1974 - 1975: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, οι Πρόεδροι των ΗΠΑ και οι απόρρητες ενημερώσεις

Του Χάρη Καρανίκα

H Ημερήσια Eνημέρωση του Προέδρου (President’s Daily Brief), γνωστή και ως Προεδρικό Ημερήσιο Δελτίο, είναι ένα άκρως απόρρητο έγγραφο που παράγεται και δίνεται κάθε πρωί στον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Περιλαμβάνει ευαίσθητες πληροφορίες για μυστικές επιχειρήσεις και διαβαθμισμένες αναφορές από πηγές των ΗΠΑ ή και πληροφορίες που μοιράζονται μεταξύ τους οι συμμαχικές μυστικές υπηρεσίες.

Η Ημερήσια Ενημέρωση του Προέδρου συντάσσεται υπό την επιμέλεια του επικεφαλής της CIA και περιλαμβάνει στοιχεία που συγκεντρώνονται από το FBI, υπηρεσίες από τον αμυντικό τομέα, την NSA και άλλους διάφορους φορείς που εμπλέκονται στην συλλογή πληροφοριών για λογαριασμό των ΗΠΑ. Το σκεπτικό πίσω από τη δημιουργία του ημερήσιου δελτίου είναι να έχει ο πρόεδρος κάθε πρωί νέα στοιχεία και αναλύσεις για ευαίσθητες διεθνείς καταστάσεις. Το πρώτο τέτοιο δελτίο δημιουργήθηκε το 1961, επί προεδρίας Τζον Φ. Κένεντι.

Κατά τη διακριτική ευχέρεια του εν ενεργεία προέδρου, η ημερήσια ενημέρωση μπορεί επίσης να έχει ως αποδέκτη και τον εκλεγμένο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πρόσβαση δίνεται μεταξύ της ημέρας των εκλογών και της ορκωμοσίας, που πραγματοποιείται περίπου δυόμιση μήνες μετά. Δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της προεδρικής μετάβασης του Τζο Μπάιντεν το 2020 ο τότε απερχόμενος πρόεδρος τού έδωσε πρόσβαση στην ημερήσια ενημέρωση στα τέλη Νοεμβρίου, αναμένεται ότι το ίδιο θα πράξει και ο Μπάιντεν για τον “νεοεπανεκλεγμένο” Ντόναλντ Τραμπ.

Πώς είναι όμως αυτά τα δελτία; Και τι γράφουν; Ο πρώην διευθυντής της CIA Τζορτζ Τένετ θεωρούσε τις Ημερήσιες Ενημερώσεις του Προέδρου τόσο ευαίσθητες που τον Ιούλιο του 2000 υπέδειξε στην Εθνική Υπηρεσία Αρχείων και Τεκμηρίωσης, η οποία είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή, ότι καμία από αυτές δεν θα έπρεπε να απελευθερώνεται προς δημοσίευση, “όσο παλαιά ή ιστορικά σημαντική κι αν είναι”. Δύο χρόνια αργότερα, ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου χαρακτήρισε το προεδρικό δελτίο ως “το πιο ευαίσθητο απόρρητο έγγραφο της κυβέρνησης”.

Σε μία προσπάθεια να αντιστραφούν οι νομικές παραινέσεις συμβούλων και να μείνουν ες αεί απόρρητες, απελευθερώθηκαν το 2015 και το 2016 στο σύνολο 5000 δελτία από την περίοδο προεδρίας του Τζον Φ. Κένεντι, του Λίντον Τζόνσον, του Ρίτσαρντ Νίξον και του Τζέραλντ Φορντ. Βέβαια, κάποια κρίσιμα σημεία -ανάμεσά τους και ονόματα πληροφοριοδοτών- είχαν απαλειφθεί.

Το ant1news.gr εντόπισε δεκάδες ημερήσιες ενημερώσεις για την περίοδο 1974-1975, και συγκεκριμένα όσες ανέφεραν στο -αποχαρακτηρισμένο από τη CIA- περιεχόμενό τους το όνομα του εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή. Από την Κύπρο και τα ελληνοτουρκικά έως την ανάλυση για τα εσωτερικά θέματα της Ελλάδας την κρίσιμη αυτή περίοδο, ακολουθούν αυτούσια αποσπάσματα από την ευαίσθητη πληροφόρηση που διοχετεύονταν από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες στον Ρίτσαρντ Νίξον έως τον Αύγουστο του 1974 και στη συνέχεια στον Τζέραλντ Φορντ.

