Η υπογονιμότητα πλέον αντιμετωπίζεται με ασφάλεια και πρωτοποριακές τεχνικές

Αρκετά συχνά, τα νέα ζευγάρια αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν ένα παιδί. Οι ερωτήσεις τους είναι πολλές και θα τις απαντήσουμε στη συνέχεια.

Αρχικά θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, ότι η υπογονιμότητα δεν αποτελεί αδιέξοδο. Σταθμός στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, αποτέλεσε η γέννηση του πρώτου παιδιού μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, γεγονός το οποίο έφερε την ελπίδα σε χιλιάδες ζευγάρια και αποτέλεσε την απαρχή μιας παγκόσμιας τεράστιας καινοτομίας στο χώρο της Ιατρικής. Από τότε, έχουν περάσει 40 ολόκληρα χρόνια, άλλαξαν πολλά, ο εκκολαπτόμενος τότε τομέας της εμβρυολογίας έχει εξελιχθεί, αλλά και οι τεχνολογίες της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ART) έχουν προοδεύσει. Ταυτόχρονα, η εμπειρία έχει αποκτηθεί και οι τεχνολογίες τελειοποιούνται.

Πάνω από όλα όμως, έχουν γεννηθεί πάρα πολλά υγιή παιδιά μέσω της διαδικασίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, τα οποία αναπτύχθηκαν χωρίς προβλήματα, γεμίζοντας τους γονείς τους χαρά και ευτυχία.

Στις μέρες μας το 17,5% των ζευγαριών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία παρουσιάζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Τα αίτια είναι πολλά και αρκετές φορές είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν ή να θεραπευτούν. Στην αντιμετώπισή της υπογονιμότητας το ζευγάρι οφείλει να είναι ενωμένο και εναρμονισμένο για την επίλυση των προβλημάτων. Επειδή όμως θα πρέπει να δοθούν και επιστημονικές απαντήσεις που αφορούν στα αίτια της υπογονιμότητας, αυτά είναι πολλά και ποικίλα (διαταραχές της ωοθυλακιορρηξίας απόφραξη ωαγωγών, ενδομητρίωση, ινομυώματα, πολύποδες, ολιγοσπερμία ή ασπερμία, αυτοάνοσες διαταραχές), έρχονται να προστεθούν τόσο ο τρόπος ζωής του ζευγαριού, όσο και η διατροφή, αφού πολλές φορές τα δύο αυτά στοιχεία παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ελάττωση της γονιμότητας.

Νέες τεχνικές αντιμετώπισης της υπογονιμότητας

Στα πλαίσια των υπαρχουσών αναγκών και της προόδου της επιστήμης στον ευαίσθητο τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι τέσσερις νέες τεχνικές που εφαρμόζονται με εξαιρετικά αποτελέσματα και έρχονται να μας δώσουν λύσεις είναι οι εξής: Η πρώτη τεχνική έρχεται να συμπληρώσει την ήδη υπάρχουσα ενδοκυτταροπλασματική ένεση σπερματοζωαρίου (ICSI) και ονομάζεται ZYMOT. Με την τεχνική αυτή, το γενικό ποσοστό εγκυμοσύνης για την ομάδα των ασθενών που υποβλήθηκαν σε ZYMOT είναι εντυπωσιακά μεγαλύτερο από εκείνο του ICSI. Παράλληλα – και αυτό είναι πολύ σπουδαίο – τα ποσοστά των αποβολών μειώθηκαν σημαντικά.

Μία άλλη μέθοδος, εξίσου επαναστατική με την πρώτη, είναι η δυνατότητα που έχει πλέον η επιστήμη παρακολούθησης των εμβρύων κατά χρονικές περιόδους (TIME LAPSE). Η συγκεκριμένη τεχνική επιτρέπει τη λήψη της πραγματικής τους εικόνας, καθώς αυτά αναπτύσσονται μέσα στον κλίβανο. Να σημειώσουμε εδώ ότι το βίντεο του συστήματος μπορεί να καταγράφει ένα ωάριο, από τη στιγμή κιόλας της λήψης του (μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης), μέχρι και τη στιγμή εκείνη, που – ως έμβρυο πια - θα μεταφερθεί. Η επιλογή των υγιέστερων εμβρύων επιτυγχάνεται μέσω των συσκευών που χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα τη βελτίωση των ποσοστών επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Πρωτοποριακή είναι και η τρίτη κατά σειρά μέθοδος, η εμβρυομεταφορά βλαστοκύστεων. Η βλαστοκύστη είναι το στάδιο της εμβρυικής ανάπτυξης μετά από 5 ή 6 ημέρες καλλιέργειας στο εργαστήριο. Μέχρι πρόσφατα δεν ήταν δυνατόν να μεγαλώσουμε έμβρυα έως αυτό το στάδιο με μεγάλη επιτυχία, αλλά, χάρη στην καλύτερη κατανόηση των θρεπτικών αναγκών του εμβρύου, κατορθώσαμε να φτιάξουμε νέα υγρά καλλιέργειας. Με την τεχνική αυτή, οι βλαστοκύστες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφύτευσης και έτσι τα ζευγάρια στα οποία γίνεται εμβρυομεταφορά βλαστοκύστεων παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα εγκυμοσύνης.

Ακόμα μία νέα τεχνική είναι η υποβοηθούμενη εκκόλαψη (assisted hatching). Εδώ, η διαδικασία πραγματοποιείται συνήθως πριν την εμβρυομεταφορά, με τον κίνδυνο να προκληθεί βλάβη στο έμβρυο να είναι εξαιρετικά σπάνιος.

Επίσης ραγδαία είναι τον τελευταίο καιρό η βελτίωση της ικανότητας επιλογής των εμβρύων για εμβρυομεταφορά με την βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία αναμένεται να βοηθήσει με πολλαπλούς τρόπους την αύξηση της επιτυχίας στον τομέα αυτό.

Τα ποσοστά της επιτυχίας

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι από το 2004 τα ποσοστά επιτυχίας ανέβηκαν από 25% σε πάνω από 40% κυρίως σε περιστατικά που αφορούν γυναίκες μεγαλύτερου ηλικιακού φάσματος, με πολλές προσπάθειες στο ιστορικό τους. Η αύξηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι πλέον η θεραπεία είναι απολύτως προσωποποιημένη, με τη χρήση εργαστηριακών τεχνικών που αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες.

Ο ρόλος του γιατρού πέρα από το επιστημονικό κομμάτι

Είναι σημαντικό ο θεράπων ιατρός πάντα να επιλέγει και να καθοδηγεί τα ζευγάρια, σύμφωνα με τις πραγματικές τους ανάγκες. Και κάτι ακόμα: οι μέθοδοι και οι εργαστηριακές τεχνικές, θα πρέπει, να γίνονται μέσα στα πλαίσια της ιατρικής ηθικής και των κανόνων της Εθνικής Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Ο γιατρός εκτός από επιστήμονας είναι άνθρωπος και πρέπει να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με το ζευγάρι το οποίο θα αναλάβει να βοηθήσει με τις επιστημονικές του γνώσεις και τεχνικές.

*Άρθρο του Ιωάννη Σκλαβούνου, Μαιευτήρα - Γυναικολόγου, Ειδικού στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ.