Λαμία - Σχολικά γεύματα: Οι έλεγχοι που “δεν έβλεπαν” προβλήματα, η δηλητηρίαση μαθητών και η ανανέωση συμβάσεων
Του Χάρη Καρανίκα
Στις 20 Μαΐου, η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζήτησε την άμεση διερεύνηση για τα αίτια της φωτιάς που ξέσπασε σε εργοστάσιο τροφίμων στη Λαμία, το οποίο είχε αναλάβει την τροφοδοσία των δημοτικών σχολείων της περιοχής με σχολικά γεύματα, βάσει του σχετικού προγράμματος του Υπουργείου Παιδείας, που είχε ξεκινήσει από το 2019.
Ήδη, τις προηγούμενες ημέρες η Εισαγγελία Λαμίας είχε ξεκινήσει έρευνα για το περιστατικό μαζικής τροφικής δηλητηρίασης μαθητών, των σχολείων που προμήθευε η συγκεκριμένη επιχείρηση. Σύμφωνα με καταγγελίες και την καταγραφή που ακολούθησε από αρμόδιους φορείς, 63 μαθητές από 7 διαφορετικά σχολεία της περιοχής είχαν παρουσιάσει συμπτώματα όπως έμετοι, διάρροια και έντονοι πόνοι, ενώ τέσσερα άτομα βρέθηκαν στο νοσοκομείο. Από αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε δείγματα σχολικών γευμάτων, που είχαν διανεμηθεί από την επιχείρηση, προέκυψε ότι ήταν θετικά στο βακτήριο του σταφυλόκοκκου. Το πλέον πρόσφατο εύρημα σχετικά με την υπόθεση προέρχεται από κλιμάκιο της Πυροσβεστικής, το οποίο κατά τη διερεύνηση των αιτιών της πυρκαγιάς στο εργοστάσιο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», εντόπισε και κατέσχεσε ποσότητες πρώτων υλών για γεύματα, οι οποίες είχαν λήξει, σε κάποιες περιπτώσεις εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο.
Πριν από τρία χρόνια, η εταιρεία «Γιαννίτσης ΑΕ» κηρύχθηκε ανάδοχος, στο πλαίσιο του ανοικτού διαγωνισμού του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), για την προμήθεια σχολικών γευμάτων στο διαμέρισμα 46, σε σχολεία της Λαμίας. Ο διαγωνισμός αφορούσε τα σχολικά έτη 2021-2022 και 2022-2023, με δικαίωμα προαίρεσης για τη χρονιά 2023-2024. Στην αρχική σύμβαση, τα σχολικά γεύματα που προμήθευε η εταιρεία ανέρχονταν σε περισσότερα από 1.930 ημερησίως, για 158 ημέρες του σχολικού έτους, με τιμή 2,08 ευρώ ανά γεύμα. Τον Νοέμβριο του 2021 αποφασίστηκε η ένταξη επιπλέον σχολείων στο πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα», με αποτέλεσμα η σύμβαση να τροποποιηθεί και να ενταχθούν άλλες 185 μερίδες ημερησίως για 100 ημέρες του σχολικού έτους 2021-2022, με την ίδια τιμή διάθεσης. Η σύμβαση συνεχιζόταν και κατά το σχολικό έτος 2022-2023.
Τον Νοέμβριο του 2022, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Στερεάς Ελλάδας, Χρήστος Γεωργίου, η Περιφερειακή Διεύθυνση Θεσσαλίας του ΕΦΕΤ έλαβε εντολή από την κεντρική υπηρεσία για τη διενέργεια ελέγχων παρασκευής μαγειρεμένων φαγητών, σε επιχειρήσεις που έχουν επιλεγεί ως ανάδοχοι στο πρόγραμμα σχολικών γευμάτων 2022-2023 από τον ΟΠΕΚΑ. Ο έλεγχος στην «Γιαννίτσης ΑΕ» διενεργήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022 και σύμφωνα με τον Αντιπεριφερειάρχη, δεν διαπιστώθηκαν θέματα μη συμμόρφωσης, όπως για παράδειγμα ληγμένες τροφές, σαν αυτές που φέρεται να εντοπίστηκαν πρόσφατα από το κλιμάκιο της Πυροσβεστικής.