24 Ιουλίου 1974

Ο πρώην Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Καραμανλής επέστρεψε χθες το βράδυ στην Αθήνα και φέρεται να έχει διαβεβαιωθεί ότι θα έχει “ελεύθερα χέρια” για τον σχηματισμό πολιτικής κυβέρνησης. Αναμένεται να σχηματίσει ένα υπουργικό συμβούλιο από δεξιούς και κεντρώους πολιτικούς. Ο Καραμανλής λέγεται επίσης ότι έχει τη συμφωνία των στρατιωτικών ηγετών να μείνουν εκτός πολιτικής. Ο Πρόεδρος Γκιζίκης, ωστόσο, φαίνεται ότι θα παραμείνει στη θέση του, παρά το στρατιωτικό του παρελθόν. Ο Καραμανλής έχει δώσει ελάχιστες ενδείξεις για την πολιτική του απέναντι στην Τουρκία και την Κύπρο. Δέχεται λαϊκή πίεση να λάβει κάποια στρατιωτική δράση, τουλάχιστον για να στείλει ενισχύσεις στην Κύπρο, εάν οι τουρκικές δυνάμεις εκεί δεν τηρήσουν αυστηρά την κατάπαυση του πυρός. Η ανακοίνωση της αλλαγής εξουσίας στην Αθήνα ακολούθησε μόνο λίγες ώρες αφού ο Γλαύκος Κληρίδης, πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής και συνταγματικός διάδοχος του Μακαρίου, αντικατέστησε τον Νίκο Σαμψών στην προεδρία. Θεωρούμενος μετριοπαθής στο ευαίσθητο θέμα της ένωσης με την Ελλάδα, μια από τις πρώτες ενέργειες του Κληρίδη χθες ήταν να συναντηθεί με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ντενκτάς για να αναζητήσει τρόπους επιβολής της κατάπαυσης του πυρός. Στη Νέα Υόρκη, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είπε ότι ο Κληρίδης ανέλαβε “με τη συμφωνία μου”. Ο Μακάριος πρόσθεσε ότι αναμένεται να επιστρέψει στην πατρίδα του σε λίγες εβδομάδες για να αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του ως πρόεδρος. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Κληρίδης βλέπει τον εαυτό του ως μεταβατικό πρόεδρο. Οι κυβερνητικές αλλαγές αφήνουν ελπίδα ότι οι διαπραγματεύσεις μπορούν να ξεκινήσουν αργότερα αυτή την εβδομάδα στη Γενεύη. Και οι δύο νέες κυβερνήσεις, ωστόσο, απειλούνται από παραβιάσεις της εκεχειρίας που αποδίδονται στις τουρκικές δυνάμεις. Οι Έλληνες στρατιωτικοί ηγέτες απειλούν με πόλεμο κατά της Τουρκίας εάν συνεχιστούν οι παραβιάσεις και απαιτούν από τους Τούρκους να επιστρέψουν στις αρχικές γραμμές κατάπαυσης του πυρός.

25 Ιουλίου 1974

Η “κυβέρνηση εθνικής ενότητας” του Πρωθυπουργού Καραμανλή, παρά το όνομά της, είναι ουσιαστικά ένας δικομματικός, κεντροδεξιός συνασπισμός. Το νέο του υπουργικό συμβούλιο περιλαμβάνει ανθρώπους με περισσότερο ταλέντο στην ηγεσία και περισσότερη τεχνική εξειδίκευση από οποιαδήποτε από τις κυβερνήσεις κατά τα χρόνια της στρατιωτικής διακυβέρνησης. Ο αποκλεισμός της πολιτικής αριστεράς θα γίνει πηγή τριβών. Οι αριστεροί ηγέτες φέρεται να είχαν συνάντηση χθες για να συντάξουν έκκληση προς τον Καραμανλή ζητώντας του να επανεξετάσει το στάτους τους ως “αποκλεισμένων από τον κατεστημένο κύκλο” (σ.σ. αουτσάιντερ). Η αριστερά σχεδιάζει να ανοίξει ξανά μια από τις εφημερίδες της σήμερα.

27 Ιουλίου 1974

Κάποιοι στρατιωτικοί ηγέτες μπορεί να συνωμοτούν για να ανατρέψουν την κυβέρνηση Καραμανλή (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων ως ιδιαίτερα ευαίσθητων).

Πολλοί αξιωματικοί, ιδιαίτερα στα κατώτερα κλιμάκια, διαφωνούν με την απόφαση της περασμένης εβδομάδας να παραδοθεί η κυβέρνηση στους πολίτες και ορισμένοι μπορεί να φοβούνται ότι το νέο καθεστώς θα προσπαθήσει να τιμωρήσει τους υπεύθυνους για τις προηγούμενες καταστολές (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων).

