Ο ρόλος της αξονικής τομογραφίας στο σχεδιασμό διακαθετηριακών θεραπειών της καρδιάς

Οι διακαθετηριακές θεραπείες για την αντιμετώπιση των παθήσεων των βαλβίδων της καρδιάς έχουν φέρει επανάσταση στον τομέα της καρδιολογίας, προσφέροντας ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες εναλλακτικά στις παραδοσιακές χειρουργικές επεμβάσεις.

Αυτές οι καινοτόμες διαδικασίες χρησιμοποιούν τεχνικές που βασίζονται σε καθετήρες για την θεραπεία ενός ευρέως φάσματος παθήσεων των καρδιακών βαλβίδων. Η διάγνωση και η παρακολούθηση των ασθενών αυτών γίνεται υπερηχογραφικά.

Η αξονική τομογραφία ωστόσο, αποτελεί αναπόσπαστο εργαλείο στον προεγχειρητικό σχεδιασμό αυτών των θεραπειών γιατί παρέχει λεπτομερείς εικόνες της καρδιάς και των πέριξ ανατομικών δομών επιτρέποντας στους θεράποντες ιατρούς τη δυνατότητα να εκτιμήσουν με ακρίβεια την ανατομική πολυπλοκότητα της καρδιάς του ασθενούς. Με τη χρήση της αξονικής τομογραφίας οι θεράποντες ιατροί μπορούν να βελτιώσουν την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων αυτών οδηγώντας έτσι σε καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα για τους ασθενείς.

Η χρήση της αξονικής τομογραφίας εκτείνεται σε μια σειρά διακαθετηριακών θεραπειών τόσο στην αορτική όσο και στην μιτροειδή βαλβίδα.

Η πιο διαδεδομένη εφαρμογή της αξονικής τομογραφίας αφορά τον προεγχειρητικό σχεδιασμό σε διακαθετηριακές θεραπείες για την αντιμετώπιση ασθενών με στένωση αορτικής βαλβίδας. Στις περιπτώσεις αυτές η αξονική τομογραφία διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στην επιλογή των κατάλληλων ασθενών γι’ αυτές τις επεμβάσεις. Η αξονική τομογραφία μπορεί να δώσει πληροφορίες όσον αφορά τον τύπο της αορτικής βαλβίδας (δίπτυχη ή τρίπτυχη), να ενισχύσει την διάγνωση της στένωσης αορτικής βαλβίδας προσδιορίζοντας με ακρίβεια την ποσότητα του ασβεστίου στην αορτική βαλβίδα και να προσδιορίσει με ακρίβεια τις διαστάσεις τόσο του αορτικού δακτυλίου όσο και των επιμέρους ανατομικών δομών της αορτικής βαλβίδας.  Μπορεί επίσης να δώσει πληροφορίες για την αποφυγή επιπλοκών κατά τη διάρκεια της επέμβασης (όπως η απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών ή η ρήξη του αορτικού δακτυλίου κατά τη διαδικασία της τοποθέτησης της ενδοπρόθεσης). Τέλος, έχει τη δυνατότητα να δώσει ανατομικές πληροφορίες που αφορούν την αξιολόγηση της οδού πρόσβασης (μηριαίες αρτηρίες, κορυφή καρδιάς, θωρακική αορτή). Ο συνδυασμός όλων αυτών των πληροφοριών επιτρέπει την επιλογή του κατάλληλου μεγέθους και τύπου της ενδοπρόθεσης που θα τοποθετηθεί, εξασφαλίζοντας έτσι την καλύτερη δυνατή τοποθέτηση και μειώνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών κατά την διάρκεια της επέμβασης

Η αξονική τομογραφία έχει ρόλο στην παρακολούθηση ασθενών μετά την τοποθέτηση βαλβίδας τύπου TAVI στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει ένδειξη από τον υπερηχογραφικό έλεγχο για παρουσία θρόμβου εντός της βαλβίδας. Στις περιπτώσεις αυτές η αξονική τομογραφία μπορεί να δώσει πληροφορίες που αφορούν την παρουσία και την έκταση του θρόμβου, όπως επίσης εάν η παρουσία θρόμβου επηρεάζει την κινητικότητα των πτυχών της προσθετικής βαλβίδας.

Η αξονική τομογραφία χρησιμοποιείται επίσης στον προεγχειρητικό σχεδιασμό για την τοποθέτηση βαλβίδας τύπου TAVI σε ασθενείς με εκφυλισμένη βιοπροσθετική βαλβίδα τοποθετημένη είτε στην αορτική είτε στην μιτροειδή βαλβίδα. Στις περιπτώσεις αυτές η αξονική τομογραφία μπορεί καταρχήν να επιβεβαιώσει τον τύπο και τις διαστάσεις της βιοπροσθετικής βαλβίδας. Ωστόσο, η πιο σημαντική πληροφορία που παρέχει είναι η αξιολόγηση για τον κίνδυνο απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών κατά την διαδικασία τοποθέτησης της νέας βαλβίδας στην περίπτωση της αορτικής βαλβίδας και του κινδύνου απόφραξης του χώρου εξόδου της αριστερής κοιλίας στις περιπτώσεις της μιτροειδούς βαλβίδας.

Τέλος, η αξονική τομογραφία χρησιμοποιείται στον προεπεμβατικό σχεδιασμό για τη σύγκλιση παραβαλβιδικής διαφυγής σε μεταλλικές ή βιοπροσθετικές βαλβίδες που έχουν τοποθετηθεί στην αορτική και την μιτροειδή βαλβίδα. Στις περιπτώσεις αυτές η αξονική τομογραφία μπορεί να δώσει πληροφορίες που αφορούν το μέγεθος και την θέση της διαφυγής σε σχέση με τις πέριξ ανατομικές δομές, καθώς και την μορφολογία και την πορεία της διαφυγής, στοιχεία τα οποία επιτρέπουν την επιλογή του κατάλληλου τύπου και μεγέθους συσκευής που θα χρησιμοποιηθεί για την περίπτωση αυτή.

Συμπερασματικά

Η αξονική τομογραφία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις διακαθετηριακές επεμβάσεις στην αορτική και στη μιτροειδή βαλβίδα, παρέχοντας λεπτομερή αξιολόγηση της περιοχής ενδιαφέροντος πριν την επέμβαση συμβάλλοντας έτσι στο να γίνει η όλη διαδικασία όσο το δυνατόν πιο ασφαλής.

*Άρθρο του Χρήστου Μουρμουρή, Ακτινολόγου, Αναπληρωτή Διευθυντής Τμήματος Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας ΥΓΕΙΑ - ΜΗΤΕΡΑ