Παραμόρφωση Σπονδυλικής Στήλης στους ενήλικες: ένα συχνό πρόβλημα και η σύγχρονη αντιμετώπισή του
Καθώς η μέση ηλικία του πληθυσμού σταδιακά αυξάνεται, τα προβλήματα που σχετίζονται με την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες αποτελούν ένα από τα πλέον συχνά, σύνθετα και σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζονται από τους ειδικούς της σπονδυλικής στήλης.
Oι γνώσεις μας στον τομέα αυτό έχουν εξελιχθεί κατά τα τελευταία 15 έτη, με αποτέλεσμα η σωστή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών να απαιτεί διαρκή ενημέρωση και εξειδίκευση, όπως επίσης και αντιμετώπιση από οργανωμένη ιατρική ομάδα.
Η επιστημονική έρευνα και η κλινική εμπειρία έχουν αποδείξει οτι η βάση του προβλήματος της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες ξεφεύγει από την περιγραφή των κλασικών όρων, όπως κύφωση, σκολίωση και λόρδωση.
Το βασικό παθολογικό πρόβλημα είναι πλέον γνωστό με τον επιστημονικό όρο «σπονδυλική ανισορροπία στο οβελιαίο επίπεδο» (sagittal imbalance). Το πρόβλημα αυτό προκαλείται, κυρίως από εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης που σχετίζονται με την ηλικία και οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα, όπως πόνο σε όλη την έκταση της σπονδυλικής στήλης, από τον αυχένα έως την λεκάνη, νευρολογικά συμπτώματα, όπως ισχιαλγία και πόνο στα κάτω άκρα που δυσκολεύει την βάδιση, καθώς και παραμόρφωση όλου του σώματος, επηρεάζοντας αρνητικά σε πολύ σοβαρό βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η επιδείνωση της λειτουργίας των παρασπονδυλικών μυών έχει πρόσφατα αναγνωριστεί ως ένας επιπλέον βασικός καθοριστικός παράγοντας του προβλήματος.
Σε ποια άτομα εμφανίζεται η παραμόρφωση;
Το πρόβλημα παρουσιάζεται σε άτομα μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας με επίμονο πόνο στη μέση (οσφυαλγία), αλλά αρκετές φορές και με πόνο που επεκτείνεται σε όλο το μήκος της σπονδυλικής στήλης από τον αυχένα, την πλάτη έως και την περιοχή των ισχίων. Ο πόνος αυτός γίνεται χειρότερος με την παρατεταμένη ορθοστασία και το βάδισμα, περιορίζοντας όλο και πιο πολύ ακόμη και τις απλές καθημερινές κινήσεις του ατόμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συνηθισμένες δραστηριότητες στο σπίτι, ή έξω από αυτό, γίνονται όλο και πιο δύσκολες και ο ασθενής κάποιες φορές φτάνει σε σημείο να αισθάνεται έντονη κούραση μετά από μόλις κάποια λεπτά κινητικότητας ή ακόμη και το σώμα του να αρχίζει να «γέρνει» εμποδίζοντας ακόμη και τις πιο απλές καθημερινές δραστηριότητες.
Το πρόβλημα εξελίσσεται συνήθως αργά και σταδιακά σε διάστημα αρκετών ετών. Αρχικά, ιδιαίτερα σε νεότερες ηλικίες, τόσο η σπονδυλική στήλη, όσο και τα ισχία έχουν την ικανότητα να «αντιρροπίζουν» την εξελισσόμενη παραμόρφωση και το πρόβλημα περιορίζεται σε ήπιες παροδικές ενοχλήσεις που είναι ανεκτές. Ωστόσο, με την πάροδο των χρόνων η συνεχιζόμενη παραμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά συμπτώματα, που περιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό ακόμη και τις απλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.
Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται όσο το δυνατόν πιο νωρίς η σωστή εκτίμηση και ανάλυση του προβλήματος αυτού από εξειδικευμένο στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης Ορθοπαιδικό, με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις και γνώσεις πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί, ότι η πλήρης κατανόηση του προβλήματος αυτού από την επιστημονική κοινότητα έχει ουσιαστικά επιτευχθεί μόλις κατά τα τελευταία έτη. Η λεπτομερής εκτίμηση και ανάλυση γίνεται συνήθως με ειδικό ακτινολογικό έλεγχο (όχι τις γνωστές απλές ακτινογραφίες) και μετρήσεις συγκεκριμένων παραμέτρων. Η Μαγνητική Τομογραφία μπορεί, επίσης να βοηθήσει, κυρίως όταν συνυπάρχει στένωση που αφορά τα νεύρα της σπονδυλικής στήλης.
Θεραπευτική αντιμετώπιση της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κυρίως τον βαθμό παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης και την ικανότητα του σώματος να «αντιρροπίζει» την κατάσταση. Αν και σε κάποιες περιπτώσεις η συντηρητική αντιμετώπιση με φυσικοθεραπεία και ειδικές ασκήσεις μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα, στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων το πρόβλημα έχει ήδη προχωρήσει σε βαθμό που αυτά τα μέτρα δεν αρκούν. Η αντιμετώπιση επομένως του προβλήματος είναι χειρουργική.
Επέμβαση οστεοτομίας της σπονδυλικής στήλης
Με την ταχεία πρόοδο και τις πρόσφατες εξελίξεις της χειρουργικής στη σπονδυλική στήλη έχουν αναπτυχθεί πολλές χειρουργικές επιλογές για την διόρθωση της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες, ακόμη και όταν αυτή είναι μεγάλου βαθμού. Οι χειρουργικές λύσεις κυμαίνονται από ελάχιστα επεμβατικές, έως μεγαλύτερες επεμβάσεις.
Ιδιαίτερο αποτελεσματική για την διόρθωση της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες έχει αποδειχτεί η επέμβαση οστεοτομίας της σπονδυλικής στήλης. Πρόκειται για σχετικά μεγάλη, αλλά με τα σημερινά δεδομένα ασφαλή, επέμβαση που αποκαθιστά το φυσιολογικό «προφίλ» της σπονδυλικής στήλης, αποκαθιστώντας μόνιμα την ευθυγράμμιση και ισορροπία του σώματος. Τα αποτελέσματα μετά από οστεοτομίες της σπονδυλικής στήλης έχει αποδειχτεί ότι είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά, ακόμη και σε περιπτώσεις σοβαρών παραμορφώσεων σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Επιπλέον, η χρήση των πιο πρόσφατων τεχνολογιών, όπως η ρομποτική χειρουργική, η νευροπλοήγηση και η διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση, έχουν συμβάλει στην αύξηση της επεμβατικής ακρίβειας, την ελαχιστοποίηση των χειρουργικών κινδύνων και στην επιτάχυνση της μετεγχειρητικής αποκατάστασης.
Συμπερασματικά
Τα προβλήματα που προκαλούνται από την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες είναι πολλές φορές δύσκολα και μέχρι πρόσφατα σπάνια έβρισκαν οποιαδήποτε λύση. Ωστόσο σήμερα, με την κατάλληλη διάγνωση και ανάλυση του προβλήματος και την αντίστοιχη σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση από εξειδικευμένη ιατρική ομάδα είναι πλέον δυνατόν να απαλλάσσονται άτομα κάθε ηλικίας από πόνο και περιορισμούς και να επανέρχεται η ικανότητα τους να ζουν ανεξάρτητα και να απολαμβάνουν ένα φυσιολογικό και απόλυτα ικανοποιητικό επίπεδο ποιότητας ζωής.
*Άρθρο του Ιωάννη Καρνέζη, Ορθοπαιδικού, Διευθυντή Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης ΥΓΕΙΑ.