29 Ιουλίου 1974

Ο Πρωθυπουργός Καραμανλής ενίσχυσε την κυβέρνησή του συμπεριλαμβάνοντας ορισμένους εκπροσώπους της μετριοπαθούς πολιτικής αριστεράς στο υπουργικό του συμβούλιο. Στόχος του φέρεται να είναι να δημιουργήσει μια κυβέρνηση όσο το δυνατόν ευρύτερα αντιπροσωπευτική για να χειριστεί την Κυπριακή κρίση. (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων)

31 Ιουλίου 1974

Η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα, κατά την αξιολόγηση του νέου υπουργικού συμβουλίου που ορίστηκε από τον Πρωθυπουργό Καραμανλή την περασμένη εβδομάδα, πιστεύει ότι ο Καραμανλής έχει δικαιώσει το παλιό ελληνικό πολιτικό κατεστημένο τιμώντας αυτούς που αντιστάθηκαν στα στρατιωτικά καθεστώτα. Ο Καραμανλής δεν έκανε καμία παραχώρηση στην άκρα αριστερά στους διορισμούς του, ούτε στους λαϊκούς ήρωες, αλλά έχει ορίσει ένα σταθερό προφίλ όσων στάθηκαν με σταθερή, συνεπή και ορθολογική αντίθεση στη χούντα. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ο Καραμανλής αρνήθηκε θέσεις επιρροής σε όσους φαίνονταν να είναι πλέον διατεθειμένοι να εκδικηθούν τους στρατιωτικούς. Η πρεσβεία δεν μπορεί να κρίνει ακόμη εάν το υπουργικό συμβούλιο στο σύνολό του θα έχει μεγάλη ευθύνη ή εξουσία. Ενώ ορισμένα υπουργεία ανατέθηκαν σε άνδρες που ίσως ταιριάζουν καλύτερα σε άλλα αξιώματα, βασικά πόστα —στο εσωτερικών, άμυνας, εξωτερικών και δημόσιας τάξης— βρίσκονται στα χέρια πατριωτών και αποδεδειγμένων ηγετών. Συνολικά, η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου υποδηλώνει ωστόσο ότι οι οικογενειακοί δεσμοί και οι αξιοσέβαστες διασυνδέσεις εξακολουθούσαν να βοηθούν στον διορισμό (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων).

President’s Daily Brief - 31 Ιουλίου 1974:

26 Αυγούστου 1974

Η κυβέρνηση Καραμανλή έχει λάβει πρόσθετα μέτρα για να εδραιώσει τη θέση της. Ο πρώην ισχυρός Ταξίαρχος Ιωαννίδης και αρκετοί άλλοι ανώτεροι αξιωματικοί αποπέμφθηκαν το Σάββατο. Ο νεοδιορισθείς διοικητής του ελληνικού στρατού Ιωάννης Νταβός τόνισε την περασμένη εβδομάδα ότι ο στρατός σε όλα τα επίπεδα πρέπει να ασχολείται αποκλειστικά με στρατιωτικά προβλήματα -- δήλωση που η πρεσβεία των ΗΠΑ ερμηνεύει ως δέσμευση ότι ο στρατός θα αποφύγει έναν πολιτικό ρόλο. Δύο ανώτερα στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών εξέφρασαν την ανησυχία τους στην αμερικανική πρεσβεία για την επιδείνωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Τόνισαν ότι ο Καραμανλής θέλει να αποφύγει ανεπανόρθωτη ζημιά στις σχέσεις της Αθήνας με τις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να αντιμετωπίσει τις εθνικές απογοητεύσεις. Σύμφωνα με έναν από τους αξιωματούχους, η ελληνική κυβέρνηση τους επόμενους μήνες θα ζητήσει από τις ΗΠΑ να επαναδιαπραγματευθούν τις λεπτομέρειες πολλών από τις συμφωνίες της με την Αθήνα, ορισμένες από τις οποίες --όπως τη συμφωνία για το καθεστώς των δυνάμεων-- ο αξιωματούχος αποκάλεσε “αναχρονιστικές”. Είπε ότι ο Καραμανλής αναγνωρίζει πως η συνεργασία με τις ΗΠΑ είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας και δεν θέλει να διαλύσει αυτή τη συνεργασία αλλά να την “αναδιαρθρώσει”. 

27 Αυγούστου 1974

Στην Αθήνα, η κυβέρνηση Καραμανλή φέρεται να εξέφρασε χθες “συμφωνία επί της αρχής” με τη σοβιετική πρόταση για προώθηση του Κυπριακού ζητήματος σε πλαίσιο του ΟΗΕ. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η άρνηση των Ελλήνων να ξανανοίξουν τις συνομιλίες της Γενεύης καθώς και η αποδοχή της σοβιετικής πρότασης αποτελούν τακτικές καθυστερήσεων που αποσκοπούν στη βελτίωση της διαπραγματευτικής τους θέσης. Ο Καραμανλής μπορεί επίσης να ελπίζει να αποφύγει τις αναπόφευκτες παραχωρήσεις που πρέπει να κάνουν οι Έλληνες μέχρι να αρχίσει να υποχωρεί η απογοήτευση στο εσωτερικό (της χώρας). 

