Καρδιακή ανεπάρκεια: Βάσιμες ελπίδες για τη θεραπεία της

Πριν από μερικά ακόμα χρόνια ο άρρωστος με καρδιακή ανεπάρκεια είχε περίπου προδιαγεγραμμένη πορεία. Η διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ήταν ταυτόσημη με πολύ βαριά αρρώστια, όπου η μέση επιβίωση των αρρώστων εκυμαίνετο περί τα 3 ½ χρόνια.  Χειρότερη δηλαδή και από τον καρκίνο. Σήμερα όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.

Πλέον γνωρίζουμε πως να θεραπεύσουμε την καρδιακή ανεπάρκεια. Στοχεύουμε σε τρεις διαφορετικούς άξονες, οι οποίοι δημιουργούν την παθοφυσιολογική βάση της  βλάβης.

Ο πρώτος μηχανισμός αφορά την υποκλινική φλεγμονή του μυοκαρδίου που διαλάθει για χρόνια και καταστρέφει τις μυοκαρδιακές ίνες. Μετά από πολυετείς και επίπονες κλινικές μελέτες βρέθηκαν φάρμακα που στοχεύουν στην υποκλινική φλεγμονή, όπως είναι οι SGLT2 αναστολείς (φάρμακα γνωστά που τα χρησιμοποιούμε επί χρόνια στους διαβητικούς ασθενείς για τη βελτίωση του γλυκαιμικού τους προφίλ) που βελτιώνουν το προσδόκιμο επιβίωσης των καρδιοπαθών.

Ο δεύτερος μηχανισμός αφορά τον νεύροορμονικό άξονα, o οποίος ενεργοποιείται για την διάσωση του μυοκαρδίου αλλά όταν παρατείνεται η λειτουργία του είναι καταστροφικό για την καρδιά. Έτσι φάρμακα όπως οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης,  οι ανταγωνιστές της αγγειοτενσίνης, η σακουμπιτρίλη- βαλσαρτανη και οι τρίτης γενιάς β-αναστολείς μαζί με τους MRAs χάρισαν χρόνια και καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

Τέλος, ο τρίτος μηχανισμός αφορά την μείωση της κατασπατάλησης της ενέργειας της καρδιάς. Γνωρίζαμε για αρκετά χρόνια ότι είναι καλό να διασφαλίζεται το ενεργειακό υπόστρωμα και τα τελευταία χρόνια αυτό έχει επιτευχθεί με την χρήση φαρμάκων, όπως είναι η β-αναστολείς.

Είναι αλήθεια ότι οι αισιόδοξοι πιστεύουν ότι ο ιατρός δεν θα πρέπει να μιλά για τέλος ή για τελικό στάδιο και τούτο διότι και όταν ακόμα διαφαίνεται ότι δεν υπάρχουν εφεδρείες της καρδιάς, υπάρχει τρόπος το αδιέξοδο να ξεπερασθεί.

Στην εποχή της καλπάζουσας τεχνολογίας, μία σειρά συσκευών έχουν επινοηθεί που υποστηρίζουν και ξεκουράζουν την καρδιά. Συσκευές που ξεκινούν από την ενδοαορτική αντλία και φθάνουν μέχρι τις τελευταίου τύπου αντλίες, που εμφυτεύονται στο θώρακα και λειτουργούν με μπαταρίες χαρίζοντας χρόνια στον ασθενή. Επίσης, νέες συσκευές υποστήριξης της καρδιάς που μειώνουν το μέγεθος και ενισχύουν την σπαστικότητα της βρίσκονται σε κλινικές μελέτες με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Είναι λοιπόν αλήθεια ότι σημαντικός αριθμός αρρώστων με καρδιακή ανεπάρκεια αναρρώνει εντυπωσιακά. Και τούτο γιατί, καθώς η αντλία ξεφορτώνει την καρδιά, αφαιρεί την επιπλέον επιβάρυνση του όγκου του αίματος που είναι υποχρεωμένη να στείλει στα ζωτικά όργανα του σώματος και επιτρέπει στα ταλαιπωρημένα και κουρασμένα κύτταρα του μυοκαρδίου να αναλάβουν δυνάμεις.

Κατ’ αυτό τον τρόπο μειώνουμε την χορήγηση των διουρητικών που μαστιγώνουν τα νεφρά και δημιουργούν διέγερση του νευροορμονικού άξονα και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.  Έτσι το σχήμα της καρδιάς από σφαιρικό γίνεται και πάλι ελλειψοειδές, οι βαλβίδες της λειτουργούν καλύτερα και ιδιαίτερα η μιτροειδής βαλβίδα και τελικά η εξωθητική δύναμη της καρδιάς βελτιώνεται εντυπωσιακά.

Σε αρκετούς λοιπόν ασθενείς αφαιρείται μετά από μερικά χρόνια η αντλία και ζουν χωρίς αντλία πολύ ικανοποιητικά. Αλλά και όταν ακόμα αυτό δεν συμβαίνει, υπάρχει η μεταμόσχευση της καρδιάς, οπότε μία νέα καρδιά μπορεί να εμφυτευθεί μέσα στο θώρακα και μία νέα ζωή να ξαναρχίσει.

Ένας άνεμος αισιοδοξίας αρχίζει να πνέει για τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, γιατί πολύ γρήγορα πιστεύουμε ότι η τελειοποίηση των αντλιών και των συσκευών υποβοήθησής  θα οδηγήσει στην τεχνητή καρδιά, η οποία θα λύσει ίσως και το πρόβλημα των περιορισμένων μοσχευμάτων καρδιάς που διατίθενται σήμερα.

*Άρθρο του Ηλία Τσούγκου, Καρδιολόγου, Διευθυντής ΣΤ’ Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.