Αρτηριακή υπέρταση: Τι πρέπει να γνωρίζουμε
Τι είναι αρτηριακή πίεση;
Είναι η πίεση (δύναμη) που εξασκεί το αίμα πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών
Τι είναι η μέγιστη (μεγάλη) κι ελάχιστη (μικρή) πίεση;
Όταν η καρδιά συσπάται αυξάνει η πίεση μέχρι ένα μέγιστο σημείο που το λέμε συστολική πίεση (μεγάλη) και μειώνεται όταν χαλαρώνει μέχρι ένα ελάχιστο που το λέμε διαστολική πίεση (μικρή). Γενικότερα η πίεση του αίματος θεωρείται ιδανική όταν η συστολική είναι 120 mmHg και η διαστολική 70mmHg.
Υπέρταση
Υπέρταση ονομάζεται η αυξημένη αρτηριακή πίεση του αίματος (συστολική ? 140mmHg, διαστολική ? 85mmHg). Πρόκειται για μία πάθηση που επηρεάζει κυρίως τους ενήλικες αλλά ενίοτε και παιδιά. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, ένας στους τρεις ενήλικες πάσχει από αυξημένη αρτηριακή πίεση. Στην Ελλάδα η υπέρταση αφορά περίπου στο 20% του πληθυσμού.
Πώς προκύπτει η υπέρταση;
Σε ποσοστό 90 με 95% η υπέρταση είναι ιδιοπαθής, οφείλεται δηλαδή σε:
- κληρονομικούς παράγοντες
- αυξημένο βάρος
- καθιστική ζωή
- υπερβολική πρόσληψη αλατιού
- αυξημένο άγχος
- αρτηριοσκλήρυνση
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως δευτεροπαθής, οφείλεται δηλαδή σε κάποια άλλη πάθηση όπως:
- νεφρικές παθήσεις
- στένωση των νεφρικών αρτηριών
- υπνική άπνοια
- δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς
- προεκλαμψία (στην εγκυμοσύνη)
Πώς εκδηλώνεται η υπέρταση;
Η υπέρταση έχει χαρακτηρισθεί και ως «ύπουλη νόσος» γιατί συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα.
Διάγνωση υπέρτασης
Η ιατρική επίσκεψη περιλαμβάνει κλινική εξέταση και καταγραφή του ιστορικού, καθώς και τη διερεύνηση άλλων παθήσεων που προκύπτουν μέσω εργαστηριακού ελέγχου.
Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση των ηλεκτρολυτών και έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας, εξετάσεις αίματος και ούρων και απεικονιστικές εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή υπέρταση. Συνήθως η διάγνωση γίνεται μέσω μετρήσεων, με τον ασθενή σε καθιστή θέση.
Ως υπερτασικός ορίζεται κάποιος όταν η συστολική πίεση είναι πάνω από 140mmHg και η διαστολική είναι από 85mmHg και πάνω.
Πιθανές επιπλοκές από υπέρταση
Η υπέρταση εάν δεν ρυθμιστεί, αυξάνεται ο κίνδυνος για:
- στεφανιαία νόσο
- έμφραγμα του μυοκαρδίου
- καρδιακή ανεπάρκεια
Επιπλέον υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο για:
- εγκεφαλικά επεισόδια
- ανεύρυσμα αορτής
- χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
- βλάβες στον αμφιβληστροειδή
- άνοια
Θεραπεία υπέρτασης
Δεν υπάρχει θεραπεία που να απαλλάσσει τον ασθενή οριστικά από την υπέρταση. Θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν και να ακολουθεί τις οδηγίες του ιατρού. Εφόσον ο ιατρός το κρίνει σκόπιμο θα συστήσει φαρμακευτική αγωγή.
Λιγότεροι από τους μισούς υπερτασικούς ακολουθούν σωστή θεραπεία, ενώ πολλοί από αυτούς που κατά καιρούς παίρνουν φάρμακα δεν τα έχουν ανάγκη. Η σύγχυση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παραπληροφόρηση. Η επιλογή της αγωγής ποικίλει και γίνεται με γνώμονα την ηλικία, τα σύνοδα νοσήματα και τη βαρύτητα της πάθησης.
Σε ελαφριά υπέρταση, δεν δίδεται θεραπεία αλλά συνιστάται η αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφικών συνηθειών.
Πρόληψη υπέρτασης
Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση, όσο ένα φάρμακο. Ο κίνδυνος να εμφανιστεί υπέρταση μειώνεται με:
- Ισορροπημένη διατροφή
- Φυσιολογικό σωματικό βάρος
- Άσκηση δύο-τρεις φορές την εβδομάδα
- Μείωση πρόσληψης αλατιού
- Διακοπή καπνίσματος
- Αποφυγή αλκοόλ
- Περιορισμό κατανάλωσης τσαγιού και καφέ
- Αποβολή άγχους
Συνήθεις ερωτήσεις:
Πότε πρέπει να πάρω φάρμακα; Η απόφαση θα βασιστεί στο ύψος της αρτηριακής πίεσης, σε τυχόν αλλοιώσεις στον οργανισμό από την υπέρταση και σε άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου
Θα αισθανθώ καλύτερα παίρνοντας φάρμακα; Συνήθως ναι. Η θεραπεία στοχεύει στην προστασία από τις επιπλοκές της υπέρτασης και όχι για υποκειμενική βελτίωση.
Τα διουρητικά βλάπτουν τα νεφρά; Όχι, αλλά προστατεύουν τα νεφρά από τις συνέπειες της υπέρτασης.
Είναι κακό που ορισμένα φάρμακα μειώνουν τους σφυγμούς; Αντίθετα, είναι επιθυμητό γιατί έτσι προστατεύεται η καρδιά. Η βραδυκαρδία που προκαλούν ορισμένα φάρμακα είναι μέρος της θεραπευτικής τους δράσης.
θα μπορώ να σταματήσω την θεραπεία; Αφού δεν υπάρχει οριστική ίαση, αλλά δια βίου διαρκής έλεγχος της υπέρτασης δεν πρέπει να σταματήσει.
Πρέπει να διακόπτω που και που τη λήψη των φαρμάκων για να ξεκουράζεται ο οργανισμός; Όχι, η ανεπαρκής θεραπεία μειώνει το πλεονέκτημα της προστασίας.
Τι θα συμβεί εάν κάποια φορά ξεχάσω το φάρμακο; Τίποτα σοβαρό. Καλό είναι να μην συμβαίνει.
Γιατί ο ιατρός μου αλλάζει θεραπεία; Για να επιτευχθεί το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
*Άρθρο του Στυλιανού Κωνσταντινίδη, Καρδιολόγου, Διευθυντή Β’ Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.