6 Σεπτεμβρίου 1974

Στην Αθήνα, ο πολιτικός μήνας του μέλιτος του Πρωθυπουργού Καραμανλή φαίνεται ότι έφτασε στο τέλος του με τη σύσταση ενός νέου αριστερίζοντος κόμματος υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Επικρίνοντας τον Καραμανλή ότι κινείται πολύ αργά ενάντια σε μέλη και υποστηρικτές της πρώην χούντας, ο Παπανδρέου είπε ότι το κόμμα του θα πιέσει για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της χώρας και την απαλλαγή από ξένες επεμβάσεις.

24 Σεπτεμβρίου 1974

Η νέα πολιτική κυβέρνηση έκανε ένα ακόμη βήμα προς τις εθνικές εκλογές χθες, όταν ήρε την απαγόρευση για το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Την περασμένη εβδομάδα το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε νέο εκλογικό νόμο και ετοιμάζεται ειδικός νόμος που θα περιγράφει τις προϋποθέσεις για τα πολιτικά κόμματα. Οι περισσότερες αναφορές σημειώνουν ότι ο Πρωθυπουργός Καραμανλής θα επιλέξει ημερομηνία εκλογών στα τέλη Νοεμβρίου, επιτρέποντάς του να αξιοποιήσει την εικόνα του ως ήρωα που επέστρεψε και επίσης να οδηγήσει τους Έλληνες στις κάλπες πριν η άσχημα κατακερματισμένη αριστερά μπορεί να οργανώσει κάποιου είδους κοινό μέτωπο. 

3 Οκτωβρίου 1974

Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα έχουν γίνει πιο ενεργά εν όψει των βουλευτικών εκλογών που ανακοινώθηκαν χθες για τις 17 Νοεμβρίου. Η δραστηριότητα έχει προκαλέσει γκρίνια (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων) ανάμεσα σε ορισμένους βασιλόφρονες και στρατιωτικούς, που φοβούνται ότι θα τεθούν σε κίνδυνο οι δικές τους θέσεις εάν ο Πρωθυπουργός Καραμανλής σημειώσει καθαρή νίκη στις κάλπες.

Οι στρατιωτικοί εμφανίζονται να ανησυχούν κυρίως για τις πρόσφατες πειθαρχικές ενέργειες που έχει λάβει ο Καραμανλής και τις περαιτέρω κινήσεις που μπορεί να κάνει. Είναι επίσης επικριτικοί επειδή ο Πρωθυπουργός δεν έχει αποτρέψει συχνές επιθέσεις εναντίον τους από τον Τύπο. Πιστεύουμε ότι μια κίνηση εναντίον του Καραμανλή αυτή τη στιγμή θα ήταν πιθανώς ανεπιτυχής, κυρίως επειδή ο στρατός δεν θα ενωθεί πίσω από αυτό. Οι δεξιόφρονες, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών του στρατού, συνειδητοποιούν ότι θα κερδίσουν από τις εκλογές που θα διεξαχθούν πριν η αριστερά μπορέσει να οργανωθεί καλά. Οι αντιμαχόμενοι κομμουνιστές κατάφεραν να ενωθούν με περιορισμένο μόνο τρόπο. (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων).

Ο Καραμανλής προφανώς δυσκολεύεται να καθιερώσει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Προσπαθεί να προσελκύσει φιλελεύθερους και αδέσμευτη νεολαία, ιδίως, για να διευρύνει τη βάση του. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να απορρίψει 50 με 60 πρώην βασικούς υποστηρικτές του παλαιού κόμματός του της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης από τη λίστα των υποψηφίων του. Πρώην βουλευτές του παλαιού του κόμματος είναι ενοχλημένοι που οι προετοιμασίες του κόμματός του (σ.σ. της Νέας Δημοκρατίας) για τις εκλογές καθυστερούν ακόμα. Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου ξεκινά με αργό ρυθμό. Έχουν προκύψει δύο νέες πολιτικές ομάδες:

• Μερικοί εξέχοντες πολιτικοί, όλοι σχετικά νέοι και σχεδόν όλοι συνδεδεμένοι με την αντίσταση στην πρώην χούντα, έχουν σχηματίσει ένα κίνημα αριστερά του κέντρου που ονομάζεται “Νέες Πολιτικές Δυνάμεις”.
• Ο πρώην υπουργός Άμυνας Γαρουφαλιάς ανακοίνωσε ότι μαζί με εννέα ακόμη πρώην βουλευτές θα σχηματίσουν δικό τους κόμμα.

