Νόμπελ Ειρήνης: Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα στην ιστορία απονεμήθηκε πριν 30 χρόνια
Aπό όλα τα Νόμπελ Ειρήνης, εκείνο που απονεμήθηκε πριν από 30 χρόνια στους «αρχιτέκτονες» της ισραηλινοπαλαιστινιακής ειρηνευτικής διαδικασίας, συγκαταλέγεται στα πιο αμφιλεγόμενα.
Στις 14 Οκτωβρίου του 1994, ένα χρόνο μετά την υπογραφή των Συμφωνιών του Οσλο, απονεμήθηκε το βραβείο στον Γιάσερ Αραφάτ, τον επικεφαλής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Γιτζχάκ Ράμπιν και τον υπουργό του των Εξωτερικών Σιμόν Πέρες
Η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ εξήρε «τις προσπάθειές τους για ειρήνη στη Μέση Ανατολή» αφού φάνηκε να βρίσκεται λύση έπειτα από διαπραγμάτευση στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση.
«Ολοκληρώνοντας τις Συμφωνίες του Οσλο και στη συνέχεια ακολουθώντας τες, οι Αραφάτ, Πέρες και Ράμπιν συνέβαλαν σημαντικά σε μια ιστορική διαδικασία μέσω της οποίας η ειρήνη και η συνεργασία θα μπορούν να αντικαταστήσουν τον πόλεμο και το μίσος», είχε ανακοινώσει τότε η Επιτροπή.
Η ελπίδα όμως εκείνη αποδείχτηκε εφήμερη.
Τρεις δεκαετίες μετά, ο ήχος των όπλων εξακολουθεί να ακούγεται στη Μέση Ανατολή, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σκοτώνονται και η περιοχή σήμερα κινδυνεύει να διολισθήσει σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο καθώς μαίνεται ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και στα ισλαμιστικά κινήματα Χαμάς και Χεζμπολάχ, που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Με το που ανακοινώθηκε το Νόμπελ Ειρήνης το 1994 ξέσπασαν διαδηλώσεις και επικρίθηκαν έντονα οι βραβευθέντες, κυρίως ο Αραφάτ.
Μια ώρα μετά την ανακοίνωση, υπέβαλε την παραίτησή του ένα από τα μέλη της πενταμελούς Επιτροπής Νόμπελ, ο Κόρε Κρίστιανσεν, συνιδρυτής της ομάδας 'Φίλοι του Ισραήλ' του νορβηγικού κοινοβουλίου.
"Το παρελθόν του Αραφάτ είναι κηλιδωμένο από βία, τρομοκρατία και αιματοχυσία" ώστε να είναι άξιος Βραβείου Νόμπελ, είχε δηλώσει ο πρώην βουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών, ο οποίος χρόνια αργότερα απαίτησε μια "συγγνώμη" από την Επιτροπή Νόμπελ.
Ως επικεφαλής της PLO, ο Αραφάτ, ο οποίος πέθανε το 2004, αντιπροσώπευε την παλαιστινιακή αντίσταση στην ισραηλινή κατοχή και έδινε εντολές για επιθέσεις παρότι δημοσίως κρατούσε αποστάσεις απο την τρομοκρατία.
Την ημέρα της ανακοίνωσης του βραβείου ο Ράμπιν βρισκόταν στο γραφείο του αντιμέτωπος με μια κρίση που είχε ξεσπάσει έπειτα από την απαγωγή ενός Ισραηλινού στρατιώτη από την Χαμάς.
Το απόγευμα εκείνο, ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε έφοδο σε σπίτι στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη. Ο αξιωματικός που ήταν επικεφαλής της επιχείρησης σκοτώθηκε, το ίδιο και τρεις ένοπλοι της Χαμάς. Ο όμηρος βρέθηκε νεκρός.
"Θα προτιμούσα να ήταν ζωντανοί οι δύο Ισραηλινοί και να μη βραβευόμουν με το Νόμπελ", έλεγε αργότερα ο Ράμπιν.
Ενα χρόνο αργότερα, δολοφονήθηκε από νεαρό εβραίο εξτρεμιστή.
Οσο για τον Πέρες, η συμμετοχή του στην κυβέρνηση του Αριέλ Σαρόν στη διάρκεια ισραηλινής εκστρατείας στη Δυτική Οχθη το 2002 έκανε πολλά μέλη της Επιτροπής Νόμπελ να δηλώσουν δημοσίως ότι μετάνιωσαν για τη βράβευσή του.
Ο Πέρες πέθανε το 2006.
Οι Συμφωνίες του Οσλο συνήφθησαν με απόλυτη μυστικότητα στη νορβηγική πρωτεύουσα και υπογράφησαν στις 13 Σεπτεμβρίου του 1993 από τους Αραφάτ και Ράμπιν που αντάλλαξαν μια ιστορική χειραψία ενώπιον του Μπιλ Κλίντον στον κήπο του Λευκού Οίκου.
Οι συμφωνίες προέβλεπαν την αμοιβαία αναγνώριση του Ισραήλ και της PLO και έθεσαν τη βάση για πέντε χρόνια παλαιστινιακής αυτοδιοίκησης με έμμεσο στόχο τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους.
Αλλά η συμφωνία περιελάμβανε "αρκετές δομικές αδυναμίες", εξηγεί ο Γιόργκεν Γένσεχαουγκεν, ένας ερευνητής το Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Ειρήνη του Οσλο.
Κανένα από τα βασικά "αγκάθια" στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση--συμφωνία για οριστικά ισραηλινά και παλαιστινιακά σύνορα, η τύχη της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, το μέλλον των Παλαιστίνιων προσφύγων και το ζήτημα των ισραηλινών οικισμών--δεν διευθετήθηκε με τις συμφωνίες.
Οπως είπε ο Γένσεχαουγκεν στη διάρκεια πρόσφατου σεμιναρίου," οι Συμφωνίες του Οσλο δεν είναι ειρηνευτικές συμφωνίες. Είναι διακήρυξη αρχών...και ένα χρονοδιάγραμμα" με στόχο "να οδηγήσει σε ειρηνευτική συμφωνία", αλλά "κατέρρευσαν" στον απόηχο των εξελίξεων στην περιοχή": η δολοφονία του Ράμπιν το 1995, ακολουθούμενη από την άνοδο στην εξουσία το 1996 του Μπενιαμίν Νετανιάχου-ενός εχθρού της ειρηνευτικής διαδικασίας--και μια σειρά από επιθέσεις αυτοκτονίας της Χαμάς.
Ο Γκιρ Λούντεσταντ, ο τότε επικεφαλής του Ινστιτούτου Νόμπελ, θυμάται ότι λίγο πριν από τη δεξίωση μετά την βράβευση στο Οσλο, βρήκε τον Αραφάτ "και πολλά ηγετικά μέλη της PLO" απορροφημένα από ένα επεισόδιο "Τομ και Τζέρι"--τα κινούμενα σχέδια όπου πρωταγωνιστεί έναν αδέξιο γάτο που κυνηγάει μάταια να πιάσει ένα ποντίκι.
Θα μπορούσε να είναι και αλληγορικό για την απατηλή ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Μέση Ανατολή: Το Ισραήλ σφυροκοπά ασταμάτητα τον Λίβανο
50 χρόνια ΝΔ - Μητσοτάκης: Εγγύηση για σίγουρη και περήφανη Ελλάδα
