Διαδερμική αντικατάσταση Αορτικής Βαλβίδας: η ενηλικίωση της θεραπείας που καταργεί το χειρουργείο

Η στένωση της αορτικής βαλβίδας, δηλαδή της βαλβίδας από την οποία προωθείτε και εξέρχεται το αίμα από την καρδιά προς όλο το σώμα, είναι αρκετά συχνή σε ηλικιωμένους. Μετά τις ηλικίες 70-75 ετών, 5-10% των ανθρώπων αναπτύσσει εκφυλιστική στένωση αυτής της βαλβίδας λόγω χρήσης και διαχρονικά είναι η πιο συχνή βαλβιδοπάθεια που απαιτεί χειρουργική αντικατάσταση.

Το 2007 εφαρμόστηκε η νεωτεριστική και επαναστατική για την εποχή διαδερμική αντικατάστασή της. Με τη μέθοδο αυτή η βαλβίδα εμφυτεύεται με καθετήρα από την αρτηρία του μηρού, χωρίς τομές και γενική αναισθησία, όπως η γνωστή στεφανιογραφία. Η διαδερμική αντικατάσταση είναι εμφανώς απλούστερη για τον ασθενή με πολύ λιγότερο κίνδυνο και ταλαιπωρία από το κλασικό χειρουργείο και με άμεση επιστροφή στην καθημερινότητα.

Φέτος, συμπληρώνονται 16 χρόνια από την εφαρμογή της μεθόδου παγκοσμίως και στην Ελλάδα. Πλέον των προφανών πλεονεκτημάτων, οι συνεχείς τεχνολογικές βελτιώσεις αλλά και τα πολύ καλά αποτελέσματα της μεθόδου έχουν οδήγησαν σε εντυπωσιακή εξάπλωσή της. Εδώ και χρόνια αποτελεί πλέον την κυρίαρχη θεραπεία της αορτικής στένωσης στις αναπτυγμένες χώρες. Φαίνεται ότι στην ιατρική κοινότητα η συζήτηση έχει μετατοπιστεί από το ποιος ασθενής θα πρέπει να επιλεγεί για διαδερμική αντικατάσταση που ήταν παλιά, στο ποιος θα  επιλεγεί για την κλασική χειρουργική μέθοδο σήμερα.

Δεν είναι μόνο η πολύ απλούστερη και ακίνδυνη φύση της μεθόδου, με ταχεία επάνοδο και προφανή κοινωνικό-οικονομικά πλεονεκτήματα που οδήγησαν σε αυτή τη μεταστροφή, αλλά και τα μακροχρόνια αποτελέσματα της μεθόδου σε σχέση με το χειρουργείο. Ανακοινώθηκαν πρόσφατα πολύ ευνοϊκά μακροχρόνια συγκριτικά αποτελέσματα 5ετίας σε τυπικούς ασθενείς με αορτική στένωση, και όχι μόνο, σε υπερήλικες, ανεγχείρητους και υψηλού κινδύνου ασθενείς που είχε εφαρμοστεί και αποδειχτεί αρχικά η μέθοδος. Η διαδερμική μέθοδος ήταν εξίσου αποτελεσματική αν όχι ανώτερη του κλασικού χειρουργείου σε κάθε πεδίο σύγκρισης, γεγονός που εξηγεί την τάση να εφαρμόζεται καθολικά όταν είναι εφικτή.

Τα πλεονεκτήματα όμως δεν περιορίζονται μόνο στον ασθενή, που είναι βέβαια και το κύριο μέλημα όλων μας, αλλά επεκτείνονται και στην κοινωνία. Η ελάχιστα επεμβατική φύση της θεραπείας επιτρέπει την ελαχιστοποίηση της διάρκειας και της έντασης άρα και του κόστους νοσηλείας με άμεση επιστροφή στην παραγωγική καθημερινότητα ελαχιστοποιώντας την οικογενειακή και συλλογική επιβάρυνση. Η τάση παγκοσμίως είναι οι ασθενείς αυτοί να παραμένουν στο νοσοκομείο μόνο για δύο μέρες.