9 Οκτωβρίου 1974

Το ελληνικό υπουργικό συμβούλιο παραιτήθηκε χθες υπέρ μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης που θα διεξαγάγει βουλευτικές εκλογές στις 17 Νοεμβρίου. Ο Πρωθυπουργός Καραμανλής και ο υπουργός Εξωτερικών Μαύρος παραμένουν στο μεταβατικό υπουργικό συμβούλιο.

Κύριοι ανταγωνιστές στις εκλογές είναι η Ένωσις Κέντρου του υπουργού Εξωτερικών Μαύρου και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Καραμανλή, ο οποίος εξακολουθεί να έχει κύμα λαϊκής υποστήριξης που δημιουργήθηκε από την πρόσφατη επιστροφή στην πολιτική διακυβέρνηση. Δύο κεντροαριστερά κόμματα -οι Νέες Πολιτικές Δυνάμεις και η Δημοκρατική Σοσιαλιστική Ένωση- αποφάσισαν να συνταχθούν με την Ένωση Κέντρου. Στην άκρα αριστερά, η “Δημοκρατική Άμυνα”, που δραστηριοποιήθηκε στις προσπάθειες αντίστασης κατά της χούντας, ανακοίνωσε την υποστήριξή της στον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος κατήγγειλε τις εκλογές ως “εκλογικό πραξικόπημα” με σκοπό να στερήσει από την αριστερά τον χρόνο να οργανώσει μια αποτελεσματική εκστρατεία. Οι άκρως πολιτικοποιημένες ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας, οι οποίες επίσης γκρίνιαζαν για το χρονοδιάγραμμα των εκλογών, φαίνεται να έχουν υιοθετήσει μια στάση αναμονής. Κατά την αξιολόγηση του ρόλου των ενόπλων δυνάμεων, το (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων) σημειώνει ότι:

• Η πρόσφατη αναστολή αξιωματικών από τον Καραμανλή που αντιπροσώπευαν τον σκληρό πυρήνα της βάσης εξουσίας του Ταξίαρχου Ιωαννίδη στον στρατό έχει παίξει μεγάλο ρόλο στην αποκατάσταση της ιεραρχίας της διοίκησης και στο να κάνει τον στρατό να ανταποκρίνεται περισσότερο στην κυβέρνηση.
• Μακροπρόθεσμα, μια σταθερή και αποτελεσματική κεντροδεξιά κυβέρνηση υπό τον Καραμανλή θα μπορούσε να οδηγήσει στην εξουδετέρωση του στρατού ως απειλή για τη δημοκρατική κοινοβουλευτική κυβέρνηση.
• Ο στρατός έχει εμπλακεί στην πολιτική πάρα πολύ καιρό για να αποκλειστεί. Πολλοί αξιωματικοί παραμένουν πεπεισμένοι ότι οι πολιτικοί δεν είναι σε θέση να δώσουν στην Ελλάδα τη σταθερότητα που θεωρούν απαραίτητη για την αποφυγή της απειλής του κομμουνισμού και της αναρχίας. Εάν αποφασίσουν ότι ο Καραμανλής αφήνει την αριστερά να ξεφύγει από τον έλεγχο, υπάρχει το ενδεχόμενο ο στρατός να επέμβει ξανά.

24 Οκτωβρίου 1974

Η σύλληψη του πρώην προέδρου Παπαδόπουλου και τεσσάρων στενών συνεργατών του έχει σχεδιαστεί για να ικανοποιήσει τα δημόσια αιτήματα για τιμωρία των ηγετών της στρατιωτικής χούντας. Αυτό έχει γίνει μείζον εκλογικό ζήτημα και ο Πρωθυπουργός Καραμανλής έχει επικριθεί ότι δεν έχει έρθει σε αποφασιστική ρήξη με το παρελθόν. Η κίνηση αυτή θα πρέπει να αυξήσει την επιρροή του σε όλες τις ομάδες εκτός από την ακροδεξιά. (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων) Η σύλληψη του Παπαδόπουλου δεν είναι πιθανό να φέρει έντονη αντίδραση από τον στρατό, όπου δεν διατηρεί σημαντική υποστήριξη. 