Υπήρξαν όμως δύο παρατηρήσεις: η πρώτη ότι στη συσκευασία του γεύματος δεν υπήρχε κάποια επιγραφή που να αναφέρει ότι πρέπει να καταναλωθεί μέσα σε χρονικό διάστημα δύο ωρών και ως εκ τούτου έγινε σύσταση στην επιχείρηση να αναγράφεται. «Και, υπήρξε και μία παρατήρηση, σε ό,τι αφορά τα οχήματα μεταφοράς των τροφίμων, ότι ενώ, κατά τον ΕΦΕΤ, γινόταν αναφορά από την επιχείρηση ότι παρακολουθείται η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της διανομής των γευμάτων, εντούτοις, στην πράξη, κατά την εκτίμηση του κλιμακίου ελεγχόταν περισσότερο ο χρόνος μεταφοράς των γευμάτων από σχολείο σε σχολείο», επεσήμανε ο αντιπεριφερειάρχης Υγείας.
Σε ερώτηση δημοτικού συμβούλου για το εάν υπήρχε η δυνατότητα ψύξης, κατά την διάρκεια της διανομής, ο ίδιος ανέφερε: «Η έκθεση του ΕΦΕΤ εξέφρασε κάποιες αμφιβολίες κατά πόσον γίνεται συνεχής καταγραφή (της θερμοκρασίας) στο αυτοκίνητο, καθόλη της διάρκεια της διανομής των γευμάτων. Δεν μπορώ να σας πω κατηγορηματικά αν γίνεται ή αν δεν γίνεται - η εκτίμηση του ΕΦΕΤ είναι ότι η εταιρεία υπολόγιζε το χρόνο παράδοσης και ήξερε ότι από την ώρα που φεύγει το φορτηγάκι από την εταιρεία θα πρέπει μέσα σε δύο ώρες να έχει διανείμει όλα τα σχολικά γεύματα σε όλα τα σχολεία, γιατί είχαν χάρτη, είχαν πίνακα αποδεκτών. Ότι αν φύγει το φορτηγάκι από το εργοστάσιο δέκα η ώρα θα πρέπει μέχρι τις δώδεκα να έχει μοιράσει τα πάντα».
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με έγγραφα του Υπουργείου Παιδείας, κατά την σχολική χρονιά 2022-2023, τα δημοτικά σχολεία στην ευρύτερη περιοχή της Λαμίας που συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα» ήταν 15. Εάν ο εφοδιασμός γινόταν με ένα φορτηγάκι μέσα σε δύο ώρες, αυτό θα σήμαινε ότι για κάθε σχολείο, συμπεριλαμβανομένων της μεταξύ τους απόστασης, του χρόνου ξεφορτώματος, της καταγραφής και του ποιοτικού ελέγχου από τις αρμόδιες τριμελείς επιτροπές παραλαβής των μερίδων στα σχολεία, θα έπρεπε να γίνουν όλα μέσα σε 8 λεπτά!
«Το συμπέρασμα του κλιμακίου του ΕΦΕΤ, ήταν ότι η επιχείρηση πληροί σε γενικές γραμμές τις απαιτήσεις της νομοθεσίας και σε επόμενο τακτικό έλεγχο θα διαπιστωθεί η ανταπόκρισή τους στις δύο αυτές παρατηρήσεις που έγιναν», είχε αναφέρει στο Δημοτικό Συμβούλιο ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας, για τον έλεγχο του Νοεμβρίου του 2022. Ο επόμενος έλεγχος από τον ΕΦΕΤ στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου ξεκίνησε λίγο μετά από το περιστατικό της μαζικής τροφικής δηλητηρίασης, το Σάββατο 18 Μαΐου 2024 και δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας της φωτιάς μία ημέρα μετά, η οποία σύμφωνα με τα έως τώρα ευρήματα της Πυροσβεστικής φαίνεται να προκλήθηκε από εμπρησμό.