Ουσιαστικά όλες οι αρχικές επιμέρους ασάφειες ή ανησυχίες σχετικά με τη διαδερμική μέθοδο έχουν αποσαφηνιστεί. Έχει πλέον αποδειχτεί ότι σε σχέση με το χειρουργείο ο κίνδυνος αρρυθμιών, εγκεφαλικού επεισοδίου, αιμορραγικών, αγγειακών, νευρολογικών και νεφρολογικών επιπλοκών είναι χαμηλότερος με τη διαδερμική μέθοδο.

Και στη χώρα μας η εφαρμογή της επεκτείνεται ικανοποιητικά υπολείπεται όμως κατά πολύ των χωρών της δυτικής, κεντρικής και πολλών της ανατολικής Ευρώπης, όπως και της Κύπρου. Από άποψη σχεδιασμού υπάρχουν δύο είδη διαδερμικών βαλβίδων αορτής σήμερα, αυτές που διατείνονται με μπαλόνι και αυτές που έχουν ιδιότητες ελάσματος και αυτοεκπτύσσονται, και αναλόγως των κλινικών και ανατομικών χαρακτηριστικών του κάθε ασθενή προκρίνεται η πιο κατάλληλη. 

Η ταχεία ανάπτυξη και εξάπλωση διαδερμικών θεραπειών και για τις υπόλοιπες καρδιακές βαλβίδες είναι γεγονός. Πέραν των κλιπς (clips) για την μιτροειδή και την τριγλώχινα βαλβίδα υπάρχουν και χρησιμοποιούμε πλέον και διαδερμικές βαλβίδες για την πλήρη αντικατάσταση και αυτών των βαλβίδων.  Η μακροχρόνια όμως εμπειρία της διαδερμικής αντικατάστασης της αορτικής βαλβίδας με εξαντλητικά λεπτομερείς και συνεχείς αξιολογήσεις είναι απαράμιλλη και έχει οδηγήσει σε τέτοιο βαθμό εμπιστοσύνης που μας οδηγεί να τη συστήνουμε στην πλειοψηφία των ασθενών.

Κανένας δεν θα ήθελε να υποβάλλει τον ασθενή στην ταλαιπωρία να χειρουργηθεί για βιοπροσθετική αορτική βαλβίδα όταν αυτό είναι εφικτό διαδερμικά με λιγότερες επιπλοκές και τουλάχιστον εφάμιλλα μακροχρόνια αποτελέσματα. Πόσο μάλλον όταν αυτό είναι και επωφελές με κοινωνικά/οικονομικά κριτήρια.

Χωρίς αμφιβολία οι διαδερμικές θεραπείες για όλες τις παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων θα συνεχίσουν να εξελίσσονται τεχνολογικά απλοποιώντας ακόμη περισσότερο αυτά που ήδη χρησιμοποιούμε σήμερα. Το σκηνικό για τους νεότερους ανθρώπους που θα αναπτύξουν μελλοντικά βαλβιδοπάθειες θα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που γνωρίζαμε έως σήμερα, όπως άλλωστε και για τις περισσότερες ανθρώπινες παθήσεις!

Facts:

• Η πρώτη διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας έγινε το 2002 από τον Γάλλο Καρδιολόγο Alain Cribier και η βαλβίδα έγινε διαθέσιμη κλινικά το 2007.
• Η πρώτη διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας στην Ελλάδα έγινε από τον υπογράφοντα το 2007.
• Η πρώτη διαδερμική επέμβαση κλιπ μιτροειδούς έγινε το 2004 από τον Γερμανό Καρδιολόγο E Grube και το Mitraclip έγινε διαθέσιμο κλινικά το 2008.
• Η πρώτη διαδερμική επέμβαση κλιπ μιτροειδούς στη Ελλάδα έγινε από τον υπογράφοντα το 2011.
• Το 2022 περίπου 1.200 ασθενείς θεραπεύτηκαν με διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας στην Ελλάδα.
• Το 2022 περίπου 140 ασθενείς θεραπεύτηκαν με κλιπ μιτροειδούς ή τριγλώχινας στην Ελλάδα.

*Άρθρο του Κωνσταντίνου Σπάργια, Επεμβατικού Καρδιολόγου, Διευθυντή Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων ΥΓΕΙΑ.