Η νέα κυβέρνηση που σχημάτισε ο πρωθυπουργός Καραμανλής αποτελείται από παλαιότερους τεχνοκράτες και βετεράνους πολιτικούς που προέρχονται μόνο από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Είναι ένα υπουργικό συμβούλιο απίθανο να αμφισβητήσει την εξουσία του Καραμανλή. Κάτοχοι θέσεων από το προηγούμενο υπουργικό συμβούλιο είναι ο υπουργός Εξωτερικών Μπίτσιος, διπλωμάτης καριέρας, ο υπουργός Άμυνας Αβέρωφ και ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Γκίκας - οι τελευταίοι δύο έχουν καλές σχέσεις με τον στρατό. Θέσεις στα βασικά οικονομικά υπουργεία κατέχουν είτε τεχνοκράτες είτε πολιτικοί χωρίς προηγούμενη υπουργική εμπειρία - αυτό υποδηλώνει ότι ο Καραμανλής θα αναλάβει την ηγεσία σε αυτόν τον τομέα. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης που ο Καραμανλής νίκησε τόσο επιδέξια διολίσθησαν σε διαμάχες μεταξύ τους. Η κομμουνιστική Ενωμένη Αριστερά και ο συνασπισμός του πρώην υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Μαύρου ισχυρίζονται ότι το νέο Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου έκλεψε τους αριστερούς ψηφοφόρους τους. Η παράταξη Παπανδρέου, η οποία έλαβε το 13 τοις εκατό των ψήφων, κατηγόρησε τους υπόλοιπους ότι συνέβαλαν στη νίκη της Νέας Δημοκρατίας δίνοντας ηθική υποστήριξη στον Καραμανλή. Η πρεσβεία των ΗΠΑ πιστεύει ότι η απερίσκεπτη ρητορική του Παπανδρέου την τελευταία εβδομάδα της εκλογικής εκστρατείας οδήγησε αναποφάσιστους ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης στο στρατόπεδο Καραμανλή. Το πολιτικό μέλλον του Παπανδρέου δεν φαίνεται ελπιδοφόρο. Το εκλογικό σώμα ψηφοφόρων του αποτελείται πλέον σχεδόν αποκλειστικά από φοιτητές, ριζοσπαστικοποιημένους εργάτες και διανοούμενους. 

6 Δεκεμβρίου 1974

Κατά της επιστροφής του εξόριστου βασιλιά Κωνσταντίνου στο θρόνο αναμένεται να ψηφίσουν οι Έλληνες στο δημοψήφισμα για τη μοναρχία που θα διεξαχθεί την Κυριακή. Το κοινοβούλιο των 300 μελών, στο οποίο το κόμμα Νέας Δημοκρατίας του Πρωθυπουργού Καραμανλή κατέχει 220 έδρες, θα καθορίσει στη συνέχεια την ακριβή μορφή που θα πρέπει να λάβει η δημοκρατία. Ο Πρωθυπουργός Καραμανλής έχει επανειλημμένα εκφράσει την προτίμηση για μια ενισχυμένη εκτελεστική εξουσία που θα είναι σε θέση να επιταχύνει τη νομοθεσία μέσω του κοινοβουλίου. 

4 Φεβρουαρίου 1975

Στην Αθήνα, στενός συνεργάτης του Πρωθυπουργού Καραμανλή είπε στον πρέσβη των ΗΠΑ ότι ο Πρωθυπουργός θεωρεί την προτεινόμενη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας με τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ αργότερα αυτόν τον μήνα ως “τελευταία ευκαιρία” για να “σπάσει” το αδιέξοδο για την Κύπρο. Ο Καραμανλής δέχεται πιέσεις από τον Πρόεδρο Μακάριο να συμφωνήσει να διεθνοποιήσει το Κυπριακό εάν οι διακοινοτικές συνομιλίες παραμείνουν στάσιμες για πολύ καιρό. Ο Μακάριος φέρεται να ζήτησε τη συναίνεση της Αθήνας για μια τέτοια πορεία στα τέλη του περασμένου μήνα, αλλά του ζητήθηκε να καθυστερήσει προς το παρόν. Σε συνέντευξη Τύπου χθες, ο Μακάριος είπε ότι είναι διατεθειμένος να στραφεί σε άλλο φόρουμ εάν οι συνομιλίες δεν σημειώσουν κάποια πρόοδο μέχρι το τέλος αυτού του μήνα. Άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να επιδιώξει μεγαλύτερη σοβιετική υποστήριξη και ανάμειξη στο Κυπριακό.

