγεσία της Δύσης για τις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας που ακολούθησαν την εισβολή στην Ουκρανία, στόχευαν στην εξάλειψη των εσόδων για την πολεμική μηχανή της Μόσχας και θέσπιζαν ανώτατο όριο τιμής τα 60 δολάρια ανά βαρέλι για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης.
Η Μόσχα απάντησε δημιουργώντας έναν «σκιώδη στόλο» πλοίων των οποίων η ιδιοκτησία είναι δαιδαλώδης ώστε να θολώνει τισ συνδέσεις με τη Ρωσία, συχνά μέσω εταιρειών-βιτρίνων.
Οι ρωσικές εξαγωγές αποστέλλονται σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής που δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις, ενώ η διαδικασία έχει βοηθηθεί από τις μεταφορές από πλοίο σε πλοίο που καθιστούν δυσκολότερο τον εντοπισμό της ρωσικής προέλευσης των προϊόντων πετρελαίου. Οι μεταφορές STS, που συχνά πραγματοποιούνται μυστικά με την απενεργοποίηση των συστημάτων ψηφιακής παρακολούθησης, βοηθούν στην απόκρυψη της προέλευσης του πετρελαίου και στην παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν.
Έως και μερικούς μήνες πριν εξέχουσα θέση για μεταφορές πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο είχε ο Λακωνικός Κόλπος, λόγω της σχετικής εγγύτητάς του σε ρωσικά λιμάνια και τη Διώρυγα του Σουέζ, που προσφέρει πρόσβαση στις ασιατικές αγορές.
Ωστόσο, οι μεταφορές σε αυτήν την περιοχή μειώθηκαν σημαντικά μετά από ανακοινώσεις για στρατιωτικές ασκήσεις στον Λακωνικό Κόλπο - κάτι που προέτρεψε τα εμπορικά πλοία να αποφεύγουν την περιοχή από τον Μάιο του 2024. Η μείωση των μεταφορτώσεων στον Λακωνικό Κόλπο γίνεται σαφής σε δεδομένα της εταιρείας Vortexa, η οποία παρακολουθεί τέτοιου είδους δραστηριότητες. Όπως φαινόταν τότε οι ελληνικές ασκήσεις είχαν ωθήσει ρωσικά τάνκερ σε νέες τοποθεσίες στη Μεσόγειο, την Ερυθρά Θάλασσα και στα ανοιχτά της Δυτικής Αφρικής.
Ωστόσο, από νέα στοιχεία της ίδιας εταιρείας τον Νοέμβριο του 2024 προκύπτει και ένα νέο “hotspot”, αυτή τη φορά στην περιοχή του Βορειοανατολικού Αιγαίου: ρωσικά φορτία καυσίμων μεταφέρονται κρυφά μεταξύ δεξαμενόπλοιων κοντά στα ελληνικά νησιά της Λέσβου και της Χίου. Σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης Vortexa, περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια ντίζελ, μαζούτ και άλλα προϊόντα πετρελαίου μεταφορτώνονται από πλοίο σε πλοίο στην περιοχή κάθε μήνα.
Στον Λακωνικό Κόλπο δεν εντοπίζονταν υποβρύχια καλώδια τηλεπικοινωνιών. Στην περιοχή δυτικά της Λέσβου και της Χίου όμως υπάρχουν…
Μπαράκ Ομπάμα: Οι τρυφερές ευχές στην Μισέλ ως... απάντηση στις φήμες για διαζύγιο
Τουρκία: Σύλληψη γυναίκας για “σεξ με 100 άντρες σε live μετάδοση”! (εικόνες)