Δυόμιση μήνες μετά από τον προηγούμενο έλεγχο του ΕΦΕΤ, τον Φεβρουάριο του 2023, βάσει μίας νέας τροποποίησης της σύμβασης, αποφασίστηκε η αύξηση της τιμής του γεύματος από 2,03 σε 2,34 ευρώ, με αναδρομικό χαρακτήρα από 1.1.2023. Ο αριθμός των γευμάτων παρέμενε στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη σύμβαση.
Στις 16 Μαΐου 2023, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 16ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Λαμίας, απέστειλε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου «Καταγγελία υγειονομικού χαρακτήρα & σύμβασης σχετικά με τα σχολικά γεύματα σχ. Ετ. 2022-2023» σε τρεις αποδέκτες:
- στην Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας και
- σε δύο ηλεκτρονικές διευθύνσεις αλληλογραφίας μελών του Τμήματος Προμηθειών του ΟΠΕΚΑ (σημ: αυτές τις είχε εντοπίσει από την διακήρυξη του ανοικτού διαγωνισμού για τα σχολικά γεύματα).
Στην συγκεκριμένη καταγγελία αναφερόταν, ανάμεσα σε άλλα, ότι οι ποσότητες των γευμάτων ήταν μικρότερες από τις προβλεπόμενες, καθώς και ότι «σχετικά με την υγειονομική καταγγελία του παρόντος εγγράφου, έχει διαπιστωθεί ότι, εντός της κλειστής συσκευασίας να υπάρχουν ξένα σώματα, όπως τρίχες, αλλά και κομμάτι από μπλε πλαστικό (μάλλον σακούλα). Σας επισυνάπτουμε και σχετικό φωτογραφικό υλικό από το τελευταίο και πιο πρόσφατο γεγονός».
Η εταιρεία έμαθε για την καταγγελία και απάντησε με εξώδικο στον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 16ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου, στις 18 Μαΐου 2023, δύο ημέρες μετά την αποστολή της στους προαναφερθέντες αποδέκτες, κάνοντας λόγο για «συκοφαντικά δυσφημιστικό» περιεχόμενο. Την επόμενη ημέρα, στο εξώδικο αυτό ανταπάντησε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, χαρακτηρίζοντας παρερμηνεία και λάθος τον όρο «συκοφαντικά δυσφημιστικό» και ξεκαθαρίζοντας ότι πρόθεσή του ήταν και είναι η άψογη συνεργασία «με όλους τους φορείς (μεταξύ των οποίων και με την εταιρεία σας), δεδομένου ότι γνώμονας όλων είναι η υγεία και το συμφέρον των παιδιών μας». Και η ανταπάντηση στο εξώδικο κοινοποιήθηκε ανάμεσα σε άλλους στον ΟΠΕΚΑ και στη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας.
Έως τις 26 Μαΐου 2023, δέκα ημέρες μετά την αποστολή της καταγγελίας, δεν έχει πραγματοποιηθεί κάποιος έλεγχος στις εγκαταστάσεις της εταιρείας ούτε κατά την διανομή των γευμάτων στο εν λόγω σχολείο. Εκείνη την ημέρα, αποφασίστηκε ομόφωνα στον ΟΠΕΚΑ η έγκριση τροποποίησης 25 συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένης και αυτής με την εταιρεία Γιαννίτσης Α.Ε., «με άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης για εκατόν πενήντα οκτώ [158] διδακτικές ημέρες κατά το σχολικό έτος 2023-2024». Για να καταλήξει στην συγκεκριμένη ομόφωνη απόφαση το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΠΕΚΑ, έλαβε, ανάμεσα σε άλλα, υπόψη του εισηγητικό σημείωμα του Τμήματος Προμηθειών του ΟΠΕΚΑ, το οποίο πρωτοκολλήθηκε στις 25 Μαΐου, καθώς και την προφορική εισήγηση του Προϊσταμένου του Τμήματος Προμηθειών. Επίσης, ελήφθη υπόψη και η ομόφωνη γνωμοδότηση της Επιτροπής Παρακολούθησης των Συμβάσεων του ΟΠΕΚΑ για το πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα», σχετικά με την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης των υπογεγραμμένων συμβάσεων.