21 Φεβρουαρίου 1975

Ο υπουργός Άμυνας Αβέρωφ συνεχίζει να είναι αισιόδοξος για τις ελληνικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ και για την ικανότητα του Πρωθυπουργού Καραμανλή να εδραιώσει την εξουσία του στην Αθήνα. Ο Αβέρωφ είπε στον Πρέσβη Kubisch την Τρίτη ότι η Αθήνα θέλει να διατηρήσει στενές σχέσεις με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, αλλά ότι το πολιτικό κλίμα που προκύπτει από τον εξευτελισμό της Κύπρου απαιτεί τροποποίηση των δεσμών της Ελλάδας με τους δυτικούς συμμάχους της. Εφόσον δεν είναι δυνατή η επιστροφή στην κατάσταση που υπήρχε πριν από τον πόλεμο (status quo ante) στην Κύπρο, είπε ότι η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει μια σχέση με το ΝΑΤΟ παρόμοια με αυτή της Γαλλίας. Ο Αβέρωφ είπε ότι πίστευε πως οι Γάλλοι ήταν περισσότερο “μέσα” παρά “εκτός” ΝΑΤΟ. Ο Αβέρωφ εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον πρώτο γύρο συζητήσεων την περασμένη εβδομάδα μεταξύ Αμερικανών και Ελλήνων αξιωματούχων για το καθεστώς των αμερικανικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα. Αναγνώρισε ότι οι εγκαταστάσεις εξυπηρετούν τα ελληνικά συμφέροντα και προέβλεψε ότι οι συνομιλίες θα εξελιχθούν καλά. Στο εσωτερικό μέτωπο, ο Αβέρωφ είπε ότι το “ανακάτεμα” στις ένοπλες δυνάμεις θα ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο, αποκλείοντας κάποια μεγάλη καταστροφή στα πεδία της εσωτερικής ή της εξωτερικής πολιτικής. Η ανικανότητα και η πολύ στενή σχέση με την εκδιωχθείσα χούντα τέθηκαν ως τα κύρια κριτήρια για τις αποπομπές. Ο Αβέρωφ σημείωσε ότι υπήρξε κάποια δυσαρέσκεια στον στρατό που προέκυψε από τη χαλαρή προσέγγιση της κυβέρνησης απέναντι στις φοιτητικές διαδηλώσεις. Ένιωθε, ωστόσο, ότι οι επαφές του μέσα στο σώμα αξιωματικών του έδωσαν τη δυνατότητα να παρακολουθεί τις εξελίξεις στις ένοπλες δυνάμεις. Ο Αβέρωφ είπε στον πρέσβη ότι ο Καραμανλής ήταν απολύτως απαραίτητος για την Ελλάδα, τουλάχιστον “για λίγο καιρό”. Αυτή η διατύπωση μάλλον αντανακλά τις φιλοδοξίες του ίδιου του Αβέρωφ να ηγηθεί της κυβέρνησης μια μέρα και όχι οποιαδήποτε άμεση πρόθεση να καθαιρέσει τον Καραμανλή.

(σ.σ. απαλοιφή στοιχείων) Οι φήμες για πραξικόπημα συνεχίζουν να κυκλοφορούν στην Αθήνα

(σ.σ. απαλοιφή στοιχείων) η ανησυχία στο στρατό αντανακλά πόσο διαδεδομένες έχουν καταστεί αυτές οι φήμες. 

22 Φεβρουαρίου 1975

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Waldheim επέστρεψε από ένα ταξίδι στην ανατολική Μεσόγειο με την ελπίδα ότι μπορεί να αποφευχθεί περαιτέρω διεθνοποίηση του Κυπριακού και να ανανεωθούν οι διακοινοτικές συνομιλίες μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Στη συνομιλία του με τον έλληνα Πρωθυπουργό, ο Waldheim εντόπισε μια νότα απόγνωσης στην επιμονή Καραμανλή στην ανάγκη να υπάρξει κάποια εξέλιξη που να βοηθήσει να ενισχυθεί ο ίδιος για την αντιμετώπιση της αναταραχής στην Αθήνα. Ο Waldheim είπε στον Πρέσβη Scali (σ.σ. της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα) ότι ο Καραμανλής πίστευε ότι εάν δεν σημειωθεί πρόοδος στο Κυπριακό σε εύλογο χρονικό διάστημα, κινδυνεύει να χάσει τον έλεγχο από δεξιά στοιχεία του στρατού. Ο Καραμανλής έδειξε ότι ήταν πρόθυμος να συμμετέχει προσωπικά στις διαπραγμάτευσεις για διευθέτηση, εάν μπορούσε να λάβει μια δήλωση που να διευκρινίζει την τουρκική θέση και πιθανώς να δείχνει κάποια ευελιξία σε τρία κρίσιμα στοιχεία:

• Μια συμφωνία για ένα ομοσπονδιακό κράτος.
• Τον αριθμό των τουρκοκυπριακών ζωνών.
• Το ποσοστό του νησιού που θα ενταχθεί σε τουρκικό τομέα. 

