James Webb: Η φωτογραφία του από τη γέννηση των αστεριών

Ήταν 12 Ιουλίου του 2022 όταν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, το μεγαλύτερο, ισχυρότερο και πιο πολύπλοκο διαστημικό τηλεσκόπιο που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, θα αποκάλυπτε στο κοινό τις πρώτες εικόνες από τις ανεξερεύνητες πτυχές του Σύμπαντος. Σήμερα η συμπλήρωση ενός χρόνου από την έναρξη της επιστημονικής αποστολής του τηλεσκοπίου γιορτάζεται με μια νέα εικόνα της πλησιέστερης σε εμάς περιοχής σχηματισμού άστρων.

Η νέα εικόνα που κυκλοφορεί σήμερα αποτυπώνει μια μικρή περιοχή σχηματισμού άστρων στο σύμπλεγμα νεφών Rho Ophiuchi. Η εγγύτητα της περιοχής στα 390 έτη φωτός από εμάς επιτρέπει ένα εξαιρετικά λεπτομερές κοντινό πλάνο, χωρίς αστέρια στον ενδιάμεσο χώρο. Η περιοχή περιέχει περίπου 50 νεαρά αστέρια, όλα τους με μάζα παρόμοια με του Ήλιου ή μικρότερη.

Οι πιο σκοτεινές περιοχές είναι οι πιο πυκνές, όπου η πυκνή σκόνη κουκουλώνει τα πρωτοαστέρια που σχηματίζονται ακόμη. Στην εικόνα κυριαρχούν τεράστιοι κόκκινοι διπολικοί πίδακες μοριακού υδρογόνου, οι οποίοι εμφανίζονται οριζόντια στο άνω τρίτο της εικόνας και κάθετα στα δεξιά. Αυτοί οι πίδακες εμφανίζονται όταν ένα αστέρι εκρήγνυται για πρώτη φορά μέσα στο γενέθλιο περίβλημά του από κοσμική σκόνη και εκτοξεύει ένα ζεύγος αντίθετων πιδάκων στο διάστημα. Στο κάτω μισό της εικόνας το άστρο S1 έχει χαράξει μια λαμπερή σπηλιά σκόνης. Είναι το μόνο αστέρι στην εικόνα που έχει σημαντικά μεγαλύτερη μάζα από τον Ήλιο. Ορισμένα αστέρια στην εικόνα εμφανίζουν σκιές που υποδηλώνουν πρωτοπλανητικούς δίσκους, πιθανά μελλοντικά πλανητικά συστήματα σε εξέλιξη.

Το James Webb είναι ένα διεθνές πρόγραμμα υπό την ηγεσία της NASA με εταίρους την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία και την Καναδική Διαστημική Υπηρεσία. Σε αυτό τον ένα χρόνο, το τηλεσκόπιο έχει ανακαλύψει μερικούς από τους πρώτους γαλαξίες που έχουν παρατηρηθεί ποτέ, έχει δώσει την πιο λεπτομερή εικόνα από τις ατμόσφαιρες των πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος και έχει καταγράψει νέες οπτικές γωνίες για τους πλανήτες εντός του ηλιακού μας συστήματος.

Πέρα από τις εκπληκτικές υπέρυθρες εικόνες του, αυτό που ενθουσιάζει τους επιστήμονες είναι τα ευκρινή φάσματα, οι λεπτομερείς πληροφορίες που μπορούν να αντληθούν από το φως μέσα από τα φασματοσκοπικά όργανα του τηλεσκοπίου. Τα φάσματα του Webb επιβεβαίωσαν τις αποστάσεις μερικών από τους πιο μακρινούς γαλαξίες που έχουν παρατηρηθεί ποτέ και ανακάλυψαν τις πρώτες και πιο μακρινές υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Έχουν προσδιορίσει τις συνθέσεις των ατμοσφαιρών των πλανητών με μεγαλύτερη λεπτομέρεια από ποτέ και έχουν αποκαλύψει τη χημική σύσταση των αστρικών εκκολαπτηρίων και των πρωτοπλανητικών δίσκων, ανιχνεύοντας νερό, οργανικά μόρια που περιέχουν άνθρακα και άλλα.

Για τον εορτασμό αυτής της επετείου οργανώνεται σειρά εκδηλώσεων στις ΗΠΑ.