Κατόπιν αυτής της απόφασης, στις 30 Μαΐου 2023 αποστάλθηκε στην εταιρεία πρόσκληση από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων να υπογράψει την τροποποίηση της σύμβασης, βάσει του δικαιώματος προαίρεσης στα κεντρικά γραφεία του ΟΠΕΚΑ, στην Αθήνα.
Όπως ανέφερε ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Στερεάς Ελλάδας, Χρήστος Γεωργίου, στις 7 Ιουνίου 2023 η υπηρεσία του, που είχε λάβει επίσης την καταγγελία του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, προχώρησε σε επιτόπιο έλεγχο της εταιρείας. «Κλιμάκιο της Διεύθυνσης Υγείας επισκέφθηκε το χώρο των εγκαταστάσεων και προέβησαν σε αυτοψία και έλεγχο του συνόλου του χώρου του κ. Γιαννίτση. Κατά τον έλεγχο αυτό διαπιστώθηκαν κάποια συγκεκριμένα θέματα, τα οποία επισημάνθηκαν στην επιχείρηση, όπως για παράδειγμα ότι δεν υπήρχε ένας ανεξάρτητος χώρος μεριδοποίησης ή ότι δεν υπήρχαν κάποιοι ξεχωριστοί πάγκοι εργασίας για σωστή επεξεργασία. Κάποια θέματα που είχαν να κάνουν με ένα διάγραμμα ροής των εργασιών παρασκευής των σχολικών γευμάτων, τα οποία επισημάνθηκαν στην επιχείρηση και τους δώσαμε ένα χρονικό περιθώριο κάποιων ημερών. Πράγματι, έστειλαν το διάγραμμα ροής των εργασιών του παρασκευαστηρίου και μας ενημέρωσαν ότι οι υπόλοιπες διαπιστώσεις που έγιναν στον χώρο του εργαστηρίου που αφορούσαν τον τρόπο με τον οποίον γινόταν η παρασκευή και μεριδοποίηση αποκαταστάθηκαν», ανέφερε ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας.
Αυτά τα ευρήματα του κλιμακίου δεν φαίνεται να είχαν προκύψει με τον έλεγχο του ΕΦΕΤ, τον Νοέμβριο του 2022, ενώ στον έλεγχο της Διεύθυνσης Υγείας δεν φαίνεται να υπήρξαν ευρήματα παρόμοια με αυτά του ΕΦΕΤ. Και στους δύο προαναφερθέντες ελέγχους, δεν αναφέρθηκαν ευρήματα περί αλλοιωμένων ή ληγμένων πρώτων υλών.
Σύμφωνα με πληροφορίες από παράγοντα του 16ου Πειραματικού Δημοτικού, έλεγχος από κλιμάκιο πραγματοποιήθηκε και στο σχολείο, κατά το πρώτο διάστημα του Ιουνίου, ο οποίος αφορούσε περισσότερο τις ποσότητες των μερίδων. Λίγο πριν το τέλος της σχολικής περιόδου, στις 13 Ιουνίου 2023 υπογράφηκε και η τροποποίηση της σύμβασης για το σχολικό έτος 2023-2024. Ο τελευταίος έλεγχος, πριν από το περιστατικό της μαζικής τροφικής δηλητηρίασης των μαθητών, πραγματοποιήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023 από κλιμάκιο της Διεύθυνσης Υγείας, σε χώρους παραλαβής των γευμάτων στα σχολεία, όπου διαπιστώθηκε ότι τα γεύματα έφταναν εκεί σε ισοθερμικούς περιέκτες, ξεχωριστούς για τα κρύα και τα ζεστά φαγητά, καθώς και ότι η παραλαβή γινόταν από επιτροπές εκπαιδευτικών.
Κοκκύτης: 2 νεκρά παιδιά στην Ελλάδα - Μέτρα του ΕΟΔΥ για την έξαρση κρουσμάτων
Βόλος: 24χρονη παρενοχλούσε 9χρονο - Η μητέρα του βρήκε ύποπτα μηνύματα