25 Φεβρουαρίου 1975

Οι ένοπλες δυνάμεις τέθηκαν χθες σε επιφυλακή εξαιτίας αυτού που η κυβέρνηση αποκάλεσε συνωμοτική δράση από αξιωματικούς που συνδέονται με την πρώην χούντα. Εκπρόσωπος ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση έχει τον πλήρη έλεγχο και ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Ο υπουργός Άμυνας Αβέρωφ είπε στον Πρέσβη Kubisch κατ' ιδίαν ότι η συνωμοσία πραξικοπήματος δεν ήταν πολύ σοβαρή, αλλά ότι ήταν φρόνιμο για τον ίδιο να ενεργήσει σαν να ήταν. Είπε ότι θα ληφθούν αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση των -όπως τους χαρακτήρισε- “τρελλών νεαρών” εντός του στρατού. Δημοσιεύματα του Τύπου αναφέρουν ότι 28 αξιωματικοί του στρατού, ο υψηλότερος σε βαθμό ταξίαρχος, έχουν συλληφθεί. Ένας εξ’ αυτών, ο Ταγματάρχης Αθανάσιος Περδίκης, στενός συνεργάτης του πρώην ισχυρού άνδρα Δημήτριου Ιωαννίδη, έχει αναφερθεί (σ.σ. απαλοιφή στοιχείων) ότι είχε εμπλακεί σε σχέδιο πραξικοπήματος αυτή την εβδομάδα. Η κυβέρνηση κινείται προσεκτικά για να εκκαθαρίσει τον στρατό από υποστηρικτές της έκπτωτης χούντας, αλλά οι κατώτεροι αξιωματικοί ανησυχούν ότι οι παύσεις θα είναι πιο εκτεταμένες. Ο κύριος στόχος των συνωμοτών φαίνεται να είναι η απομάκρυνση του έλληνα Πρωθυπουργού Καραμανλή. Οι κατώτεροι αξιωματικοί κατηγορούν τον Καραμανλή για την αποτυχία του να περιορίσει τις επιθέσεις κατά του στρατού στον Τύπο, τη νομιμοποίηση του μικρού Κομμουνιστικού Κόμματος και την απόσυρση της Ελλάδας από τη στρατιωτική συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. Αυτό το τελευταίο παράδειγμα στρατιωτικής αναταραχής θα πρέπει να είναι χρήσιμο σε άτομα όπως ο Αβέρωφ, που προσπαθούν να πείσουν τον Τύπο και τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης ότι πρέπει να μετριάσουν τις επιθέσεις τους στον στρατό.

22 Απριλίου 1975

Ένα μεγάλο πλήθος αριστερών -που υπολογίζεται σε 100.000 έως 150.000- προκάλεσε ζημιές στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα χθες σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την υποστήριξη των ΗΠΑ στο προηγούμενο στρατιωτικό καθεστώς. Οι διαδηλωτές τελικά εκδιώχθηκαν από τις αστυνομικές αρχές. Το περιστατικό σηματοδότησε την πρώτη μεγάλη δοκιμασία για μια αδύναμη κυβέρνηση όσον αφορά στον έλεγχο του πλήθους. Ο Πρωθυπουργός Καραμανλής πρέπει να αποτρέψει το είδος του χάους στους δρόμους που έθεσε το σκηνικό για τη στρατιωτική “αποκατάσταση της τάξης” του 1967. Γνωρίζει ότι ο στρατός παραπονέθηκε για την “απαλότητά” του απέναντι στους διαδηλωτές. Ο Πρωθυπουργός, ωστόσο, δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά. Τα σκληρά μέτρα είναι πιθανό να προκαλέσουν αντιδιαδηλώσεις από την αριστερά, οδηγώντας πιθανώς στην πτώση της κυβέρνησης. Η χθεσινοβραδινή συγκέντρωση, που ξεκίνησε από οργανώσεις νεολαίας, κομμουνιστές, μαοϊκούς και άλλους ριζοσπάστες αριστερούς, επρόκειτο να τιμήσει τη “μαύρη επέτειο” του πραξικοπήματος που έφερε τη χούντα στην εξουσία το 1967. Η διαδήλωση ξεκίνησε ειρηνικά, με επικεφαλής τον σοσιαλιστή δήμαρχο Αθηναίων. Στην πρεσβεία των ΗΠΑ, οι περισσότεροι από τους διαδηλωτές απλώς φώναξαν και πέταξαν μπογιές και κροτίδες, αλλά περίπου 500 από αυτούς -οι οποίοι χαρακτηρίστηκαν ως μαοϊκοί κατά κύριο λόγο από ανώτερο αστυνομικό στο σημείο- διέρρηξαν τις γραμμές της αστυνομίας και προκάλεσαν σημαντικές ζημιές. Το προσωπικό της πρεσβείας απομακρύνθηκε και κανείς δεν τραυματίστηκε. Περίπου 15 αστυνομικοί νοσηλεύτηκαν και περίπου 25 διαδηλωτές τραυματίστηκαν, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αστυνομίας. Νωρίς σήμερα το πρωί, ομάδες διαδηλωτών κατέλαβαν άλλα κτίρια της πόλης. Τα αιτήματα της αστυνομίας για άδεια να εκδιώξουν τους ταραχοποιούς απορρίφθηκαν από τον εισαγγελέα των Αθηνών.